Củng cố kiến thức

I. Tiểu dẫn

– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, tại Phong Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên – Huế trong một mái ấm gia đình tri thức, giàu truyền thống cuội nguồn yêu nước .- Năm 1953, ông ra Bắc học tập và đến năm 1964, quay lại tham gia chiến đấu và hoạt động giải trí văn nghệ ở miền Nam cho đến ngày giải phóng .

– Ông từng giữ các chức vụ Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khóa V, Bộ trưởng bộ Văn hóa – Thông tin, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban tư tưởng – Văn hóa Trung ương.

– Tác phẩm tiêu biểu vượt trội : Đất ngoại ô ( thơ, 1972 ), Mặt đường khát vọng ( trường ca, 1974 ), Thơ Nguyễn Khoa Điềm ( tuyển chọn, 1990 ) …

II. Văn bản (SGK)

– Bài thơ được trích từ chương V của trường ca Mặt đường khát vọng ; sáng tác năm 1971 tại chiến khu Trị – Thiên .- Bố cục văn bản chia làm hai phần- Phần 1 gồm 42 câu đầu, quốc gia được cảm nhận từ nhiều phương diện lịch sử vẻ vang văn hoá dân tộc bản địa, chiều sâu của khoảng trống, chiều dài của thời hạn .- Phần 2 gồm 47 câu cuối, tư tưởng cốt lõi, cảm nhận về quốc gia là quốc gia của Nhân dân .- Đất nước được cảm nhận trên nhiều bình diện+ Đất nước được cảm nhận trải qua những điều rất thông thường, thân mật. Đó là những câu truyện cổ tích mẹ thường hay kể ; là miếng trầu của bà, là hạt gao một nắng hai sương …

+ Giọng thơ nhẹ nhàng, mang âm hưởng văn hóa dân gian… phác họa lên một đất nước vừa cụ thể vừa huyền ảo và đã có từ rất lâu đời.

– Ở phương diện lịch sử vẻ vang – văn hoá :+ Đất nước được cảm nhận gắn liền với nền văn hoá truyền kiếp của dân tộc bản địa như những câu truyện cổ tích, ca dao ; phong tục của người Việt ( ăn trầu, bới tóc ) .+ Đất nước lớn lên đau thương khó khăn vất vả cùng với cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, gắn liền với những con người sống ân tình, thủy chung .- Ở phương diện khoảng trống, thời hạn+ Là khoảng trống hò hẹn của tình yêu ; là nơi sống sót của cả dân tộc bản địa qua bao thế hệ ; là khoảng trống to lớn trang trọng hùng vĩ của núi cao, biển cả ; là những điều thân mật, thân quen gắn bó với đời sống mỗi người .+ Đất nước được cảm nhận từ lịch sử một thời “ Lạc Long Quân và Âu Cơ ”, truyền thuyết thần thoại Hùng Vương cho đến hiện tại với những con người không khi nào quên nguồn cội dân tộc bản địa .- Những cảm nhận về quốc gia trên về lịch sử dân tộc, địa lí, chiều sâu văn hóa truyền thống

+ Một Đất nước vừa gần gũi, vừa thiêng liêng với nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử  như hòn Trống Mái, núi Vọng phu, núi Bút, non Nghiên, vịnh Hạ Long….

+ Một Đất nước giàu truyền thống lịch sử anh hùng, quật cường, trung hậu .+ Một Đất nước của ca dao, thần thoại cổ xưa, của những vẻ đẹp tâm hồn .- Với thể thơ tự do phóng túng nhưng sử dụng phát minh sáng tạo vật liệu văn hoá dân gian, văn bản đã biểu lộ một cái nhìn mới lạ về quốc gia. Đất nước là sự quy tụ và kết tinh bao công sức của con người và khát vọng của nhân dân, nhân dân là người tạo ra quốc gia .

Source: https://suanha.org
Category : Ngoại Thất