CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KINH DOANH CHỨNG KHOÁN
1. Khái niệm và nguyên tắc kinh doanh chứng khoán
1.1. Khái niệm
Kinh doanh chứng khoán là những dịch vụ do tổ chức triển khai kinh doanh thương mại chứng khoán phân phối cho người mua gồm có : mua và bán chứng khoán, báo lãnh phát hành chứng khoán, quản lý tài sản, tư vấn kinh tế tài chính và góp vốn đầu tư chứng khoán .
1.1. Các điều kiện kinh doanh chứng khoán
Hoạt động kinh doanh chứng khoán dựa trên các nhóm điều kiện chủ yếu:
– Nhóm nguyên tắc tài chính
- Có năng lượng kinh tế tài chính ( có đủ vốn theo pháp luật của pháp lý, cơ cấu tổ chức vốn hài hòa và hợp lý ), bảo vệ nguồn kinh tế tài chính trong cam kết với người mua và đủ năng lượng kinh tế tài chính để xử lý những rủi ro đáng tiếc hoàn toàn có thể phát sinh trong quy trình kinh doanh thương mại .
- Cơ cấu kinh tế tài chính hài hòa và hợp lý, có năng lực thanh khoản và có chất lượng tốt để triển khai kinh doanh thương mại với hiệu suất cao cao .
- Thực hiện chính sách kinh tế tài chính theo pháp luật của nhà nước ( triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tài chính với nhà nước, tuân thủ những pháp luật về kinh tế tài chính theo pháp lý và thực thi báo cáo giải trình kinh tế tài chính không thiếu trung thực )
- Phải tách bạch gia tài của mình và gia tài của người mua. Không được dùng vốn, gia tài của người mua để làm nguồn kinh tế tài chính Giao hàng kinh doanh thương mại của công ty .
– Nhóm điều kiện về đạo đức
- chủ thể kinh doanh thương mại chứng khoán phải hoạt động giải trí theo đúng pháp lý, chấp hành nghiêm những quy định, tiêu chuẩn hành nghề tương quan đến hoạt động giải trí kinh doanh thương mại chứng khoán .
- Có năng lượng trình độ, có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm, tận tụy với việc làm .
- Giao dịch trung thực, công minh, vì quyền lợi của người mua, đặt quyền lợi của người mua lên trên quyền lợi của công ty. Trong trường hợp có sự xung đột giữa quyền lợi của công ty và quyền lợi của người mua phải ưu tiên quyền lợi của người mua .
- Cung cấp vừa đủ, đúng mực những thông tin thiết yếu cho người mua, bảo vệ gia tài của người mua, bí hiểm những thông tin về thông tin tài khoản của người mua trừ trường hợp người mua chấp thuận đồng ý bằng văn bản hoặc theo nhu yếu của cơ quan quản trị nhà nước .
- Không được sử dụng những lợi thế của mình làm tổn hại đến người mua và tác động ảnh hưởng xấu đến hoạt động giải trí chung của thị trường, không được thực thi những hoạt động giải trí hoàn toàn có thể làm người mua và công chúng hiểu nhầm về Ngân sách chi tiêu, giá trị và thực chất của chứng khoán .
- Không được làm những việc làm có cam kết nhận hay trả những khoản thù lao ngoài khoản thu nhập thường thì .
1. Các chủ thể kinh doanh chứng khoán
1.2. Công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán là tổ chức triển khai hoạt động giải trí kinh doanh thương mại trong nghành chứng khoán với mục tiêu tìm kiếm doanh thu .Hiện nay trên quốc tế sống sót hai quy mô tổ chức triển khai của công ty chứng khoán : quy mô công ty đa năng và quy mô công ty chuyên doanh .
Thứ nhất: Theo mô hình công ty đa năng, công ty chứng khoán là một bộ phận cấu
thành của ngân hàng thương mại. hay nói cách khác. Ngân hàng thương mại kinh doanh trên
cả hai lĩnh vực là tiền tệ và chứng khoán.
Thông thường theo quy mô này, NHTM đáp ứng những dịch vụ kinh tế tài chính rất phong phú và phong phú và đa dạng tương quan đến kinh doanh thương mại tiền tệ, kinh doanh thương mại chứng khoán và những hoạt động giải trí kinh doanh thương mại khác trong nghành kinh tế tài chính .Mô hình này có ưu điểm và hạn chế sau : * * * Ưu điểm * *
- NHTM kinh doanh thương mại nhiều nghành nên hoàn toàn có thể giảm bớt được rủi ro đáng tiếc hoạt động giải trí kinh doanh thương mại chung, có năng lực chịu được những dịch chuyển lớn trên thị trường chứng khoán .
- NHTM là tổ chức triển khai kinh doanh thương mại trong nghành kinh tế tài chính tiền tệ có lịch sử vẻ vang truyền kiếp, có thế mạnh về kinh tế tài chính và trình độ trong nghành nghề dịch vụ kinh tế tài chính. Do đó được cho phép những NHTM tham gia kinh doanh thương mại chứng khoán sẽ tận dụng được thế mạnh của ngân hàng nhà nước, tạo động lực cho sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán .
* * * Hạn chế * *
- Tổ chức truy thuế kiểm toán độc lập : thực thi trấn áp hàng năm về gia tài và hoạt động giải trí quản trị của công ty quản trị Quỹ để bảo vệ những số liệu báo cáo giải trình nhà đầu tư là chuẩn xác .
- Tổ tư vấn luật : triển khai tư vấn về pháp lý cho hoạt động giải trí của quỹ đồng thời giám sát, quản trị ngặt nghèo nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro đáng tiếc và bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư .
- Người lưu giữ CK
Đóng vai trò là người bảo quản tài sản của quỹ đồng thời giám sát hoạt động của công
ty quản lý quỹ nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. một số nước người lưu giữ CK là ngân
hàng giám sát, do công ty quản lý quỹ lựa chọn. ngân hàng giám sát có trách nhiệm:
- Tách biệt gia tài của quỹ với những gia tài khác
- Kiểm tra giám sát công ty quản trị quỹ sao cho bảo vệ việc quản trị quỹ tương thích với pháp lý nhà nước và điều lệ quỹ, bảo vệ nhà đầu tư .
- Thực hiện những quyền hạn thu chi của quỹ theo đúng hướng dẫn của công ty quản trị quỹ .
- Xác định những báo cáo giải trình do công ty quản trị quỹ thực thi những hoạt động giải trí vị phạm pháp luật hoặc trái với điều lệ quỹ .
- Báo cáo UBNDCKNN khi phát hiện công ty quản trị quỹ thực thi những hoạt động giải trí vi phạm pháp lý hoặc trái với điều lệ quỹ .
Trong quy trình triển khai trách nhiệm trên, yên cầu ngân hàng nhà nước giám sát phải quản lý tài sản của Quỹ tách biệt với những gia tài khác của ngân hàng nhà nước, ngân hàng nhà nước giám sát được hưởng phí theo pháp luật của tiền lệ quỹ .
- Nhà đầu tư: là người trực tiếp góp vốn vào quỹ thông qua mua chứng chỉ quỹ đầu
tư. Họ có quyền hưởng lợi từ các hoạt động đầu tư của quỹ và yêu cầu công ty quản lý quỹ
thực hiện việc đầu tư theo đúng điều lệ quỹ. Tuy nhiên, nhà đầu tư không được phép trực tiếp
thực hiện quyền, nghĩa vụ đối với tài sản của quỹ.
b. Công ty quản lý quỹ
Công ty quản trị quỹ là công ty thực thi việc điêu hành, quản trị những quỹ góp vốn đầu tư tương thích với điều lệ quỹ và làm tăng giá trị gia tài quỹ .Khách hàng của công ty quản trị quỹ thường là những nhà đầu tư có tổ chức triển khai : những quỹ góp vốn đầu tư, công ty bảo hiểm, công ty kinh tế tài chính .. ức năng của công ty quản trị Quỹ là triển khai việcgóp vốn đầu tư theo sự ủy thác của người mua sao cho tương thích với tiềm năng góp vốn đầu tư của quỹ mà người mua đã lựac chọn .
1.2. Các chủ thể khác
Ngoài những chủ thể trên, tham gia kinh doanh thương mại chứng khoán còn có những chủ thể sau :
- Công ty lưu ký và thanh toán giao dịch bù trừ : là công ty triển khai cung ứng dịch vụ lưu ký và thanh toán giao dịch bù trừ cho những thanh toán giao dịch trên thị trường chứng khoán .
- Ngân hàng thương mại : tham gia kinh doanh thương mại chứng khoán trải qua triển khai những trách nhiệm : góp vốn đầu tư chứng khoán, lưu ký, thanh toán giao dịch trên thị trường chứng khoán .
- Các tổ chức triển khai trung gian kinh tế tài chính khác : công ty bảo hiểm, những quỹ lương hưu .. ác công ty này kêu gọi vốn trải qua những nhiệm vụ kinh doanh thương mại đặc trưng của nó ( ví dụ : công ty bảo hiểm kêu gọi trải qua bán hợp đồng bảo hiểm, những quỹ hưu trí vốn do những thành viên góp phần theo định kỳ … ) với số vốn kêu gọi được những công ty này sẽ thực thi góp vốn đầu tư vào gia tài kinh tế tài chính, hầu hết là những chứng khoán. Vì vậy, trên thị trường chứng khoán những công ty này là những nhà đầu tư có tổ chức triển khai .
1. Các nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán
1.3. Các nghiệp vụ kinh doanh của một số tổ chức kinh doanh chứng khoán trên Thị
trường chứng khoán
a. Công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán thường thực hiện một số nghiệp vụ sau:
– Môi giới: Là hoạt động kinh doanh chứng khoán trong đó công ty chứng khoán đứng
ra làm đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch trên sở giao
dịch chứng khoán hoặc thị trường OTC mà nhà môi giới chỉ thực hiện giao dịch theo lệnh của
khách hàng để hưởng phí hoa hồng, họ không phải chịu rủi ro từ hoạt động giao dịch đó.
Với tư cách là người môi giới, ngoài việc giao dịch theo chỉ thị của khách hàng, công
ty chứng khoán thường cung ứng các dịch vụ tiện ích khác:
- Quản lý tài khoản tiền gửi và thông tin tài khoản chứng khoán cho người mua .
- Quản lý những lệnh thanh toán giao dịch cho người mua .
- Vận hành những đầu mối thông tin và tư vấn cho người mua về góp vốn đầu tư chứng khoán .
- Tất cả hoặc không : trong phương pháp này, TCPH nhu yếu TCPL bán một số lượng chứng khoán nhất định, nếu không phân phối được hết sẽ hủy bỏ hàng loạt đợt phát hành .
- Tối thiểu và tối đa : là phương pháp trung gian giữa phương pháp bảo lãnh với nỗ lực cao nhất và phương pháp bảo lãnh tổng thể hoặc không. Theo phương pháp này, TCPH nhu yếu TCBL bán tối thiểu một tỷ suất chứng khoán nhất định ( mức sàn ). Vượt trên mức ấy, TCBL được tự do chào bán chứng khoán đến mức tối đa lao lý ( mức trần ). Nếu lượng chứng khoán bán được đạt tỉ lệ thấp hơn mức nhu yếu thì hàng loạt đợt phát hành sẽ bị hủy bỏ. ( xem cụ thể chưng 3 )
– Tư vấn: Tư vấn trong lĩnh vực chứng khoán là hoạt động phân tích, dự báo các dữ
liệu về lĩnh vực chứng khoán, từ đó đưa ra các lời khuyên cho khách hàng.
Với năng lực trình độ và kinh nghiệm tay nghề trong nghành này, họ sẽ đưa ra những dự báo cho người mua để tìm hiểu thêm .Từ đó người mua đưa ra quyết định hành động của chính mình. Nhà tư vấn không chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về hậu quả những quyết định hành động của nhà tư vấn. Tùy vào mô hình tư vấn và thông tin nhà tư vấn cung ứng cho người mua mà người mua hoàn toàn có thể trả những khoản phí .
Các công ty chứng khoán thường cung ứng các dịch vụ tư vấn sau:
– Tự doanh: là hoạt động tự mua, bán chứng khoán cho mình để hưởng lợi nhuận từ
chênh lệch giá.
Hoạt động này công ty phải tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm với quyết định hành động của mình, tự gánh chịu rủi ro đáng tiếc từ quyết định hành động mua, bán chứng khoán của mình. Hoạt động này thường song hành với hoạt động giải trí môi giới. vì thế, khi triển khai hai hoạt động giải trí này hoàn toàn có thể dẫn đêm xung đột về quyền lợi giữa một bên là quyền lợi của công ty chứng khoán và một bên là quyền lợi của người mua. Để tránh trường hợp này thường thì những thị trường đều có chủ trương ưu tiên thực thi lệnh của người mua trước khi thực thi lệnh của những công ty chứng khoán .Đối với một số ít thị trường, hoạt động giải trí tự doanh của công ty chứng khoán được gắn liền với hoạt động giải trí tạo lập thị trường. Các công ty chứng khoán được thực thi nhiệm vụ tự kinh doanh thương mại trải qua việc mua và bán trên thị trường có vai trò xu thế và điều tiết hoạt động giải trí của thị trường. Gióp phần bình không thay đổi Ngân sách chi tiêu trên thị trường .
– Quản lý danh mục đầu tư: Là hoạt động trong đó khách hàng uỷ thác vốn của mình
cho công ty chứng khoán thực hiện đầu tư hộ. Thực hiện nghiệp vụ này, công ty chứng khoán
theo sự ủy thác của người mua thực thi góp vốn đầu tư với tiềm năng bảo toàn vốn và tăng doanh thu cho người mua .Sau khi ký hợp đồng ủy thác với người mua, công ty chứng khoán có trách nhiệm thực thi quản trị vốn cho người mua theo hợp đồng ủy thác gồm có thực thi góp vốn đầu tư và đáp ứng những dịch vụ đi kèm cho người mua như : lưu ký chứng khoán, quản lý tài sản và vốn cho người mua, cung ứng tín dụng thanh toán …
b. Quỹ đầu tư chứng khoán.
Các nghiệp vụ chủ yếu của quỹ đầu tư chứng khoán bao gồm:
– Huy động vốn: Tuỳ vào loại hình quỹ đầu tư và hợp đống uỷ thác với công ty quản
lý quỹ, quỹ đầu tư sẽ lựa chọn hình thức để huy động vốn. Đối với quỹ đóng, quỹ thực hiện
huy động vốn một lần khi thành lập quỹ và đầu tư vốn đã huy động được trong suốt thời gian
hoạt động của quỹ. Đối với quỹ mở, vốn của quỹ có thể huy động thêm vốn khi cần thiết.
Vốn của quỹ được kêu gọi trải qua hai hình thức là phát hành chứng từ quỹ hoặc CP của quỹ và vay nợ. Tuy nhiên lao lý những nước đều có hạn chế số lượng vay nợ của quỹ. Thông thướng, quỹ chỉ được vay từ ngân hàng nhà nước nhằm mục đích mục tiêu Giao hàng cho những ngân sách phát sinh tức thời hoặc để tương hỗ những hạng mục góp vốn đầu tư có nhu yếu vốn thời gian ngắn .
– Đầu tư: Các quỹ đầu tư thực hiện đầu tư theo danh mục. Để xác định được một danh
mục đầu tư hiệu quả, các quỹ dựa vào số vốn huy động được, căn cứ vào mục tiêu đầu tư và
kết quả nghiên cứu thị trường, quỹ sẽ quyết định lựa chọn danh mục đầu tư và phân bổ vốn
vào các tài sản trong danh mục. Các quỹ đầu tư thường có quyết định đầu tư hiệu quả do các
công ty quản lý quỹ đều có các chuyên gia trong lĩnh vực phân tích và đầu tư tài chính.
c. Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân và các định chế tài chính
khác
– Lưu ký chứng khoán: là hoạt động lưu giữ, bảo quản chứng khoán cho khách hàng
và giúp cho khách hàng thực hiện các quyền liên quan đế sở hữu chứng khoán.
– Thanh toán bù trừ: công ty sẽ căn cứ vào kết quả giao dịch để từ đó bù trừ các giao
dịch và xác định nghĩa vụ thanh toán cho các bên tham gia giao dịch.
– Đăng ký chứng khoán: công ty đăng ký các thông tin về chứng khoán và quyền sở
hữu chứng khoán của người nắm giữ chứng khoán.
riêng. Nếu lạm phát kinh tế được duy trì ở mức hài hòa và hợp lý, tăng trưởng không thay đổi .. à điều kiện kèm theo thuận tiện để kinh doanh thương mại hiệu suất cao cạnh bên đó, sự không thay đổi về chính trị và xã hội sẽ tạo điều kiện kèm theo để thị trướng chứng khoán tăng trưởng không thay đổi, hoạt động giải trí kinh doanh thương mại chứng khoán hiệu suất cao và tăng trưởng .
- Sự phát triển của thị trường chứng khoán : sự phát triển của thị trường chứng khoán
được xem xét ở một số khía cạnh chủ yếu:
- Cung cầu trên thị trường : thị trường chứng khoán tăng trưởng khi có nguồn sản phẩm & hàng hóa đa dạng chủng loại, phong phú và có phần đông những chủ thể tham gia mua và bán .
- Cơ sở hạ tầng thị trường : gồm có mạng lưới hệ thống thông tin thị trường, mạng lưới hệ thống thanh toán giao dịch, mạng lưới hệ thống lưu ký, giao dịch thanh toán bù trừ .. ị trường tăng trưởng khi hạ tầng tiên tiến và phát triển và đồng nhất sẽ tạo thuận tiện cho việc thực thi những thanh toán giao dịch, giảm thiểu rủi ro đáng tiếc mạng lưới hệ thống .
- Sự hiểu biết của công chúng về thị trường chứng khoán : Thị trường chứng khoán là thị trường bậc cao, những chủ thể tham gia thị trường nếu không am hiểu những kiến thức và kỹ năng cơ bản về TTCK thì dễ bị rủi ro đáng tiếc. Thị trường sẽ thực sự năng động, mê hoặc khi nhà đầu tư có sự hiểu biết về chứng khoán và thị trường mê hoặc khi nhà đầu tư có sự hiểu biết về chứng khoán và thị trường chứng khoánì vậy, sự hiểu biết về thị trường chứng khoán cũng là một trong những tác nhân ảnh hưởng tác động đến hiệu suất cao kinh doanh thương mại chứng khoán .
- Quản lý nhà nước về thị trường chứng khoán là việc quản trị và giám sát những hoạt động giải trí phát hành, thanh toán giao dịch, giao dịch thanh toán .. so với những chứng khoán. Việc quản trị này được chú trọng ở góc nhìn lập pháp và hành pháp .
- Năng lực của chủ thể kinh doanh: Hoạt động kinh doanh chứng khoán muôn đạt
hiệu quả đòi hỏi bản thân chủ thể tham gia kinh doanh phải là người có kỹ năng phân tích tốt,
hiểu biết về lĩnh vực hành nghề. Chủ thể kinh doanh có năng lực chuyên môn, có đạo đức nghề
nghiệp, làm việc có trách nhiệm sẽ tạo được uy tín trên thị trường và với khách hàng, từ đó có
khả năng mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh doanh và ngược lại.
1. Đạo đức nghề nghiệp trong kinh doanh chứng khoán.
1.4. Khái niệm và tầm quan trọng của đạo đức nghề nghiệp trong kinh doanh chứng
khoán
a. Khái niệm: Bản chất của đạo đức nghề nghiệp nói chung là tính tin cậy Những
người làm việc trong một ngành nghề nhất định được khẳng định là có đạo đức nghề nghiệp
có nghĩa là phải có độ đáng tin cậy, họ sử dụng quyền hạn do đặc thù nghề nghiệp mà có phải mang lại hiệu suất cao tốt nhất cho xã hội. Như vậy đạo đức nghề nghiệp được biểu lộ qua bốn góc nhìn sau :
- Đủ trình độ và năng lượng để triển khai việc làm đạt hiệu quả cao .
- Đủ tiêu chuẩn hành nghề có nghĩa là phải thao tác theo đúng tiêu chuẩn và đúng quá trình việc làm .
- Thẳng thắn, trong sáng và công minh .
- Niềm tự hào về nghề nghiệp, thao tác theo đúng tiêu chuẩn việc làm, không có những hành vi sai phạm và không cho người khác coi thường nghề nghiệp của mình .
Như vậy hoàn toàn có thể hiểu đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động giải trí kinh doanh thương mại chứng khoán là tập hợp những chuẩn mực hành vi cách cư xử và ứng xử trong nghề nghiệp kinh doanh thương mại chứng khoán nhằm mục đích bảo vệ và tăng cường vai trò, tính an toàn và đáng tin cậy và niềm tự hào của nghề kinh doanh thương mại chứng khoán trong xã hội .
b. Tầm quan trọng của đạo đức nghề nghiệp trong kinh doanh chứng khoán
- Đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh chứng khoán là yếu tố quan trọng
quyết định đến sự tin tưởng của khách hành đối với những người làm nghề kinh doanh chứng
khoán.
Các tổ chức triển khai triển khai nhiệm vụ kinh doanh thương mại chứng khoán là những tổ chức triển khai đáp ứng dịch vụ cho người mua. Để kéo người mua về phía mình thì yếu tố số 1 là phải tạo được sự tin cậy. Bởi yếu tố tiên phong thống kê giám sát chất lượng những mẫu sản phẩm dịch vụ là uy tín của đơn vị chức năng đáp ứng dịch vụ. Trên phương diện này thì đạo đức nghề nghiệp còn quyết định hành động đến sự sống sót và tăng trưởng của ngành kinh doanh thương mại chứng khoán .
Chương 2 : PHÂN TÍCH VÀ ĐỊNH GIÁ CHỨNG KHOÁN
2 Doanh lợi và rủi ro trong đầu tư chứng khoán
2.1 Doanh lợi trong đầu tư chứng khoán
Doanh lợi trong đầu tư chứng khoán được thể hiện qua các chỉ tiêu sau:
● Mức sinh lời tuyệt đối
Mức sinh lời của một khoản đầu tư là phần chênh lệch giữa kết quả thu được sau
một khoảng thời gian đầu tư và phần vốn gốc mà nhà đầu tư bỏ ra ban đầu.
Thu nhập mà nhà đầu tư nhận được trong đầu tư chứng khoán bao gồm:
(1) Cổ tức (D), trái tức (C) do sở hữu cổ phiếu, trái phiếu.
(2) Lãi (hoặc lỗ) về vốn đầu tư: là mức chênh lệch giữa giá bán (Pt) và giá mua
chứng khoán (P 0 ):
Lãi (hoặc lỗ) về vốn đầu tư = Pt – P 0
Tổng mức sinh lời = cổ tức (trái tức) ± lãi (lỗ) về vốn
(3) Ngoài các khoản thu nhập trên, khi đầu tư cổ phiếu, nhà đầu tư còn có thể nhận
được thu nhập từ chênh lệch giữa giá bán cổ phiếu thực tế trên thị trường với giá quyền
mua chứng khoán mà nhà đầu tư được hưởng.
● Mức sinh lời tương đối
Mức sinh lời tương đối (Rt) phản ánh 1 đồng vốn đầu tư trong 1 năm mang lại bao
nhiêu thu nhập, nó là cơ sở để so sánh các khoản đầu tư khác nhau.
(Pt – P 0 ) + D(hoặc C)
Rt = ————————–
P 0
Trên thực tế để so sánh được mức sinh lời giữa các tài sản có thời gian đáo hạn khác
nhau, người ta thường sử dụng mức sinh lời theo năm. Nếu một tài sản có mức sinh lời
trong thời gian m tháng là Rm thì mức sinh lời năm (Rn) sẽ là:
Rn = (1 + Rm) 12/m – 1
● Tổng mức sinh lời trong nhiều năm và mức sinh lời bình quân năm
Phần trên mới xác định các mức sinh lời trong 1 năm hoặc dưới 1 năm và quy đổi
thành năm. Trên thực tế, hoạt động đầu tư có thể kéo dài trong thời gian nhiều năm. Ví dụ:
đầu tư cổ phiếu dài hạn và cổ tức nhận được đem tái đầu tư và tiếp tục tạo ra mức sinh lời.
Gọi R1, R2, R3…, Rt là mức sinh lời mỗi năm trong thời gian đầu tư là t năm.
Tổng mức sinh lời (Rtnăm) được tính như sau:
Rtnăm = (1+R1) x (1+R2) x… x (1+Rt) – 1
Mức sinh lời bình quân (Rbq) năm được tính theo một trong hai cách sau:
Rủi ro hệ thống
Rủi ro hệ thống là những rủi ro do các yếu tố, các sự kiện nằm ngoài công ty, công
ty không thể kiểm soát được và nó có tác động rộng rãi đến toàn bộ thị trường, đến tất cả
các chứng khoán.
+ Rủi ro thị trường
Sự biến động giá chứng khoán do phản ứng của các nhà đầu tư trước các sự kiện
hữu hình / sự kiện thực tế (các sự kiện kinh tế chính trị xã hội…) xảy ra, hoặc các sự kiện
vô hình nảy sinh do yếu tố tâm lí, mặc dù tình hình của công ty/ tổ chức phát hành chứng
khoán vẫn không thay đổi. Rủi ro thị trường thường xuất phát từ những sự kiện thực tế,
nhưng do tâm lí không vững vàng của các nhà đầu tư nên họ hay phản ứng vượt quá các
sự kiện đó.
- Do sự thay đổi về môi trường kinh tế, chính trị, xã hội
- Do kì vọng, tâm lí của nhà đầu tư thay đổi
- Do đầu cơ
+ Rủi ro lạm phát (rủi ro sức mua)
- Tăng giá hàng hóa dịch vụ
- Đồng tiền mất giá
- Giảm lợi nhuận thực của khoản đầu tư
+ Rủi ro lãi suất
Nguyên nhân chính là do sự lên xuống của lãi suất chuẩn (lãi suất trái phiếu chính
phủ) dẫn tới sự thay đổi mức lợi nhuận kì vọng. Nói cách khác sự thay đổi chi phí vay vốn
đối với các loại TPCP sẽ ảnh hưởng chi phí và LN của công ty phát hành cổ phiếu, trái
phiếu.
Sự tăng lên của lãi suất chuẩn sẽ làm ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống. Hệ quả trực
tiếp là sự tăng lên của lãi suất chuẩn làm giá cả của các loại chứng khoán khác giảm xuống
và ngược lại (Ảnh hưởng ngược chiều).
+ Rủi ro tỉ giá : do sự thay đổi tỉ giá hối đoái
+ Rủi ro pháp lí
- Lừa đảo
- Không/ khó chuyển nhượng
- Tranh chấp quyền lợi
Rủi ro không hệ thống
Rủi ro không hệ thống là những rủi ro do các yếu tố nội tại gây nên, và tác động lên
1 ngành, một công ty hay 1 số chứng khoán nhất định.
+ Rủi ro kinh doanh : là sự biến động giá chứng khoán do những thay đổi trong hoạt
động kinh doanh dẫn đến lợi nhuận và cổ tức bị giảm sút. Nguyên nhân gây nên tình trạng
này có thể do các tác động từ bên trong và/ hoặc bên ngoài doanh nghiệp.
+ Rủi ro tài chính : liên quan đến sử dụng đòn bẩy tài chính của doanh nghiệp / xuất
hiện khi công ty tài trợ cho hoạt động của mình bằng vốn vay, kéo theo nghĩa vụ trả nợ, lãi
và phải thực hiện trước khi thanh toán cổ tức cho cổ đông. Nếu việc tài trợ bằng vốn vay
không hiệu quả thì có ảnh hưởng xấu đến giá cổ phiếu, trái tức, cổ tức và tiền hoàn vốn
cho trái chủ. Thông thường một công ty có đòn bẩy tài chính cao thì mức độ rủi ro tài chính
càng cao.
+ Rủi ro thanh khoản
- Khối lượng CP ít → khó mua bán
- Khối lượng giao dịch bình quân thấp, giá giảm → khó bán
- Lưu kí chứng khoán ít → khó bán
2.1.2 Đo lường rủi ro
Trong tài chính, người ta thường sử dụng toán xác suất thống kê để đo lường rủi ro
trong mức sinh lời của 1 loại, hoặc 1 danh mục chứng khoán bởi các thước đo: phương sai
hoặc độ lệch chuẩn (căn bậc hai của phương sai).
Phương sai (kí hiệu Var hay σ 2 ) được tính theo công thức sau:
σ 2 = ∑ { Pi [Ri – E(r)] 2 } i =1→n
Trong đó: Pi là xác suất của trạng thái i
Ri là doanh lợi kì vọng ứng với từng trạng thái i
E(r) là doanh lợi kì vọng của chứng khoán
Độ lệch chuẩn (kí hiệu SD/ σ) = √ σ 2
Độ lệch chuẩn phản ánh mức biến động (dao động) hay mức rủi ro của doanh lợi kì
vọng của 1 chứng khoán, hoặc 1 danh mục chứng khoán. Độ lệch chuẩn càng cao thì rủi ro
đầu tư chứng khoán càng lớn.
2. Phân tích đầu tư chứng khoán
Trước khi tiến hành đầu tư vào bất kì chứng khoán nào, cần phải xem xét việc đầu
tư đó trong mối quan hệ so sánh với các cơ hội đầu tư khác. Do đó cần tiến hành phân tích
chứng khoán.
- Phân tích chứng khoán bao gồm phân tích cơ bản (PTCB) và phân tích kĩ thuật
(PTKT)
- Phân tích cơ bản làm cơ sở cho việc nhận biết loại CK tốt, CK không tốt.
+ Lí do phải phân tích ngành:
+ Mục tiêu phân tích ngành:
+ Phương pháp phân tích ngành:
- Phân tích thị trường: định vị giai đoạn phát triển của ngành – mô hình vòng đời
sản phẩm.
Các nhân tố tác động đến sự phát triển của ngành: nhà cung cấp, khách hàng hay
người tiêu dùng, hàng hóa và dịch vụ thay thế, sự đe dọa gia nhập thị trường, chính sách
đối với ngành của Chính phủ.
- Phân tích đối thủ cạnh tranh
● Phân tích doanh nghiệp
+ Mục tiêu:
- Đánh giá tổng quan về doanh nghiệp: quá trình ra đời và phát triển, ngành nghề
kinh doanh, thị trường, công nghệ, nhân lực, quản trị, điểm mạnh, yếu, cơ hội, thách thức
và triển vọng
- Đánh giá khả năng sinh lời: ROA, ROE, P/E…
- Đánh giá tình trạng tài chính: cơ cấu vốn, tài sản, khả năng thanh toán
- Định giá chứng khoán
+ Quy trình phân tích:
- Thu thập thông tin: thông tin nội bộ, thông tin bên ngoài, thông tin kế toán, quản
trị (các báo cáo tài chính của công ty: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh,
báo cáo lưu chuyển tiền tệ…).
- Xử lí thông tin: so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân
- Dự đoán, ra quyết định: quyết định đầu tư, quyết định tài trợ
+ Phương pháp phân tích:
(1) Phương pháp phân tích tỉ lệ
→Tính toán các chỉ tiêu tài chính theo tỉ lệ
→So sánh các chỉ tiêu của doanh nghiệp:
- Giữa kì này với kì trước
- Giữa chỉ tiêu kế hoạch với thực hiện
- Với chỉ tiêu trung bình ngành
Ưu điểm của phương pháp:
- Đơn giản, dễ tính
- Thấy được xu thế dịch chuyển của những chỉ tiêu kinh tế tài chính
- Đánh giá được vị thế của doanh nghiệp trong ngành
Nhược điểm của phương pháp:
- Số liệu không cập nhật, thiếu chính xác làm ảnh hưởng đến kết quả tính toán
và các nhận xét đánh giá có thể không xác đáng, trung thực.
- Chỉ tiêu trung bình ngành khó xác định
- Không thấy rõ được nguyên nhân thay đổi của các chỉ tiêu tài chính
(2) Phương pháp tách đoạn: tách 1 chỉ tiêu tổng hợp thành nhiều chỉ tiêu cấu thành
bộ phận có mối quan hệ nhân quả.
Thu nhập sau thuế Thu nhập sau thuế Doanh thu Tổng tài sản
———————- = ———————- x —————– x ——————
Vốn CSH Doanh thu Tổng tài sản Vốn CSH
2.2.1. Phân tích các chỉ tiêu tài chính
Phân tích các chỉ số tài chính sẽ cho thấy mối quan hệ đầy đủ ý nghĩa hơn giữa các
giá trị riêng lẻ trong báo cáo tài chính. Nếu như một con số riêng lẻ trong một báo cáo tài
chính không thực sự nói lên nhiều điều, thì một chỉ số tài chính riêng lẻ cũng có giá trị rất
thấp nếu chúng ta không xét nó trong mối tương quan với các chỉ số khác. Từ những chỉ
số được phân tích, chúng ta sẽ có những so sánh quan trọng nhằm xem xét kết quả hoạt
động của công ty trong mối tương quan với toàn bộ nền kinh tế, lĩnh vực ngành, các nhà
cạnh tranh chủ yếu trong phạm vi ngành, kết quả hoạt động trước đây của công ty.
♦ Nội dung phân tích:
Trên cơ sở hệ thống số liệu đã được phản ánh ở các báo cáo tài chính liên quan, để
đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp người ta thường tính toán và phân tích một số
các chỉ tiêu sau:
● Các chỉ tiêu phản ánh tình hình thanh toán
Hệ số
thanh toán chung
= Tổng giá trị tài sản
Tổng nợ
(1)
Hệ số thanh toán chung phản ánh 1 đồng nợ được đảm bảo bằng bao nhiêu đồng tài
sản của doanh nghiệp. Nhìn chung, hệ số này càng cao, chứng tỏ khả năng thanh toán của
doanh nghiệp là tốt, doanh nghiệp chủ động được nguồn vốn trong kinh doanh. Nếu hệ số
này bằng 1 hoặc nhỏ hơn 1 chứng tỏ doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng mất hết vốn
chủ sở hữu và đang đi đến bờ vực phá sản.
