Kiến trúc nhà vườn Huế – giá trị kiến trúc vượt tầm thời đại

Nhắc đến Huế, nhiều người không chỉ ấn tượng bởi thắng cảnh hữu tình mà còn đặc biệt hấp dẫn bởi nét đẹp của chiều sâu văn hóa, được kết đọng một cách nhuần nhị. Cùng với các lăng tẩm trầm mặc. Hoàng thành cổ kính, kiến trúc nhà vườn Huế càng tăng phần độc đáo và giá trị nơi mỗi nét kiến trúc của Kinh thành Huế.

1. Kiến trúc tổng thế của nhà vườn Huế

Các nhà kiến trúc đương thời đã tiếp thu tinh hoa của những văn hóa truyền thống phương Đông để phát minh sáng tạo ra những giá trị kiến trúc cho nhà vườn Huế. Ngoài mang nét tinh hoa quý tộc, nhà vườn Huế cũng đậm sắc tố dân gian truyền thống lịch sử. Nhà vườn Huế luôn chọn hướng Đông – Nam làm hướng xây nhà vì quanh năm có gió lành, thoáng mát .
Theo nhiều nghiên cứu và điều tra, nhà vườn truyền thống lịch sử Huế thoặt đầu là nơi nghỉ ngơi và học tập của hoàng tử. Về sau trở thành nhà tại của những hoàng tử, công chúa, những quan lại, quý tộc triều Nguyễn. Cuối cùng, thì nhà vườn trở thành ngôi nhà mà bất kể người dân nào cũng hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng .

Kiến trúc của các nhà vườn tại Huế luôn chịu sự ảnh hưởng của “dịch lý” và “phong thủy”. Hay có thể nói, bố cục sắp xếp, từ tổng thể cho đến không gian trong ngôi nhà như thể hiện đặc trưng tôn giáo tín ngưỡng của người Huế. Vậy nên, mỗi nhà có thể rộng hẹp khác nhau, nhưng nhìn chung kiến trúc tổng thể giống nhau, bao gồm: cổng, ngõ, hòn non bộ, bể cạn, bình phong, sân, nhà.

Mọi người dùng gạch xây cổng, hai bên lối vào ngõ là những hàng râm bụt hoặc chè tàu cắt tỉa ngăn nắp, cẩn trọng. Ngoài ra còn thường thấy nhiều cây cau cao nghều .
Bình phong cũng dùng gạch để kiến thiết xây dựng, đây là hiện thân của kiến trúc mang đậm tính dân gian. Các chi tiết cụ thể hoa văn Open trên bình phong cũng mang nhiều nét đẹp, được chia làm 3 nhóm : nhóm chữ viết, nhóm con vật và nhóm họa tiết trang trí. Chữ Thọ được nhiều người sử dụng, sau đó là chữ Phước .
Phong cách kiến trúc nhà vườn kiểu Huế không thế thiếu bể nước với hòn non bộ. Vì thời tiết nóng và hanh hao, nên yếu tố nước giúp điều hòa không khí trong nhà. Đi qua mảnh sân vườn rộng rồi mới vào nhà. Những ngôi nhà là nổi bật của kiến trúc sân vườn, bởi xung quanh trồng rất nhiều cây, hoa đua nhau khoe sắc .
Ngôi nhà rường cổ chính là điểm nhấn trong khu nhà vườn ấy. Kiến trúc nhà rường song song với kiến trúc nhà vườn. Nhà rường làm bằng gỗ, chúng được cầu kỳ hóa bằng nhiều nét hoa văn chạm trổ. Kết cấu nhà link với nhau bằng kỹ thuật mộng tinh xảo, thay cho đóng đinh. Nhà rường cũng có rất nhiều dạng, như một gian hai chái, ba gian hai chái, năm gian hai chái, nhà rường lầu …

Trong nhà bày sập gụ, tủ chè, ngoài những còn treo hoành phi, câu đối. Đồ đạc được bài trí hài hòa hợp lý, tạo cho nhà rường nói riêng và nhà vườn nói chung mang thần thái riêng không liên quan gì đến nhau .
Nhà vườn Huế bộc lộ sự hòa hợp giữa đời sống con người và cây xanh, giữa nếp sống niềm tin và vật chất, toàn bộ đều bổ trợ cho nhau, để tạo nên sự cân đối trong đời sống mỗi người dân Huế .

2. Một vài nhà vườn tiêu biểu của Huế

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử dân tộc, một số ít nhà vườn lúc bấy giờ còn nguyên vẹn, phải kể đến như nhà vườn An Hiên, nhà vườn công chúa Ngọc Sơn, Lạc Tịnh, …

a. Nhà vườn An Hiên

Có thể nói đây là khu công trình nhà vườn điển hình nổi bật nhất của cố đô Huế. Khuôn viên có diện tích quy hoạnh 4.608 m2, hàng loạt nhà nhìn về hướng Nam, phía trước nhìn ra sông Hương thơ mộng. Tổng thể ngôi nhà là lối kiến trúc truyền thống cuội nguồn của xứ Huế .
Dẫn lối vào nhà là một cổng vòm nhỏ được kiến thiết xây dựng bằng gạch vôi vữa. Nhà vườn An Hiên mang đậm phong thái sân vườn, khi dọc lối đi là những cây mận trắng đan tầng vào nha, một hồ nước hình chữ nhật trồng nhiều hoa súng và hoa sen. Ngoài ra trong vườn chiếm hữu nhiều loại cây ăn quả như quýt, thanh long, măng cụt mơ, hồng, thanh trà …

Kiến trúc chính của ngôi nhà vườn An Hiên là 3 gian 2 chái. Gian giữa là gian thờ, bày trí theo nguyên tắc “ tiền Phật hậu linh ”. Hai gian hai bên kiến thiết xây dựng theo nguyên tắc “ tả nam hữu nữ ”, làm nơi tiếp khách. Hai chái nhà cũng vậy, bên phải là nơi hoạt động và sinh hoạt của nữ, bên trái là nơi hoạt động và sinh hoạt của nam .

Ngôi nhà là nơi những hoa văn, họa tiết phô diễn. Chúng được chạm trổ và điêu khắc vô cùng tình tế. Mái lợp ngói liệt nhiều lớp, bờ nóc hai bên đắp rồng chầu với hình hoa sen ở giữa đỉnh mái.

b. Nhà vườn Ngọc Sơn

Phủ thờ công chúa Ngọc Sơn hay nhà vườn Ngọc Sơn công chúa, nằm tại địa chỉ 31 Nguyễn Chí Thanh, phường Phú Hiệp, thành phố Huế .

Kiến trúc chính chính là ngôi nhà rường ba gian hai chái truyền thống lịch sử. Ngôi nhà đứng vững theo năm tháng bởi khung cấu trúc bằng gỗ vô cùng vững chãi. Mái lợp ngói liệt. Tương tự như bao nhà vườn khác, khoảng chừng sân rộng phía trước nhà gồm nhiều cây cối, hồ nước và bình phong .
Điểm độc lạ ở nhà vườn Ngọc Sơn là nhà nhìn về hướng Tây. Không quay về hướng Đông – Nam như nhiều nhà khác, bởi gia chủ cũ muốn ngôi nhà tránh quay sống lưng ra đường để tránh ồn ào, bụi bờ .

c. Lạc Tịnh Viên

Nhà vườn Lạc Tịnh vẫn chiếm hữu kiến trúc sân vườn đẹp, rộng và thoáng mát. Nét chủ yếu thường thấy ở kiến trúc nhà vườn Huế chính là hàng loạt cây xanh rợp bóng mát. Bởi vậy, Lạc Tịnh Viên cũng không phải là ngoại lệ. Khi bước chân vào nơi đây, bạn sẽ thấy hàng hoa dâm bụt, rồi những khóm hoa hồng, mai tứ quý, nguyệt quế … trồng đối xứng nhau .
Bức bình phong có hình cuốn thư cách điệu, được kiến thiết xây dựng theo cấu trúc tổ ong hình lục giác đều, tạo nên sự thông thoáng, làm cho sân nhà bớt sự ngăn cách .
Nhà vườn Lạc Tịnh Huế có 4 ngôi nhà xây gần kề nhau, đều mang dáng dấp cổ kính, từ kiểu kiến trúc đến những đồ vật, vật trang trí, được sắp xếp theo một kiểu riêng không liên quan gì đến nhau .

Kiến trúc nhà vườn Huế – giá trị kiến trúc vượt tầm thời đại

Xin chào, Tôi là Kts. Đăng Quang. Sinh ra và lớn lên tại Thành phố Huế. Tốt nghiệp trường ĐH Kiến Trúc thành phố Hồ Chí Minh. Với đam mê và yêu quý kiến trúc nên muốn san sẻ thật nhiều kiến thức và kỹ năng, thông tin về phong cách thiết kế cũng như những mẫu nhà đẹp, khuynh hướng phong cách thiết kế mới tới cho Cộng Đồng. Hy vọng của tôi là muốn đem cái đẹp tới gần với đại đa số người dân .

Source: https://suanha.org
Category : Sân Vườn