Văn Miếu Quốc Tử Giám: Công trình kiến trúc độc đáo

Nhắc đến những công trình kiến trúc độc đáo của Hà Nội không thể không nhắc đến Văn Miếu Quốc Tử Giám, toạ lạc tại số 58 Quốc Tử Giám, Quận Đống Đa, Hà Nội. Trải qua hơn 1.000 năm với những biến thiên thăng trầm của lịch sử, Văn Miếu vẫn vẹn toàn được nét cổ kính, tôn nghiêm trong không gian.

Văn Miếu Quốc Tử Giám vẹn toàn nét cổ kính, tôn nghiêm .

Văn Miếu Quốc Tử Giám là một quần thể kiến trúc ấn tượng được xây dựng từ thời nhà Lý. Với bề dày lịch sử cùng với nét kiến trúc cổ độc đáo, Văn Miếu Quốc Tử Giám được xem là một trong những di sản đặc biệt của quốc gia. Khu di tích này cũng là một trong những điểm du lịch Hà Nội nổi tiếng được du khách gần xa mến mộ.

Cũng giống như nhiều khu công trình khác, Văn Miếu Quốc Tử Giám trải qua nhiều triều đại với những hưng thịnh, tàn suy cùng nhiều lần tu tạo, đổi tên mới có vị trí và khoảng trống kiến trúc như hiện tại. Văn Miếu Quốc Tử Giám không chỉ là một vật chứng lịch sử vẻ vang mà còn trở thành một hình tượng văn hoá của Nước Ta .
Văn Miếu Quốc Tử Giám là một khối kiến trúc cổ và độc lạ. Lối kiến trúc phương Đông với sự ảnh hưởng tác động đậm đặc của Nho – Phật giáo biểu lộ rõ nét trong từng chi tiết cụ thể của khoảng trống. Từ vật liệu ( đa phần là gỗ lim, gạch nung và ngói mũi hài … ) cho đến những lớp ngói, hoa văn đều được trang trí một cách tỉ mỉ và sang trọng và quý phái .

Văn Miếu Quốc Tử Giám là trường ĐH tiên phong của khu vực Khu vực Đông Nam Á .
Văn Miếu Quốc Tử Giám được biết đến là trường Đại học tiên phong của khu vực Khu vực Đông Nam Á xây dựng tại kinh thành Thăng Long xưa, đây là nơi quy tụ những giá trị văn hoá, lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa. Văn Miếu được xây dựng vào năm 1070 ( đời vua Lý Thánh Tông ) là nơi thờ những thánh hiền đạo nho ( Khổng Tử, Mạnh Tử … ). Năm 1076, Lý Nhân Tông lập thêm Quốc Tử Giám ở phía sau, bắt đầu là nơi học của những hoàng tử, sau lan rộng ra thu nhận cả những học trò giỏi trong thiên hạ. Đến đời Vua Trần Minh Tông ( 1314 – 1329 ), nhà giáo Đường Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử Giám Tư nghiệp ( Hiệu trưởng ) và thầy dạy trực tiếp cho những hoàng tử. Năm 1370, sau khi ông mất, Vua Trần Nghệ Tông đã cho thờ ở Văn Miếu bên cạnh Khổng Tử. Năm 2010, 82 bia đá những khoa thi tiến sỹ triều Hậu Lê và Mạc ở Văn Miếu Quốc Tử Giám – khu vực du lịch TP.HN duy nhất được công nhận là Di sản tư liệu quốc tế thuộc Chương trình Ký ức quốc tế của Unesco .

Quốc Tử Giám là hình tượng cho nền khoa cử thời phong kiến .
Văn Miếu Quốc Tử Giám là một trong những điểm đến nổi tiếng nhất tại TP.HN mà bất kỳ hành khách nào cũng không nên bỏ lỡ. Quần thể kiến trúc nơi đây gồm có : Hồ Văn, khu Văn Miếu Quốc Tử Giám và vườn Giám. Trong đó, kiến trúc chủ thể là Văn Miếu ( nơi thờ Khổng Tử ) và Quốc Tử Giám. Với hơn 700 năm hoạt động giải trí, đã giảng dạy hàng nghìn nhân tài cho quốc gia, Quốc Tử Giám là hình tượng cho nền khoa cử thời phong kiến .

Không gian Văn Miếu được chia thành 5 lớp được gắn kết bởi các bức tường gạch có cửa thông. Khu vực thứ nhất từ Văn Miếu Môn (cổng vào Văn Miếu) vào là khu Nhập Đạo với 3 gian lợp ngói và 3 cổng chính là Đại Trung, Thành Đức và Đạt Tài.

Khu vực thứ 2 trong quần thể Văn Miếu là Khuê Văn Các. Sử sách ghi lại Khuê Văn Các được xây dựng từ năm 1805 với kiến trúc độc lạ – tượng trưng cho hình ảnh sao Khuê tỏa sáng trên khung trời. Ngày nay Khuê Văn Các là hình ảnh biểu trưng cho TP.HN cũng như nét đẹp văn hóa truyền thống – kiến trúc Việt .
Tiếp theo Khuê Văn Các là khu Bia Tiến Sĩ. Nơi đây ghi danh 1.307 vị Tiến sĩ của 82 khoa thi từ triều Lê ( từ khoa thi 1442 đến thời Nguyễn ). Bia Tiến Sĩ được chạm khắc tinh xảo bằng loại đá xanh trên sống lưng rùa tượng trưng cho sự biết ơn, tôn trọng tới những bậc kì tài của quốc gia. Khu thứ tư trong nội tự Văn Miếu Quốc Tử Giám là là sân Đại bái. Trước đây nơi này thờ bài vị của 72 học trò xuất sắc của Khổng tử và thầy giáo nổi tiếng Đường Chu Văn An. Cuối cùng là nhà Thái Học, chính là trường Quốc Tử Giám xưa. Tên Thái Học được vua Lê Hiển Tông đổi vào năm 1785 và được gọi cho đến thời nay .
Văn Miếu Quốc Tử Giám có tường bao quanh xây bằng gạch Bát Tràng. Bên trong khung tường, những mái kiến trúc cổ ẩn hiện dưới cành lá sum suê của những tán cây cổ thụ khiến cho nơi đây mang một cảnh sắc trọn vẹn độc lạ với bên ngoài, tạo sự lôi cuốn đặc biệt quan trọng so với hành khách .

Văn Miếu Quốc Tử Giám trở thành hình tượng của Thu đô TP. Hà Nội nghìn năm văn hiến .
Đây từng là nơi hàng nghìn sĩ tử đến “ cầu may ” trước mỗi kỳ thi bằng cách vuốt đầu rùa tại những bia tiến sỹ. Tuy nhiên, lúc bấy giờ, để bảo tồn di tích lịch sử, một hàng rào được thiết lập và những sĩ tử không còn làm nghi thức cầu may như trước nữa. Thay vào đó, đầu năm Âm lịch, nhiều sĩ tử cùng mái ấm gia đình sẽ tới đây thắp hương và xin chữ ông Đồ cầu cho thi tuyển đỗ đạt, một năm mới thịnh vượng thịnh vượng .
Đến tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám, hành khách không chỉ được tò mò một di tích lịch sử lịch sử vẻ vang, một khu công trình kiến trúc cổ có tuổi đời gần ngàn năm. Đây còn là nơi tổ chức triển khai những hoạt động giải trí văn hoá tiêu biểu vượt trội như những hội thảo chiến lược khoa học, triển lãm chuyên đề, tuyên dương những thủ khoa xuất sắc tốt nghiệp những trường ĐH, học viện chuyên nghành trên địa phận TP.HN ; trao giấy ghi nhận học hàm Giáo sư, Phó Giáo sư hay tổ chức triển khai thường niên Hội sách, Ngày thơ Nước Ta …

Là một du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, chị Hằng chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên gia đình tôi đến du lịch Hà Nội, tôi cùng các con đến Văn Miếu Quốc Tử Giám để cầu cho một năm học hành may mắn. Đến đây, tôi cảm thấy bình yên giữa Thủ đô nhộn nhịp. Với nét kiến trúc cổ kính, khi mặc áo dài chụp ảnh tại đây tôi cảm tưởng như đang đi du lịch Huế”.

Nhiếp ảnh Anh Nguyễn ( Q. Đống Đa, TP.HN ) san sẻ : “ Tôi là người chuyên chụp ảnh người mẫu áo dài, năm nay thời tiết ủng hộ, thoáng mát thoải mái và dễ chịu, những ngày cuối tuần tôi thường qua chụp ảnh tại Văn Miếu Quốc Tử Giám. Hằng năm, tôi tận mắt chứng kiến chỉ những dịp chụp ảnh kỷ yếu, nhiều học viên, sinh viên tới đây chụp ảnh kín sân. Đặc biệt năm nay, tôi thấy mọi người qua chụp ảnh nhiều hơn mọi năm ” .
Văn Miếu Quốc Tử Giám đã trở thành một trong những điểm đến mê hoặc của du lịch TP. Hà Nội, hằng năm lôi cuốn phần đông hành khách trong nước và quốc tế đến du lịch thăm quan, tìm hiểu và khám phá văn hoá lịch sử dân tộc Nước Ta, trở thành hình tượng của Thu đô TP.HN nghìn năm văn hiến .

Minh Thu (Ảnh: Anh Nguyễn) – Báo xây dựng