Trường ca Mặt đường khát vọng thể thơ

Văn mẫu

[16] Búi tóc thành một cuộn sau gáy, một tập tục cổ truyền của phụ nữ Việt Nam (khác với một số dân tộc, phụ nữ búi tóc thành cuộn trên đỉnh đầu).[1] Ngạn ngữ dân gian, chỉ những cay đắng gian nan đã gắn bó tình nghĩa vợ chồng. Ca dao: “Tay nâng chén muối đĩa gừng, Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”.[2] Ca dao:

Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất?
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai?
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt ? …Nội dung chính

• Mục lục
• Hoàn cảnh sáng tácSửa đổi
• Đánh giáSửa đổi
• Trong văn hóa đại chúngSửa đổi
• Tham khảoSửa đổi
• Video liên quan

[3] Một câu trong ca dao miền Trung.[4] Cá đớp trên mặt nước tạo thành những bong bóng nhỏ. Đây cũng là một câu ca dao miền Trung.[5] Theo tục truyền, ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày giỗ Tổ Hùng Vương để tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước.[6] Ở nhiều nơi trên đất nước ta có những tảng đá lớn (núi đá) trông như hình người đàn bà bồng con, thường gắn với sự tích về người vợ ngóng trông chồng.[7] Một cảnh đẹp ở gần bãi biển Sầm Sơn (Thanh Hoá) có hai tảng đá lớn hình thù ngộ nghĩnh xếp chồng trên một nền đá chênh vênh. Người ta hình dung đây là biểu tượng đôi lứa. Hòn Trống Mái có gắn với một sự tích dân gian về tình yêu lưu truyền ở địa phương.[8] Từ núi Hi Cương, nơi có đền thờ các vua Hùng, nhìn ra xung quanh có nhiều đồi núi thấp hơn bao quanh. Truyền thuyết nói đó là đàn voi 99 con quây quần thần phục.[9] Tên những hòn núi đẹp ở vùng Quảng Ngãi.[10] Những đảo đá ở vịnh Hạ Long có hình thù kì thú trông xa như con cóc, con gà.[11] Những địa danh ở Nam Bộ.[12] Vật dụng bện bằng rơm, đặt một hòn than hồng vào để giữ lửa âm ỉ, dùng trong nhà hay mang theo ra đồng.[13] Ca dao: “Yêu em từ thuở trong nôi, Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru”.[14] Cao dao: “Cầm vàng mà lội qua sông, Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng”.[15] Ca dao: “Thù này ắt hẳn còn lâu, Trồng tre nên gậy, gặp đâu đánh què”.Trường ca Mặt đường khát vọng được tác giả hoàn thành ở chiến khu Trị – Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974, viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng tạm chiếm miền Nam về non sông đất nưởc, về sứ mệnh của thế hệ mình, xuống đường đấu tranh hoà nhịp với cuộc chiến đấu chống đế quốc Mĩ xâm lược. Đoạn trích Đất nước (phần đầu chương V của trường ca) là một trong những đoạn thơ hay về đề tài đất nước trong thơ Việt Nam hiện đại. Nguồn : Mặt đường khát vọng, NXB Giải phóng, 1974

I. Tiểu dẫn

– Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, tại Phong Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên – Huế trong một mái ấm gia đình tri thức, giàu truyền thống lịch sử yêu nước .- Năm 1953, ông ra Bắc học tập và đến năm 1964, quay lại tham gia chiến đấu và hoạt động giải trí văn nghệ ở miền Nam cho đến ngày giải phóng .- Ông từng giữ những chức vụ Tổng thư kí Hội Nhà văn Nước Ta khóa V, Bộ trưởng bộ Văn hóa – tin tức, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban tư tưởng – Văn hóa Trung ương .- Tác phẩm tiêu biểu vượt trội : Đất ngoại ô ( thơ, 1972 ), Mặt đường khát vọng ( trường ca, 1974 ), Thơ Nguyễn Khoa Điềm ( tuyển chọn, 1990 ) …

II. Văn bản (SGK)

– Bài thơ được trích từ chương V của trường ca Mặt đường khát vọng ; sáng tác năm 1971 tại chiến khu Trị – Thiên .- Bố cục văn bản chia làm hai phần- Phần 1 gồm 42 câu đầu, quốc gia được cảm nhận từ nhiều phương diện lịch sử dân tộc văn hoá dân tộc bản địa, chiều sâu của khoảng trống, chiều dài của thời hạn .- Phần 2 gồm 47 câu cuối, tư tưởng cốt lõi, cảm nhận về quốc gia là quốc gia của Nhân dân .- Đất nước được cảm nhận trên nhiều bình diện+ Đất nước được cảm nhận trải qua những điều rất thông thường, thân mật. Đó là những câu truyện cổ tích mẹ thường hay kể ; là miếng trầu của bà, là hạt gao một nắng hai sương …+ Giọng thơ nhẹ nhàng, mang âm hưởng văn hóa truyền thống dân gian … phác họa lên một quốc gia vừa đơn cử vừa huyền ảo và đã có từ rất truyền kiếp .- Ở phương diện lịch sử vẻ vang – văn hoá :+ Đất nước được cảm nhận gắn liền với nền văn hoá truyền kiếp của dân tộc bản địa như những câu truyện cổ tích, ca dao ; phong tục của người Việt ( ăn trầu, bới tóc ) .+ Đất nước lớn lên đau thương khó khăn vất vả cùng với cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, gắn liền với những con người sống ân tình, thủy chung .- Ở phương diện khoảng trống, thời hạn+ Là khoảng trống hò hẹn của tình yêu ; là nơi sống sót của cả dân tộc bản địa qua bao thế hệ ; là khoảng trống to lớn trang trọng hùng vĩ của núi cao, biển cả ; là những điều thân thiện, thân quen gắn bó với đời sống mỗi người .+ Đất nước được cảm nhận từ lịch sử một thời “ Lạc Long Quân và Âu Cơ ”, truyền thuyết thần thoại Hùng Vương cho đến hiện tại với những con người không khi nào quên nguồn cội dân tộc bản địa .- Những cảm nhận về quốc gia trên về lịch sử vẻ vang, địa lí, chiều sâu văn hóa truyền thống+ Một Đất nước vừa thân thiện, vừa thiêng liêng với nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử lịch sử vẻ vang như hòn Trống Mái, núi Vọng phu, núi Bút, non Nghiên, vịnh Hạ Long ….+ Một Đất nước giàu truyền thống cuội nguồn anh hùng, quật cường, trung hậu .+ Một Đất nước của ca dao, thần thoại cổ xưa, của những vẻ đẹp tâm hồn .- Với thể thơ tự do phóng túng nhưng sử dụng phát minh sáng tạo vật liệu văn hoá dân gian, văn bản đã biểu lộ một cái nhìn mới mẻ và lạ mắt về quốc gia. Đất nước là sự quy tụ và kết tinh bao công sức của con người và khát vọng của nhân dân, nhân dân là người tạo ra quốc gia.

Page 2

SureLRN

“Mặt đường khát vọng” là một bài trường ca của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971. Gồm có 9 chương. [1]

Mục lục

• 1 Hoàn cảnh sáng tác
• 2 Đánh giá
• 3 Trong văn hóa truyền thống đại chúng
• 4 Tham khảo

Hoàn cảnh sáng tácSửa đổi

Bài cụ thể : Việt Nam hóa cuộc chiến tranh, Chiến dịch Lam Sơn 719, và Chiến dịch Xuân Hè 1972
Trường ca ” Mặt đường khát vọng ” được tác giả Nguyễn Khoa Điềm sáng tác ở chiến khu Trị Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974. Tác phẩm được tạo ra nhằm mục đích mục tiêu thuyết phục người trẻ tuổi vùng đô thị chính quyền Nước Ta Cộng hòa đứng lên chống chính quyền sở tại và chống sự can thiệp quân sự chiến lược của Hoa Kỳ tại miền Nam Nước Ta. [ 2 ]

Đánh giáSửa đổi

Thanh Tùng của báo Tiền Phong đánh giá và nhận định : ” Trong ‘ Mặt đường khát vọng ‘ [ … ] với lối viết rất riêng, không đao to búa lớn, và không khởi đầu từ những anh hùng dân tộc bản địa như Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo … tác giả thủ thỉ kể về mình và về người bạn gái đang lao vào trong cuộc đấu tranh, về những con người rất bình dị nhưng đều có những góp sức cho quốc gia với thái độ vô cùng yêu thương, trân trọng [ … ] Nguyễn Khoa Điềm đã có cái nhìn khác về quốc gia và nhân dân với cách biểu lộ cũng rất riêng của mình [ … ] Đó là sự tìm tòi, là cái nhìn mới mẻ và lạ mắt của Nguyễn Khoa Điềm về quốc gia ở thời gian ấy, thời hoa lửa “. [ 3 ] Hiền Thảo của báo Tổ Quốc cho rằng : ” Cách định nghĩa quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm rất thơ và khúc chiết, không chung chung trừu tượng mà khá đơn cử. Quan niệm đó, vừa có tính thừa kế, vừa tăng trưởng mang ý nghĩa triết lí to lớn [ … ] bộc lộ chiều sâu, bề rộng văn hoá, những thưởng thức, suy tưởng riêng và xúc động mãnh liệt, chân thành của Nguyễn Khoa Điềm. [ 4 ]

Trong văn hóa đại chúngSửa đổi

Một đoạn thơ trong trường ca được đưa vào đề kiểm tra môn ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2020. [ 5 ] Trước đó một số ít trích đoạn khác đã từng được đưa vào những đề thi ĐH năm 2013 và thi trung học phổ thông vương quốc năm 2017. [ cần dẫn nguồn ]

Tham khảoSửa đổi

1. ^

   “Tìm hiểu tác phẩm Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm”. Đài Truyền hình Việt Nam. 20 tháng 5 năm 2016 .

2. ^

   Sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập một. Nhà xuất bản Giáo dục. tr.118.

3. ^

   Thanh Tùng (29 tháng 4 năm 2015). “Nguyễn Khoa Điềm: Không có cuộc chiến đấu này chưa chắc tôi đã làm thơ”. Tiền Phong .

4. ^

   Hiền Thảo (14 tháng 8 năm 2013). “Quan niệm về “Đất nước” trong thơ”. Tổ Quốc .

5. ^

   Đặng Chung & Anh Nhàn (9 tháng 8 năm 2020). “”Đất nước” vào đề thi môn Ngữ văn Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020”. Lao Động .

   Xem thêm: Top 42 ngoại thất khải phu vi an hay nhất 2022