Làng trồng cây cảnh giàu nhất tỉnh Nam Định, ai đến thăm cũng trầm trồ với kiến trúc nhà vườn

“ Tài thụ, chủng hoa, Tô tướng thủ. Nguyễn trang, Vỵ xã, hiệu chi tiên ” ( Tạm dịch : Trồng cây, ươm hoa là nghề do tướng công họ Tô khởi đầu .Trang ấp họ Nguyễn ở thôn Vỵ là tên gọi thuở trước ) là đôi câu đối khắc trên hai cây cột ngoài cổng Đình Điền Xá ( huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định ), nhắc nhở con cháu đời sau ghi nhớ công ơn người truyền nghề trồng cây cảnh khi xưa .Giữ gìn, tăng trưởng nghề ông cha, dưới đôi bàn tay tài hoa, óc thẩm mỹ và nghệ thuật của những nghệ nhân tay nghề cao đất Vị Khê đã dựng xây lên lối kiến trúc nhà vườn, “ vườn trong nhà, nhà trong vườn ” độc lạ, đẹp tươi để bao khách thăm phải trầm trồ, ngưỡng mộ .

Quang cảnh làng quê Điền Xá, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định hôm nay với lối kiến trúc nhà vườn trù phú.

Một sáng đầu xuân có nắng, đi dọc dải đê sông Hồng đoạn qua xã Điền Xá mới cảm nhận hết được vẻ đẹp thanh thản của làng quê nơi đây. Dưới nắng vàng, từng gốc cây cảnh, vườn hoa đều xanh lên bùng cháy rực rỡ, căng tràn sức sống .Nhà vườn của nghệ nhân Đỗ Văn Cường, xóm 19 được bao trùm bởi vườn cây cảnh xanh bát ngát điểm xuyết sắc đỏ tươi của những cây mẫu đơn cổ thụ đang thời kỳ bung hoa .Sinh năm 1985 nhưng anh Cường đã có gần 20 năm làm nghề trồng cây cảnh ; trong đó đầu năm 2021, anh được công nhận ” Nghệ nhân sinh vật cảnh vương quốc “. Yêu cây, xác lập gắn bó với nghề làm cây cảnh nên sau khi học xong trung học phổ thông anh Cường bắt tay ngay vào làm cây .Sau nhiều năm tích góp vốn nghề, năm 2011, anh Cường lên sáng tạo độc đáo phong cách thiết kế nhà vườn theo phong thái “ nhà trong vườn, vườn trong nhà ” thân thiện với vạn vật thiên nhiên .Theo đó, trên diện tích quy hoạnh 3.600 mét vuông, anh xây lầu trà, là nơi để khách đến du lịch thăm quan nhà vườn có dịp nghỉ ngơi, ngồi thưởng trà, ngắm cây cảnh ; trước mặt lầu có hồ thả nhiều giống cá Koi quý. Trong nhà vườn “ đi mỏi chân ” của anh có trên 1.000 cây cảnh quý và hiếm thuộc nhiều chủng loại khác nhau, hầu hết là sanh lá bóng, sanh Nam Điền, tùng kim, tùng la hán … được nhiều thế hệ trong mái ấm gia đình chăm chút, tạo tác thành những tác phẩm xuất sắc với nhiều dáng thế khác nhau như : long, trực, lão, quần thụ …Trong khu vườn, ngoài những loại cây cảnh lâu năm, anh Cường còn có vài trăm cây cảnh bon sai ; trong số đó nhiều cây có giá trị cao như bộ ba cây tùng la hán, cây đào tiên có tuổi cây lên đến vài chục năm. Bên cạnh nhà vườn của anh Cường, ở làng nghề Vị Khê, dân làng hoàn toàn có thể kể vanh vách hàng chục nhà vườn có kiến trúc đẹp, phong cách thiết kế công phu và giá trị thẩm mĩ cao như nhà vườn Minh Hoạt xóm 3, có diện tích quy hoạnh 1 ha trồng những loại sanh cảnh quý và hiếm ; nhà vườn Anh Tưởng, xóm 2 có diện tích quy hoạnh trên 2 nghìn mét vuông ; nhà vườn Minh Hải xóm 15 chuyên trồng những loại cây sanh có tiếng khu vực miền Bắc ; nhà vườn Đức Nga xóm 3 chuyên những mẫu sản phẩm long sanh được nhìn nhận có quy mô lớn nhất miền Bắc …Theo anh Cường, “ kiến trúc nhà vườn ” của làng nghề cây cảnh ở đây hầu hết tuân theo quy luật cân đối sinh thái xanh hòa giải, thân thiện, thân mật với vạn vật thiên nhiên ; trong đó những gia chủ phong cách thiết kế bảo vệ theo tỷ suất 1 phần nhà, 4 phần vườn. Có đến hơn 90 % những ngôi nhà ở làng nghề cây cảnh nổi tiếng này được người dân phong cách thiết kế theo lối kiến trúc trên .

Không phải ngẫu nhiên mà những nghệ nhân sành nghề trồng cây cảnh lại chọn thiết kế nhà vườn theo phong cách “vườn trong nhà, nhà trong vườn”. 

Thông qua việc kiến thiết xây dựng nhà vườn chứa đựng triết lý nhân sinh hài hòa trời đất, vạn vật thiên nhiên, con người. Cụ thể, vườn nhà được phong cách thiết kế theo kiểu “ nội công, ngoại bang ”, nhà được bảo phủ bởi vườn cây lớn ở hai bên hông, phía sau nhà thường trồng những loại cây ăn quả .Cây cảnh trong vườn được sắp xếp theo những tầng cây ( thượng, trung, hạ ) theo luật tử vi & phong thủy, tránh những loại cây độc mộc, cây huyết dụ, cây lưỡi hổ để tạo những luồng sinh khí luân chuyển trong khu vườn bảo phủ căn nhà, tạo khoảng trống thoáng đãng .Mặt tiền ngôi nhà là khoảng chừng khoảng trống nhỏ Giao hàng những nhu yếu hoạt động và sinh hoạt thiết yếu của mái ấm gia đình như cho trẻ nhỏ đi dạo, phơi thóc lúa khi vào mùa vụ, phơi quần áo … Nhà thường gồm 3 gian, 2 chái, có hè để cản nắng đồng thời tạo độ thoáng đãng, thoáng mát .Mái nhà cũng thường lợp ngói nam chứ không đổ bê tông. Cổng được phong cách thiết kế không đi thẳng vào mặt tiền nhà mà thường được sắp xếp lệch sang bên hông xuyên qua vườn giúp cho việc quan sát cả vườn cây từ nhà được thuận tiện hơn .Cũng như phần lớn những làng quê khác ở khu vực Bắc Bộ, mỗi chủ nhà vườn ở đây phần lớn đều chọn xây nhà theo hướng Nam hoặc Đông Nam, thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông. Không chỉ nhà vườn có phong cách thiết kế độc lạ, việc giám sát kiến thiết xây dựng những dong ngõ ở Vị Khê cũng rất là “ cầu kỳ ”, thích mắt không kém .Theo đó, những dong ngõ ở đây từ thời rất lâu rồi đã được người dân trong làng xây theo ô bàn cờ. Đây là cách phong cách thiết kế rất “ mưu trí ”, tiết kiệm chi phí quỹ đất, thuận tiện cho việc giao thông vận tải, đặc biệt quan trọng giúp mọi con đường đều thông nhau, “ khoe ” được hết lợi thế, nét đẹp của làng .

Không gian sinh thái xanh mát, trong lành của Vị Khê ngày hôm nay là tâm sức của bao thế hệ nghệ nhân, thợ làng nghề trồng cây cảnh. Ở mỗi giai đoạn, thời điểm, người dân lại có những sáng tạo, đắp bồi, dựng xây không ngừng giúp không gian sống của họ ngày càng đẹp, thuận tiện hơn trong sinh hoạt, phù hợp với xu thế nhưng vẫn mang lại giá trị kinh tế cao. 

Từ trong làng cho đến ngoài đê, đâu đâu cũng phát hiện những vườn cây cảnh, ruộng hoa san sát. Thấp thoáng trong những khu vườn được quy hoạch đẹp tươi không khác gì tranh vẽ là nhiều cây cảnh có tuổi ngót cả đời người, đáng Chi tiêu một gia tài .Soi bóng xuống dòng sông những vườn hồng hoa cổ, những vườn cúc, đào, quất mơn mởn chỉ chờ ngày xuân ấm rồi rộ nở. Trong những nhà vườn và ngoài ruộng những thợ nghề, nông phu siêng năng vẫn mải miết với việc làm của mình bất kể sớm hôm .“ Nghề nối nghề ”, nhiều người trong làng đã tăng trưởng vùng đất phì nhiêu này thành cái nôi cây cảnh nức tiếng xứ Việt, đồng thời dựng xây nên một khoảng trống sống xinh xắn, thơ mộng, thành miền quê đáng sống .

Source: https://suanha.org
Category : Ngoại Thất