Những vần thơ về tình mẫu tử – Cấu trúc khóa luận – https://suanha.org

6. Cấu trúc khóa luận

1.2.2. Những vần thơ về tình mẫu tử

Có một tuổi thơ không ấm êm, so với Xuân Quỳnh, “ mái ấm gia đình ” là hai tiếng gọi thiêng liêng, là nơi bến đỗ bình yên để trở về trên đường đời còn
nhiều sóng gió. Có lẽ vì thế mà những vần thơ về mái ấm gia đình và về tình mẫu tử

là mảng sáng tác hết sức quan trọng trong sự nghiệp của chị. Trong thơ ca viết
cho thiếu nhi, chủđề này được khai thác khá nhiều và thực tế có nhiều thành
tựu. Thơ Xuân Quỳnh là sự tiếp nối trên tinh thần mong muốn tạo một dấu ấn
riêng của tác giả. Đọc thơ chị, thấy thế giới được ngắm nhìn qua lăng kính

Bạn đang đọc: Những vần thơ về tình mẫu tử – Cấu trúc khóa luận – https://suanha.org

tình mẹ con. Những bài thơ của chị hoàn toàn có thể đem ra đọc đi đọc lại nhiều lần mà
không thấy chán bởi chị đã nói rất đúng, rất đủ những điều giản dị và đơn giản mà bát ngát
của tình mẹ và lòng mẹ dành cho những đứa con thân yêu. Cũng chính chị đã nói hộ rất hay, rất cảm động lòng biết ơn, tình cảm yêu thương mà mỗi đứa
29
con – dù bé nhỏ – hoàn toàn có thể dành trao cho người mẹ của mình. Có thể nói những
bài thơ về tình mẫu tử của Xuân Quỳnh luôn tỏa sáng ấm cúng trong lòng fan hâm mộ Nước Ta bao năm qua .
Trong thơ chị, mẫu tính tạo ra sự âm điệu ấm cúng, êm ả dịu dàng, làm ra những lời ru êm đềm, ngọt ngào. Lời ru ấy biểu lộ sự vỗ về, che chở của
người mẹdành cho đứa con yêu và trở thành sợi dây kết nối giữa mẹ và con :

Nhưng còn cần cho trẻ

Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra

Để bế bồng chăm sóc

Mẹ mang về tiếng hát
Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm…

(Truyện cổ tích về loài người)

Bạn đọc rất thuận tiện nhận ra một giọng thơ rất riêng của Xuân Quỳnh

qua bài thơ Truyện cổ tích về loài người. Theo Xuân Quỳnh “Trời sinh ra

trước nhất/ chỉ toàn là trẻ con”. Lối suy tưởng phi lí này lại làm nên điều thú
vị của bài thơ. Từ những nhu cầu của trẻ thơ mà thế giới lần lượt được sáng
tạo ra: lời hát ru, chữ viết, bảng đen… Cái phi lí lại trở nên có lí khi tất cả
được đặt trên nền tảng tình yêu thương con trẻ. Cách đặt vấn đề của Xuân
Quỳnh phải nói là rất độc đáo và đặc sắc.

Lời ru biểu lộ được tổng thể tình yêu quý của Xuân Quỳnh dành cho trẻ thơ, đặc biệt quan trọng là những đứa con của mình. Chị yêu con bằng tổng thể những kinh nghiệm tay nghề của năm tháng cuộc chiến tranh gian nan, bảo vệ con giữa bom rơi, đạn nổ, giữa bao nguy hại, nguy hiểm :

Ba tháng lẫy, bẩy tháng ngồi

30

Mong ngày, mong tháng mong năm

Một năm con vịn vách hầm con đi.

(Tuổi thơ của con)

Chỉ cần những chuyện đơn thuần thôi Xuân Quỳnh cũng viết được thành những vần thơ hay, như chuyện chú gà con sinh ra, chị cũng tìm thấy ở đó cái

lí do của tình mẹ con. Bài thơ Tại sao gà con sinh ra?đã vẽ ra bức tranh cảm
động về tình mẫu tử. Những vất vả, khó nhọc mà gà mẹ phải trải qua phải
chăng chính là những gì mà mọi người mẹ trên thế gian này đều nếm trải

trong thời hạn chờ đón đứa con thân yêu của mình chào đời ? Đó quả thật là
một hành trình dài vô cùng gian truân, khó khăn vất vả, với bao nỗi lo toan :

Cục… cục… ta, cục tác

Ngày này qua ngày khác
Gà mái cứ gọi hoài

Mà quả trứng hồng tươi

Vẫn nằm nguyên trong ổ

….

Cái hoa chanh thức giấc

Tàu lá chuối lung lay

Cọng rơm vàng xoay xoay

Trứng vẫn nằm trong ổ

Những khổ đầu của bài thơ đã miêu tả khoảng chừng thời hạn dài đằng đẵng mà
gà mẹ phải trải qua. Mỗi ngày, gà mẹ đều mong ngóng đứa con thân yêu của
mình chào đời đến gầy mòn, xác xơ. Trong mạch nguồn xúc cảm đó, Xuân
Quỳnh đã đi đến khẳng định chắc chắn sức mạnh của tình mẫu tử. Nếu gà mẹ vì thương con mà “ Thân xác xơ gầy mòn / Không ăn mà mãi thức ” thì gà con vì thương
mẹ mà “ đạp vỏ trứng ” để sinh ra. “ Vì gà mẹ mong đợi / Nên có gà con đó ” là
câu vấn đáp dễ thương và đáng yêu nhưng thâm thúy mà Xuân Quỳnh dành Tặng những em bé
31

Thương mẹ, đạp vỏ trứng

Thế là gà sinh ra
Vì gà mẹ mong chờ
Nên có gà con đó

Cái tròn khuyết của vầng trăng cũng được chị cắt nghĩa thành tình mẹ con :

Trăng khuyết là trăng gầy
Lúc buồn trăng khuyết thế
Trăng giống như là mẹ
Lúc con hư mẹ gầy.

(Muốn trăng luôn luôn tròn)

Đối với con, mẹ vẫn là điểm tựa, là bến đỗ bình yên cho cuộc sống con. Mỗi khi gặp khó khăn vất vả, khổ đau, vấp ngã trên đường đời con lại tìm về bên mẹ để được chở che, vỗ về. Đó là niềm hạnh phúc lớn lao của những người làm con. Không ai hoàn toàn có thể hiểu con, không ai hoàn toàn có thể yêu con và hi sinh vì con như mẹ. Bởi vậy mà dù có đi xa đến đâu thì người con vẫn luôn tìm về nơi có mẹ :

Tuổi con là tuổi ngựa
Nhưng mẹơi, đừng buồn
Dẫu cách núi cách rừng
Dẫu cách sông cách bể
Con tìm về với mẹ
Ngựa con vẫn nhớđường
(Tuổi ngựa)

Tác động luôn đi theo hai chiều. Mẹ cho con sự sống, là khởi nguồn của mọi tham vọng, nối thêm dây cho cánh diều khát vọng của con cao ráo trên khung trời lộng gió. Về bên mẹ là cái đích đến sau cuối, là bến đậu bình yên của mọi người con .
Bài thơ kết thúc bằng lời chứng minh và khẳng định của đứa con, mà không thấy lời
32
ngào thì hãy để trái tim hát lên những giai điệu không lời mà chỉ có tình mẫu tử thiêng liêng mới cảm nhận được .
Là một cô bé mồ côi, sớm thiếu tình yêu thương và bàn tay chăm nom
của mẹ, khiến cho Xuân Quỳnh hiểu tình mẫu tử thiêng liêng, thiết yếu và cao quý như thếnào so với trẻ thơ. Khi làm mẹ, Xuân Quỳnh dồn toàn bộ tình yêu
thương và công sức của con người cho con, tựa như để bù đắp cho những thiếu vắng và trống trải của chính cuộc sống mình. Chính vì thế, khi đọc thơ Xuân Quỳnh – mảng
thơ viết cho con, viết về con thấy hiện lên hình ảnh người mẹ đang ân cần theo dõi từng bước tiến của con. Xuất phát từ tấm lòng thật sự yêu thương, tôn

trọng con trẻ mà Xuân Quỳnh làm thơ cho các em. Ở Chùm thơ xuân cho ba

con nhỏ toát lên hình ảnh người mẹ và sự chở che, chăm chút cho con cái

từng chút một. Chị niềm hạnh phúc khi thấy con cháu mình khôn lớn từng ngày :

Đã bao lần thay đổi
Hoa mấy độ hoa ra

Đất mấy độ thêm nhà
Con mấy lần thêm tuổi

Xem thêm: Phòng khám online – Tư vấn sức khỏe trực tuyến | Bệnh viện Tâm Anh

(Mùa xuân mừng con thêm một tuổi)

Với thiên tính làm mẹ, Xuân Quỳnh có cả những vần thơ viết cho Quỳnh Thơ khi con chưa sinh ra. Tình mẹ đã tạo lên tiếng thơ, Xuân Quỳnh nói với cái sinh thể nhỏ bé trong lòng, tâm tình của mình về một nguồn sống, một nguồn vui dạt dào đang lớn dần trong bụng :

Mẹ đi trên hè phố

Nghe tiếng con đạp thầm
Mẹ nghĩ đến bàn chân

Và con đường tiếng hát

(Con chả biết được đâu)

Bé thơ luôn thích tìm hiểu và khám phá quốc tế xung quanh và luôn tìm thấy mẹ để
33

gũi nhất với các em, là người bạn lớn có thể chia sẻ, tâm sự cùng các em.
Xuân Quỳnh luôn sẵn lòng lắng nghe mọi thắc mắc của con và tìm cách giải
thích cho con, làm cho con thỏa mãn sự tò mò của mình: Bài thơ Mẹ và con là
một trong những sáng tác được nhiều độc giả yêu thích bởi tác giả đã triển

khai rất thành công xuất sắc một tứ thơ độc lạ. Từ câu hỏi của con trai Tuấn Anh về
sự chiếm hữu : “ Mẹ ơi, bông hoa kia / Là của ai hở mẹ ? / Cái màu xanh trên cửa /
Kia nữa là của ai ”, Xuân Quỳnh đã chứng minh và khẳng định : “ Của con đấy con ơi / Đều của
con tổng thể ” và dẫn con đến những liên tưởng rất là mê hoặc và mê hoặc. Từ
“ cái màu xanh trên cửa ”, “ bông hoa cuối vườn ”, “ ông mặt trời chiều hôm ” ,
“ tiếng chim kêu buổi sáng ”, “ cái mặt ao lặng lặng ”, “ cái dòng sông trôi trôi ” … đều được chị nhấn mạnh vấn đề : “ Là của con cả đó / Cả mẹ cũng của con ”. Sự
ngộ nghĩnh trong cách đối đáp của Xuân Quỳnh đã tạo ra sự mê hoặc cho bài thơ, nhưng đây là một cuộc đối thoại, và chính câu vấn đáp, đối đáp giữa mẹ và con
mới khiến cho tứ thơ thực sự trở nên độc lạ :

Con ôm mẹ con hôn:

– Của con sao nhiều thế?
Ừ của con nhiều quá
Nhưng mẹ lại nhiều hơn

Vì tất cả của con

Mà con là của mẹ

(Mẹ và con)

Câu hỏi “ Của con sao nhiều thế ” thật ngộ nghĩnh và đáng yêu và dễ thương, một cảm
giác ấm cúng len nhẹ trong khoảng trống của tình mẫu tử. Câu thơ cuối “ Vì toàn bộ
của con / Mà con là của mẹ ” bộc lộ một niềm vui hân hoan, niềm tự hào giấu

kín trong đáy mắt của một người mẹ đã có con yêu vui vầy bên mình.

Xuân Quỳnh là người viết rất hay và cảm động về tình mẹ con, điều đó càng được bộc lộ rõ ràng qua cách chị đặt mình vào vị trí của con trẻ và ghi
34

lại những cảm xúc trong sáng, hồn nhiên mà mỗi người con dành cho mẹ của
mình. Trẻ con với tư duy còn đơn giản thường dùng phép so sánh để gọi tên
và thể hiện những điều mình muốn nói. Bạn nhỏtrong bài thơ Con yêu mẹ đã
ví tình yêu của mình dành cho mẹ với thật nhiều thứ:

Con yêu mẹ bằng ông trời
Rộng lắm không bao giờ hết
Thế thì làm sao con biết
Là trời ở những đâu đâu

Trời rất rộng, lại rất cao
Mẹ mong, bao giờ con tới?

Bài thơ được thiết kế xây dựng theo cấu trúc đối đáp với giọng điệu thủ thỉ tâm tình. Đứa con bày tỏ tình cảm của mình với mẹ bằng những ví von : con yêu mẹ bằng ông trời, rồi con yêu mẹ bằng TP.HN, rồi con yêu mẹ bằng trường học và ở đầu cuối là con yêu mẹ bằng con dế. Kích thước những đối tượng người tiêu dùng được so sánh nhỏ dần, nhưng người đọc không thấy tình yêu thương mà em dành
cho mẹ bị suy giảm. Chính bằng trái tim toàn vẹn yêu thương của một người mẹ, chị đã cảm nhận thâm thúy tình cảm thân thương mà con gái dành cho mình, và tiếng thơ cứ thế được bật lên như lời nói của tình mẫu tử :

Con yêu mẹ bằng ông trời
Rộng lắm không bao giờ hết

….

Con yêu mẹ bằng Hà Nội

Để nhớ mẹ con đi tìm
…

Con yêu mẹ bằng trường học
Cả ngày con ởđấy thôi

Giản dị chỉ với ba từ Con yêu mẹ nhưng bài thơ đã nói được rất
nhiều điều. Sau rất nhiều những so sánh, kiếm tìm xa vợi, trước những “lí lẽ”

35
của mẹ, bạn nhỏ đã nói thật hồn nhiên : “ Con yêu mẹ bằng con dế ”. Hóa ra tình cảm là vậy, không cần xa vời, khó với mà chính là ở ngay đây thôi, trong
những điều bình dị nhất, trong bữa cơm mẹ nấu mỗi ngày, trong cả con dế nơi
bao diêm nhỏ bé cũng chất chứa những tình cảm sâu đậm mà con dành cho mẹ. Bài thơ kết lại với thật nhiều cảm hứng và những rung động, dư âm :

– À mẹ ơi có con dế

Luôn trong bao diêm con đây

Mở ra là con thấy ngay
Con yêu me bằng con dế.

Nét hồn nhiên, ngộ nghĩnh tạo ra sự sự chân thành và sự mê hoặc của bài
thơ. Ởđây, Xuân Quỳnh đã chớp lấy và đồng cảm được kiểu tư duy của trẻ nhỏ
để đưa ra được những nhận xét thích hợp với tâm lí tuổi thơ, những cảm hứng
tràn trề của một tâm hồn tinh xảo. Xuân Quỳnh phải là tình nhân trẻ lắm, quan sát tỉ mỉ lắm mới có thểđưa ra những suy đoán giật mình, mưu trí và trẻ thơ đến thế .
Sở dĩ Xuân Quỳnh viết nhiều, viết hay về tình mẫu tử bởi chị không chỉ
viết bằng tâm hồn của người nghệ sĩ, bằng tấm lòng của người mẹ, mà còn bằng cả những mặc cảm côi cút của tuổi thơ mình. Sự thiếu thốn hơi ấm của tình mẹ cha trong tuổi thơ Xuân Quỳnh đã dấy lên khát khao được giãi bày ,
được bù đắp, được san sẻ, đươc an ủi, và nó đươc cụ thể hóa qua những vần
thơ ngọt ngào, chan chứa tình mẫu tử. Với sự nhạy cảm đặc biệt quan trọng của một
người con gái mồ côi từ nhỏ, Xuân Quỳnh đã có những lời thơ thấm thía, tinh xảo cho một đứa trẻ sớm chịu cảnh chia tay của cha mẹ. Chị đã vượt qua được mối quan hệ vốn phức tạp, khó khăn vất vả lâu nay giữa dì hai và con chồng, giúp

đứa trẻ thoát khỏi mặc cảm về một gia đình bất hạnh. Chỉ bằng mấy câu thơ,

Xuân Quỳnh đã xóa tan mặc cảm trong lòng con nhỏ :

Con làm bằng yêu thương

36

Của ông và của bà
Của má nữa biết không
Con làm bằng tất cả

(Cắt nghĩa)

Xem thêm: Tư vấn tuyển sinh 2022: Chọn ngành trước khi chọn trường

Cả cuộc sống Xuân Quỳnh là một bài thơ – bài thơ của một tâm hồn phụ nữ

khao khát yêu thương và trao gửi thương yêu của một trái tim nhân hậu, đằm
thắm và giàu nữ tính. Chính Xuân Quỳnh từng thổ lộ với chị gái mình: “Em đã
viết những điều em đã sống”. Chị viết và sống như một sự hối thúc được giãi
bày, một cách để trải lòng yêu thương cho cuộc sống, cho trẻthơ mà trước hết là
những đứa con của chị. Và phải chăng tâm hồn thành thực ấy chính là sức hút
mạnh mẽ của thơ Xuân Quỳnh đối với độc giả Việt Nam. Và đặc biệt, cái tình
mẫu tử ấm áp, tốt lành ấy sẽ mãi là một ngọn lửa cháy sáng trong lòng độc giả

Nước Ta, gieo vào lòng con trẻ sự vị tha và tình yêu thương hùng vĩ .

Source: https://suanha.org
Category : Tư Vấn