QUỐC HỘI |
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM |
Số : 52/2014 / QH13 |
Hà Nội, ngày 19 tháng 06 năm 2014 |
LUẬT
HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
Căncứ Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ;
Quốchội phát hành Luật hôn nhân và gia đình .
Chương I
NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG
Điều 1. Phạm vi kiểm soát và điều chỉnh
Luật nàyquy định chế độ hôn nhân và gia đình ; chuẩn mực pháp lý cho cách ứng xử giữacác thành viên gia đình ; nghĩa vụ và trách nhiệm của cá thể, tổ chức triển khai, Nhà nước và xã hộitrong việc kiến thiết xây dựng, củng cố chính sách hôn nhân và gia đình .
Điều 2. Những nguyên tắc cơ bản của chính sách hôn nhân và giađình
1. Hônnhân tự nguyện, văn minh, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng .
2. Hônnhân giữa công dân Nước Ta thuộc những dân tộc bản địa, tôn giáo, giữa người theo tôngiáo với người không theo tôn giáo, giữa người có tín ngưỡng với người không cótín ngưỡng, giữa công dân Nước Ta với người quốc tế được tôn trọng và đượcpháp luật bảo vệ .
3. Xâydựng gia đình ấm no, tân tiến, niềm hạnh phúc ; những thành viên gia đình có nghĩa vụtôn trọng, chăm sóc, chăm nom, giúp sức nhau ; không phân biệt đối xử giữa cáccon .
4. Nhànước, xã hội và gia đình có nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ, tương hỗ trẻ nhỏ, người cao tuổi, người khuyết tật thực thi những quyền về hôn nhân và gia đình ; trợ giúp những bà mẹthực hiện tốt tính năng cao quý của người mẹ ; triển khai kế hoạch hóa gia đình .
5. Kếthừa, phát huy truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống, đạo đức tốt đẹp của dân tộc bản địa Nước Ta vềhôn nhân và gia đình .
Điều 3. Giải thích từ ngữ
TrongLuật này, những từ ngữ dưới đây được hiểu như sau :
1. Hônnhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn .
2. Giađình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệhuyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm giữahọ với nhau theo lao lý của Luật này .
3. Chếđộ hôn nhân và gia đình là hàng loạt những pháp luật của pháp lý về kết hôn, ly hôn ; quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm giữa vợ và chồng, giữa cha mẹ và con, giữa những thànhviên khác trong gia đình ; cấp dưỡng ; xác lập cha, mẹ, con ; quan hệ hôn nhân vàgia đình có yếu tố quốc tế và những yếu tố khác tương quan đến hôn nhân vàgia đình .
4. Tậpquán về hôn nhân và gia đình là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của những bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình, được lặp đi, lặp lạitrong một thời hạn dài và được thừa nhận thoáng đãng trong một vùng, miền hoặccộng đồng .
5. Kếthôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo lao lý củaLuật này về điều kiện kèm theo kết hôn và đăng ký kết hôn .
6. Kếthôn trái pháp lý là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nướccó thẩm quyền nhưng một bên hoặc cả hai bên vi phạm điều kiện kèm theo kết hôn theo quyđịnh tại Điều 8 của Luật này .
7. Chungsống như vợ chồng là việc nam, nữ tổ chức triển khai đời sống chung và coi nhau là vợchồng .
8. Tảohôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kếthôn theo pháp luật tại điểm a khoản 1 Điều 8 của Luật này .
9. Cưỡngép kết hôn, ly hôn là việc rình rập đe dọa, uy hiếp ý thức, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn hoặc ly hôntrái với ý muốn của họ .
10. Cảntrở kết hôn, ly hôn là việc rình rập đe dọa, uy hiếp ý thức, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để ngăn cản việc kết hôn của người có đủđiều kiện kết hôn theo pháp luật của Luật này hoặc buộc người khác phải duy trìquan hệ hôn nhân trái với ý muốn của họ .
11. Kếthôn giả tạo là việc tận dụng kết hôn để xuất cảnh, nhập cư, cưtrú, nhập quốc tịch Nước Ta, quốc tịch quốc tế ; hưởng chính sách khuyến mại của Nhànước hoặc để đạt được mục tiêu khác mà không nhằm mục đích mục tiêu thiết kế xây dựng gia đình .
12. Yêusách của cải trong kết hôn là việc yên cầu về vật chất một cách quá đáng vàcoi đó là điều kiện kèm theo để kết hôn nhằm mục đích cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ .
13. Thờikỳ hôn nhân là khoảng chừng thời hạn sống sót quan hệ vợ chồng, được tính từ ngàyđăng ký kết hôn đến ngày chấm hết hôn nhân .
14. Lyhôn là việc chấm hết quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định hành động có hiệu lựcpháp luật của Tòa án .
15. Lyhôn giả tạo là việc tận dụng ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài, vi phạmchính sách, pháp lý về dân số hoặc để đạt được mục tiêu khác mà không nhằmmục đích chấm hết hôn nhân .
16. Thànhviên gia đình gồm có vợ, chồng ; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng ; con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, condâu, con rể ; anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị, em cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người cùng cha mẹ hoặccùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha ; ông bà nội, ông bà ngoại ; cháu nội, cháungoại ; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột .
17. Nhữngngười cùng dòng máu về trực hệ là những người có quan hệ huyếtthống, trong đó, người này sinh ra người kia sau đó nhau .
18. Nhữngngười có họ trong khoanh vùng phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra gồmcha mẹ là đời thứ nhất ; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹkhác cha là đời thứ hai ; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dìlà đời thứ ba .
19. Ngườithân thích là người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, người có cùng dòng máuvề trực hệ và người có họ trong khoanh vùng phạm vi ba đời .
20. Nhucầu thiết yếu là nhu yếu hoạt động và sinh hoạt thường thì về ăn, mặc, ở, học tập, khám bệnh, chữa bệnh và nhu yếu hoạt động và sinh hoạt thường thì khác không hề thiếu chocuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình .
21. Sinhcon bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản là việc sinh con bằng kỹ thuật thụ tinhnhân tạo hoặc thụ tinh trong ống nghiệm .
22. Mangthai hộ vì mục tiêu nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vìmục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không hề mangthai và sinh con ngay cả khi vận dụng kỹ thuật tương hỗ sinh sản, bằng việc lấynoãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mangthai và sinh con .
23. Mangthai hộ vì mục tiêu thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho ngườikhác bằng việc vận dụng kỹ thuật tương hỗ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tếhoặc quyền lợi khác .
24. Cấpdưỡng là việc một người có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần tiền hoặc gia tài khác để đápứng nhu yếu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hônnhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thànhniên, người đã thành niên mà không có năng lực lao động và không có gia tài đểtự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn vất vả, túng thiếu theo lao lý của Luật này .
25. Quanhệ hôn nhân và gia đình có yếu tố quốc tế là quan hệ hôn nhân và giađình mà tối thiểu một bên tham gia là người quốc tế, người Nước Ta định cư ởnước ngoài ; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa những bên tham gia là công dân ViệtNam nhưng địa thế căn cứ để xác lập, đổi khác, chấm hết quan hệ đó theo pháp lý nướcngoài, phát sinh tại quốc tế hoặc gia tài tương quan đến quan hệ đó ở nướcngoài .
Điều 4. Trách nhiệm của Nhà nước và xã hội đối vớihôn nhân và gia đình
1. Nhànước có chủ trương, giải pháp bảo lãnh hôn nhân và gia đình, tạo điều kiện kèm theo đểnam, nữ xác lập hôn nhân tự nguyện, văn minh, một vợ một chồng, vợ chồng bìnhđẳng ; kiến thiết xây dựng gia đình ấm no, văn minh, niềm hạnh phúc và thực thi khá đầy đủ chức năngcủa mình ; tăng cường tuyên truyền, phổ cập, giáo dục pháp lý về hôn nhân vàgia đình ; hoạt động nhân dân xóa bỏ phong tục, tập quán lỗi thời về hôn nhân vàgia đình, phát huy truyền thống cuội nguồn, phong tục, tập quán tốt đẹp bộc lộ bản sắccủa mỗi dân tộc bản địa .
2. Chínhphủ thống nhất quản trị nhà nước về hôn nhân và gia đình. Các bộ, cơ quan ngangbộ thực thi quản trị nhà nước về hôn nhân và gia đình theo sự phân công củaChính phủ. Ủy ban nhân dân những cấp và những cơ quan khác thực thi quảnlý nhà nước về hôn nhân và gia đình theo pháp luật của pháp lý .
3. Cơquan, tổ chức triển khai có nghĩa vụ và trách nhiệm giáo dục, hoạt động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, những thành viên của mình và mọi công dân kiến thiết xây dựng gia đình vănhóa ; kịp thời hòa giải xích míc trong gia đình, bảo vệ quyền, quyền lợi hợp phápcủa những thành viên gia đình. Nhà trường phối hợp với gia đình trong việcgiáo dục, tuyên truyền, phổ cập pháp lý về hôn nhân và gia đình cho thế hệtrẻ .
Điều 5. Bảo vệ chính sách hôn nhân và gia đình
1. Quanhệ hôn nhân và gia đình được xác lập, triển khai theo lao lý của Luật này đượctôn trọng và được pháp lý bảo vệ .
2. Cấmcác hành vi sau đây :
a ) Kếthôn giả tạo, ly hôn giả tạo ;
b ) Tảohôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn ;
c ) Ngườiđang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng vớingười khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợchồng vớingười đang có chồng, có vợ ;
d ) Kếthôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ ; giữa những người có họ trong khoanh vùng phạm vi ba đời ; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi ; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợvới con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng ;
đ ) Yêusách của cải trong kết hôn ;
e ) Cưỡngép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn ;
g ) Thựchiện sinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản vì mục tiêu thương mại, mang thaihộ vì mục tiêu thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính ;
h ) Bạolực gia đình ;
i ) Lợidụng việc triển khai quyền về hôn nhân và gia đình để mua và bán người, bóc lột sứclao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích mục tiêu trục lợi .
3. Mọihành vi vi phạm pháp lý về hôn nhân và gia đình phải được giải quyết và xử lý nghiêm minh, đúng pháp lý .
Cơ quan, tổ chức triển khai, cá thể có quyền nhu yếu Tòa án, cơ quan khác có thẩm quyền áp dụngbiện pháp kịp thời ngăn ngừa và giải quyết và xử lý người có hành vi vi phạm pháp lý về hônnhân và gia đình .
4. Danhdự, nhân phẩm, uy tín, bí hiểm đời tư và những quyền riêng tư khác của những bênđược tôn trọng, bảo vệ trong quy trình xử lý vấn đề về hôn nhân và giađình .
Điều 6. Áp dụng lao lý của Bộ luật dân sự và những luật kháccó tương quan
Các quyđịnh của Bộ luật dân sự và những luật khác có tương quan đến quan hệ hôn nhân vàgia đình được vận dụng so với quan hệ hôn nhân và gia đình trong trường hợpLuật này không pháp luật .
Điều 7. Áp dụng tập quán về hôn nhân và gia đình
1. Trongtrường hợp pháp luật không lao lý và những bên không có thỏa thuận hợp tác thì tập quántốt đẹp biểu lộ truyền thống của mỗi dân tộc bản địa, không trái với nguyên tắc quyđịnh tại Điều 2 và không vi phạm điều cấm của Luật này được vận dụng .
2. Chínhphủ lao lý chi tiết cụ thể khoản 1 Điều này .
Chương II
KẾT HÔN
Điều 8. Điều kiện kết hôn
1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo những điều kiện kèm theo sau đây :
a ) Namtừ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên ;
b ) Việckết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định hành động ;
c ) Khôngbị mất năng lượng hành vi dân sự ;
d ) Việckết hôn không thuộc một trong những trường hợp cấm kết hôn theo lao lý tại cácđiểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này .
2. Nhànước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính .
Điều 9. Đăng ký kết hôn
1. Việckết hôn phải được ĐK và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực thi theoquy định của Luật này và pháp lý về hộ tịch .
Việc kếthôn không được ĐK theo pháp luật tại khoản này thì không có giá trịpháp lý .
2. Vợchồng đã ly hôn muốn xác lập lại quan hệ vợ chồng thì phải đăng ký kết hôn .
Điều 10. Người có quyền nhu yếu hủy việc kết hôn trái phápluật
1. Ngườibị cưỡng ép kết hôn, bị lừa dối kết hôn, theo pháp luật của pháp lý về tố tụngdân sự, có quyền tự mình nhu yếu hoặc đề xuất cá thể, tổ chức triển khai lao lý tạikhoản 2 Điều này nhu yếu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp lý do việc kết hônvi phạm quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 của Luật này .
2. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai sau đây, theo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp lý do việc kết hôn vi phạmquy định tại những điểm a, c và d khoản 1 Điều 8 của Luật này :
a ) Vợ, chồng của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác ; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện thay mặt theo pháp lý khác củangười kết hôn trái pháp lý ;
b ) Cơquan quản trị nhà nước về gia đình ;
c ) Cơquan quản trị nhà nước về trẻ nhỏ ;
d ) Hộiliên hiệp phụ nữ .
3. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai khác khi phát hiện việc kết hôn trái pháp lý thì cóquyền ý kiến đề nghị cơ quan, tổ chức triển khai pháp luật tại những điểm b, c và d khoản 2 Điều nàyyêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp lý .
Điều 11. Xử lý việc kết hôn trái pháp lý
1. Xử lýviệc kết hôn trái pháp lý được Tòa án triển khai theo pháp luật tại Luật này vàpháp luật về tố tụng dân sự .
2. Trongtrườnghợp tại thời gian Tòa án xử lý nhu yếu hủy việc kết hôn trái phápluật mà cả hai bên kết hôn đã có đủ những điều kiện kèm theo kết hôn theo pháp luật tạiĐiều 8 của Luật này và hai bên nhu yếu công nhận quan hệ hôn nhân thì Tòa áncông nhận quan hệ hôn nhân đó. Trong trường hợp này, quan hệ hôn nhânđược xác lập từ thời gian những bên đủ điều kiện kèm theo kết hôn theo lao lý của Luậtnày .
3. Quyếtđịnh của Tòa án về việc hủy kết hôn trái pháp lý hoặc công nhận quan hệhôn nhân phải được gửi cho cơ quan đã thực thi việc đăng ký kết hôn để ghi vàosổ hộ tịch ; hai bên kết hôn trái pháp lý ; cá thể, cơ quan, tổ chức triển khai liên quantheo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự .
4. Tòaán nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao vàBộ Tư pháp hướng dẫn Điều này .
Điều 12. Hậu quả pháp lý của việc hủy kết hôn trái pháp lý
1. Khiviệc kết hôn trái pháp lý bị hủy thì hai bên kết hôn phải chấm hết quan hệnhư vợ chồng .
2. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha, mẹ, con được xử lý theo pháp luật về quyền, nghĩavụ của cha, mẹ, con khi ly hôn .
3. Quanhệ gia tài, nghĩa vụ và trách nhiệm và hợp đồng giữa những bên được xử lý theo quyđịnh tại Điều 16 của Luật này .
Điều 13. Xử lý việc đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền
Trongtrường hợp việc đăng ký kết hôn không đúng thẩm quyền thì khi có nhu yếu, cơquan nhà nước có thẩm quyền tịch thu, hủy bỏ giấy ghi nhận kết hôn theo quyđịnh của pháp lý về hộ tịch và nhu yếu hai bên triển khai lại việc ĐK kếthôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp này, quan hệ hôn nhânđược xác lập từ ngày đăng ký kết hôn trước .
Điều 14. Giải quyết hậu quả của việc nam, nữ chung sống vớinhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn
1. Nam, nữ có đủ điều kiện kèm theo kết hôn theo lao lý của Luật này chung sống với nhau nhưvợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữavợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm so với con, gia tài, nghĩa vụ và trách nhiệm và hợp đồng giữacác bên được xử lý theo pháp luật tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này .
2. Trongtrườnghợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo lao lý tại khoản 1 Điều này nhưng sau đó thực thi việc đăng ký kết hôn theo lao lý của phápluật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời gian đăng ký kết hôn .
Điều 15. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con trong trường hợpnam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn
Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyếttheo lao lý của Luật này về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con .
Điều 16. Giải quyết quan hệ gia tài, nghĩa vụ và trách nhiệm và hợp đồng củanam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn
1. Quanhệ gia tài, nghĩa vụ và trách nhiệm và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồngmà không đăng ký kết hôn được xử lý theo thỏa thuận hợp tác giữa những bên ; trongtrường hợp không có thỏa thuận hợp tác thì xử lý theo lao lý của Bộ luật dân sựvà những pháp luật khác của pháp lý có tương quan .
2. Việcgiải quyết quan hệ gia tài phải bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của phụnữ và con ; việc làm nội trợ và việc làm khác có tương quan để duy trì đời sốngchung được coi như lao động có thu nhập .
Chương III
QUAN HỆ GIỮA VỢ VÀ CHỒNG
Mục 1 : QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ VỀ NHÂN THÂN
Điều 17. Bình đẳng về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa vợ, chồng
Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm ngang nhau về mọi mặt trong giađình, trong việc thực thi những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân được lao lý trongHiến pháp, Luật này và những luật khác có tương quan .
Điều 18. Bảo vệ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về nhân thân của vợ, chồng
Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm vềnhân thân của vợ, chồng lao lý tại Luật này, Bộ luật dân sự và những luật kháccó tương quan được tôn trọng và bảo vệ .
Điều 19. Tình nghĩa vợ chồng
1. Vợchồng có nghĩa vụ và trách nhiệm yêu dấu, chung thủy, tôn trọng, chăm sóc, chăm nom, giúpđỡ nhau ; cùng nhau san sẻ, thực thi những việc làm trong gia đình .
2. Vợchồng có nghĩa vụ và trách nhiệm sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuậnkhác hoặc do nhu yếu của nghề nghiệp, công tác làm việc, học tập, tham gia những hoạt độngchính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội và nguyên do chính đáng khác .
Điều 20. Lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng
Việc lựachọn nơi cư trú của vợ chồng do vợ chồng thỏa thuận hợp tác, không bị ràng buộc bởiphong tục, tập quán, địa giới hành chính .
Điều 21. Tôn trọng danh dự, nhân phẩm, uy tín của vợ, chồng
Vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm tôn trọng, giữ gìn và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín chonhau .
Điều 22. Tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của vợ, chồng
Vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhau .
Điều 23. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về học tập, thao tác, tham gia hoạtđộng chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội
Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm tạo điều kiện kèm theo, trợ giúp nhau chọn nghề nghiệp ; học tập, nâng cao trình độ văn hóa truyền thống, trình độ, nhiệm vụ ; tham gia hoạt động giải trí chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội .
Mục 2 : ĐẠI DIỆN GIỮA VỢ VÀ CHỒNG
Điều 24. Căn cứ xác lập đại diện thay mặt giữa vợ và chồng
1. Việcđại diện giữa vợ và chồng trong xác lập, thực thi, chấm hết thanh toán giao dịch được xácđịnh theo pháp luật của Luật này, Bộ luật dân sự và những luật khác có tương quan .
2. Vợ, chồng hoàn toàn có thể ủy quyền cho nhau xác lập, thực thi và chấm hết thanh toán giao dịch mà theoquy định của Luật này, Bộ luật dân sự và những luật khác có tương quan phải có sựđồng ý của cả hai vợ chồng .
3. Vợ, chồng đại diện thay mặt cho nhau khi một bên mất năng lượng hành vi dân sự mà bên kia cóđủ điều kiện kèm theo làm người giám hộ hoặc khi một bên bị hạn chế năng lượng hành vi dânsự mà bên kia được Tòa án chỉ định làm người đại diện thay mặt theo pháp lý cho ngườiđó, trừ trường hợp theo pháp luật của pháp lý thì người đó phải tự mình thựchiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm có tương quan .
Trongtrường hợp một bên vợ, chồng mất năng lượng hành vi dân sự mà bên kia có yêu cầuTòa án xử lý ly hôn thì địa thế căn cứ vào pháp luật về giám hộ trong Bộ luật dânsự, Tòa án chỉ định người khác đại diện thay mặt cho người bị mất năng lượng hành vi dânsự để xử lý việc ly hôn .
Điều 25. Đại diện giữa vợ và chồng trong quan hệ kinh doanh thương mại
1. Trongtrường hợp vợ, chồng kinh doanh thương mại chung thì vợ, chồng trực tiếp thamgia quan hệ kinh doanh thương mại là người đại diện thay mặt hợp pháp của nhau trong quan hệ kinhdoanh đó, trừ trường hợp trước khi tham gia quan hệ kinh doanh thương mại, vợ chồng cóthỏa thuận khác hoặc Luật này và những luật tương quan có pháp luật khác .
2. Trongtrường hợp vợ, chồng đưa gia tài chung vào kinh doanh thương mại thì vận dụng lao lý tạiĐiều 36 của Luật này .
Điều 26. Đại diện giữa vợ và chồng trong trường hợp giấychứng nhận quyền sở hữu, giấy ghi nhận quyền sử dụng đối vớitài sản chung nhưng chỉ ghi tên vợ hoặc chồng
1. Việcđại diện giữa vợ và chồng trong việc xác lập, thực thi và chấm hết giao dịchliên quan đến gia tài chung có giấy ghi nhận quyền sở hữu, giấy chứng nhậnquyền sử dụng gia tài chỉ ghi tên vợ hoặc chồng được thực thi theo quy địnhtại Điều 24 và Điều 25 của Luật này .
2. Trongtrường hợp vợ hoặc chồng có tên trên giấy ghi nhận quyền sở hữu, giấy chứngnhận quyền sử dụng gia tài tự mình xác lập, triển khai và chấm hết thanh toán giao dịch vớingười thứ ba trái với pháp luật về đại diện thay mặt giữa vợ và chồng của Luật này thìgiao dịch đó vô hiệu, trừ trường hợp theo lao lý của pháp lý mà người thứba ngay tình được bảo vệ quyền hạn .
Điều 27. Trách nhiệm trực tiếp của vợ, chồng
1. Vợ, chồng chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trực tiếp so với thanh toán giao dịch do một bên thực thi quy địnhtại khoản 1 Điều 30 hoặc thanh toán giao dịch khác tương thích với pháp luật vềđại diện tại những điều 24, 25 và 26 của Luật này .
2. Vợ, chồng chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trực tiếp về những nghĩa vụ và trách nhiệm lao lý tại Điều 37 của Luậtnày .
Mục 3 : CHẾ ĐỘ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG
Điều 28. Áp dụng chính sách gia tài của vợ chồng
1. Vợchồng có quyền lựa chọn vận dụng chính sách gia tài theo luật định hoặc chính sách tàisản theo thỏa thuận hợp tác .
Chế độtài sản của vợ chồng theo luật định được thực thi theo lao lý tại những điềutừ Điều 33 đến Điều 46 và từ Điều 59 đến Điều 64 của Luật này .
Chế độtài sản của vợ chồng theo thỏa thuận hợp tác được triển khai theo lao lý tại những điều47, 48, 49, 50 và 59 của Luật này .
2. Cácquy định tại những điều 29, 30, 31 và 32 của Luật này được vận dụng không phụthuộc vào chính sách gia tài mà vợ chồng đã lựa chọn .
3. Chínhphủ lao lý cụ thể về chính sách gia tài của vợ chồng .
Điều 29. Nguyên tắc chung về chính sách gia tài của vợ chồng
1. Vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc tạo lập, chiếm hữu, sửdụng, định đoạt gia tài chung ; không phân biệt giữa lao động tronggia đình và lao động có thu nhập .
2. Vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ điều kiện kèm theo để phân phối nhu yếu thiết yếu của gia đình .
3. Việcthực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài của vợ chồng mà xâm phạm đến quyền, lợiích hợp pháp của vợ, chồng, gia đình và của người khác thì phải bồi thường .
Điều 30. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ, chồng trong việc phân phối nhucầu thiết yếu của gia đình
1. Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm triển khai thanh toán giao dịch nhằm mục đích cung ứng nhu yếu thiết yếu củagia đình .
2. Trongtrường hợp vợ chồng không có gia tài chung hoặc gia tài chung không đủ để đápứng nhu yếu thiết yếu của gia đình thì vợ, chồng có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần tài sảnriêng theo năng lực kinh tế tài chính của mỗi bên .
Điều 31. Giao dịch tương quan đến nhà là nơi ở duy nhất của vợchồng
Việc xáclập, triển khai, chấm hết những thanh toán giao dịch tương quan đến nhà là nơi ở duy nhất củavợ chồng phải có sự thỏa thuận hợp tác của vợ chồng. Trong trường hợp nhà ởthuộc sở hữu riêng của vợ hoặc chồng thì chủ sở hữu có quyền xác lập, thựchiện, chấm hết thanh toán giao dịch tương quan đến gia tài đó nhưng phải bảo vệ chỗ ở chovợ chồng .
Điều 32. Giao dịch với người thứ ba ngay tìnhliên quan đến thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước, thông tin tài khoản sàn chứng khoán và động sảnkhác mà theo pháp luật của pháp lý không phải ĐK quyền sở hữu, quyền sửdụng
1. Tronggiao dịch với người thứ ba ngay tình thì vợ, chồng là người thay mặt đứng tên tài khoảnngân hàng, thông tin tài khoản sàn chứng khoán được coi là người có quyền xác lập, thựchiện thanh toán giao dịch tương quan đến gia tài đó .
2. Tronggiao dịch với người thứ ba ngay tình thì vợ, chồng đang chiếm hữu động sản màtheo lao lý của pháp lý không phải ĐK quyền sở hữu được coi là ngườicó quyền xác lập, triển khai thanh toán giao dịch tương quan đến gia tài đó trong trường hợpBộ luật dân sự có lao lý về việc bảo vệ người thứ ba ngay tình .
Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng
1. Tàisản chung của vợ chồng gồm gia tài do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại, hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ gia tài riêng vàthu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được pháp luật tạikhoản 1 Điều 40 của Luật này ; gia tài mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc đượctặng cho chung và gia tài khác mà vợ chồng thỏa thuận hợp tác là gia tài chung .
Quyền sửdụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là gia tài chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được Tặng Kèm cho riêng hoặc cóđược trải qua thanh toán giao dịch bằng gia tài riêng .
2. Tàisản chung của vợ chồng thuộc chiếm hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo vệ nhucầu của gia đình, triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm chung của vợ chồng .
3. Trongtrường hợp không có địa thế căn cứ để chứng tỏ gia tài mà vợ, chồng đang có tranhchấp là gia tài riêng của mỗi bên thì gia tài đó được coi là gia tài chung .
Điều 34. Đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng so với tài sảnchung
1. Trongtrường hợp gia tài thuộc chiếm hữu chung của vợ chồng mà pháp lý lao lý phải đăng kýquyền chiếm hữu, quyền sử dụng thì giấy ghi nhận quyền sở hữu, giấy chứng nhậnquyền sử dụng phải ghi tên cả hai vợ chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏathuận khác .
2. Trongtrường hợp giấy ghi nhận quyền sở hữu, giấy ghi nhận quyền sử dụng tài sảnchỉ ghi tên một bên vợ hoặc chồng thì thanh toán giao dịch tương quan đến gia tài này đượcthực hiện theo pháp luật tại Điều 26 của Luật này ; nếu có tranh chấp về tài sảnđó thì được xử lý theo pháp luật tại khoản 3 Điều 33 của Luật này .
Điều 35. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài chung
1. Việcchiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài chung do vợ chồng thỏa thuận hợp tác .
2. Việcđịnh đoạt gia tài chung phải có sự thỏa thuận hợp tác bằng văn bản của vợ chồng trongnhững trường hợp sau đây :
a ) Bấtđộng sản ;
b ) Độngsản mà theo lao lý của pháp lý phải ĐK quyền sở hữu ;
c ) Tàisản đang là nguồn tạo ra thu nhập hầu hết của gia đình .
Điều 36. Tài sản chung được đưa vào kinh doanh thương mại
Trongtrường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác về việc một bên đưa gia tài chung vào kinhdoanh thì người này có quyền tự mình thực thi thanh toán giao dịch tương quan đến tài sảnchung đó. Thỏa thuận này phải lập thành văn bản .
Điều 37. Nghĩa vụ chung về gia tài của vợ chồng
Vợ chồngcó những nghĩa vụ và trách nhiệm chung về gia tài sau đây :
1. Nghĩavụ phát sinh từ thanh toán giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận hợp tác xác lập, nghĩa vụ và trách nhiệm bồithường thiệt hại mà theo lao lý của pháp lý vợ chồng cùng phải chịu tráchnhiệm ;
2. Nghĩavụ do vợ hoặc chồng triển khai nhằm mục đích phân phối nhu yếu thiết yếu của gia đình ;
3. Nghĩavụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài chung ;
4. Nghĩavụ phát sinh từ việc sử dụng gia tài riêng để duy trì, tăng trưởng khối tài sảnchung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập hầu hết của gia đình ;
5. Nghĩavụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo lao lý của Bộ luật dân sự thìcha mẹ phải bồi thường ;
6. Nghĩavụ khác theo pháp luật của những luật có tương quan .
Điều 38. Chia gia tài chung trong thời kỳ hôn nhân
1. Trongthời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận hợp tác chia một phần hoặc hàng loạt tàisản chung, trừ trường hợp lao lý tại Điều 42 của Luật này ; nếu không thỏathuận được thì có quyền nhu yếu Tòa án xử lý .
2. Thỏathuận về việc chia gia tài chung phải lập thành văn bản. Văn bản này được côngchứng theo nhu yếu của vợ chồng hoặc theo lao lý của pháp lý .
3. Trongtrường hợp vợ, chồng có nhu yếu thì Tòa án xử lý việc chia gia tài chungcủa vợ chồng theo pháp luật tại Điều 59 của Luật này .
Điều 39. Thời điểm có hiệu lực hiện hành của việc chia gia tài chungtrong thời kỳ hôn nhân
1. Thờiđiểm có hiệu lực thực thi hiện hành của việc chia gia tài chung của vợ chồng là thời gian do vợchồng thỏa thuận hợp tác và được ghi trong văn bản ; nếu trong văn bản không xác địnhthời điểm có hiệu lực thực thi hiện hành thì thời gian có hiệu lực thực thi hiện hành được tính từ ngày lập văn bản .
2. Trongtrườnghợp gia tài được chia mà theo pháp luật của pháp lý, thanh toán giao dịch liênquan đến gia tài đó phải tuân theo hình thức nhất định thì việc chia tài sảnchung của vợ chồng có hiệu lực hiện hành từ thời gian việc thỏa thuận hợp tác tuân thủ hình thứcmà pháp lý lao lý .
3. Trongtrườnghợp Tòa án chia gia tài chung của vợ chồng thì việc chia gia tài chungcó hiệu lực thực thi hiện hành kể từ ngày bản án, quyết định hành động của Tòa án có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý .
4. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài giữa vợ, chồng với người thứ ba phát sinh trước thờiđiểm việc chia gia tài chung có hiệu lực thực thi hiện hành vẫn có giá trị pháp lý, trừ trường hợpcác bên có thỏa thuận hợp tác khác .
Điều 40. Hậu quả của việc chia gia tài chung trong thời kỳ hônnhân
1. Trongtrườnghợp chia gia tài chung của vợ chồng thì phần gia tài được chia, hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ gia tài riêng của mỗi bên sau khi chia gia tài chung làtài sản riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác khác. Phầntài sản còn lại không chia vẫn là gia tài chung của vợ chồng .
2. Thỏathuận của vợ chồng lao lý tại khoản 1 Điều này không làm biến hóa quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài được xác lập trước đó giữa vợ, chồng với người thứ ba .
Điều 41. Chấm dứt hiệu lực hiện hành của việc chia gia tài chung trongthời kỳ hôn nhân
1. Saukhi chia gia tài chung trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuậnchấm dứt hiệu lực hiện hành của việc chia gia tài chung. Hình thức của thỏa thuận hợp tác đượcthực hiện theo lao lý tại khoản 2 Điều 38 của Luật này .
2. Kể từngày thỏa thuận hợp tác của vợ chồng lao lý tại khoản 1 Điều này có hiệu lực thực thi hiện hành thì việcxác định gia tài chung, gia tài riêng của vợ chồng được thực thi theo quy địnhtại Điều 33 và Điều 43 của Luật này. Phần gia tài mà vợ, chồng đã được chia vẫnthuộc sở hữu riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác khác .
3. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài phát sinh trước thời gian chấm hết hiệu lực thực thi hiện hành của việcchia gia tài chung vẫn có hiệu lực thực thi hiện hành, trừ trường hợp những bên cóthỏa thuận khác .
4. Trongtrường hợp việc chia gia tài chung trong thời kỳ hôn nhân được thực thi theobản án, quyết định hành động có hiệu lực thực thi hiện hành của Tòa án thì thỏa thuận hợp tác chấm hết hiệu lực thực thi hiện hành củaviệc chia gia tài chung phải được Tòa án công nhận .
Điều 42. Chia gia tài chung trong thời kỳ hôn nhân bị vô hiệu
Việcchia gia tài chung trong thời kỳ hôn nhân bị vô hiệu khi thuộc một trong những trườnghợp sau đây :
1. Ảnhhưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của gia đình ; quyền, quyền lợi hợp pháp của conchưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không cókhả năng lao động và không có gia tài để tự nuôi mình ;
2. Nhằmtrốn tránh triển khai những nghĩa vụ và trách nhiệm sau đây :
a ) Nghĩavụ nuôi dưỡng, cấp dưỡng ;
b ) Nghĩavụ bồi thường thiệt hại ;
c ) Nghĩavụ giao dịch thanh toán khi bị Tòa án công bố phá sản ;
d ) Nghĩavụ trả nợ cho cá thể, tổ chức triển khai ;
đ ) Nghĩavụ nộp thuế hoặc nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tài chính khác so với Nhà nước ;
e ) Nghĩavụ khác về gia tài theo lao lý của Luật này, Bộ luật dân sự và lao lý kháccủa pháp lý có tương quan .
Điều 43. Tài sản riêng của vợ, chồng
1. Tàisản riêng của vợ, chồng gồm gia tài mà mỗi người có trước khi kết hôn ; tài sảnđược thừa kế riêng, được khuyến mãi ngay cho riêng trong thời kỳ hôn nhân ; gia tài đượcchia riêng cho vợ, chồng theo pháp luật tại những điều 38, 39 và 40 của Luật này ; gia tài Giao hàng nhu yếu thiết yếu của vợ, chồng và gia tài khác mà theo quyđịnh của pháp lý thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng .
2. Tàisản được hình thành từ gia tài riêng của vợ, chồng cũng là gia tài riêng củavợ, chồng. Hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ gia tài riêng trong thời kỳ hôn nhânđược triển khai theo lao lý tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luậtnày .
Điều 44. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài riêng
1. Vợ, chồng có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài riêng của mình ; nhập hoặckhông nhập gia tài riêng vào gia tài chung .
2. Trongtrườnghợp vợ hoặc chồng không hề tự mình quản lý tài sản riêng và cũng không ủyquyền cho người khác quản trị thì bên kia có quyền quản lý tài sản đó. Việc quảnlý gia tài phải bảo vệ quyền lợi của người có gia tài .
3. Nghĩavụ riêng về gia tài của mỗi người được giao dịch thanh toán từ gia tài riêng của ngườiđó .
4. Trongtrường hợp vợ, chồng có gia tài riêng mà hoa lợi, cống phẩm từ gia tài riêng đólà nguồn sống duy nhất của gia đình thì việc định đoạt gia tài này phải có sựđồng ý của chồng, vợ .
Điều 45. Nghĩa vụ riêng về gia tài của vợ, chồng
Vợ, chồng có những nghĩa vụ và trách nhiệm riêng về gia tài sau đây :
1. Nghĩavụ của mỗi bên vợ, chồng có trước khi kết hôn ;
2. Nghĩavụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt gia tài riêng, trừ trườnghợp nghĩa vụ và trách nhiệm phát sinh trong việc dữ gìn và bảo vệ, duy trì, tu sửa gia tài riêng củavợ, chồng theo pháp luật tại khoản 4 Điều 44 hoặc lao lý tại khoản 4 Điều 37 của Luật này ;
3. Nghĩavụ phát sinh từ thanh toán giao dịch do một bên xác lập, thực thi không vì nhu yếu củagia đình ;
4. Nghĩavụ phát sinh từ hành vi vi phạm pháp lý của vợ, chồng .
Điều 46. Nhập gia tài riêng của vợ, chồng vào gia tài chung
1. Việcnhập gia tài riêng của vợ, chồng vào gia tài chung được triển khai theo thỏathuận của vợ chồng .
2. Tàisản được nhập vào gia tài chung mà theo lao lý của pháp lý, thanh toán giao dịch liênquan đến gia tài đó phải tuân theo hình thức nhất định thì thỏa thuận hợp tác phải bảođảm hình thức đó .
3. Nghĩavụ tương quan đến gia tài riêng đã nhập vào gia tài chung được thực thi bằngtài sản chung, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác khác hoặc pháp lý có quyđịnh khác .
Điều 47. Thỏa thuận xác lập chính sách gia tài của vợ chồng
Trongtrường hợp hai bên kết hôn lựa chọn chính sách gia tài theo thỏa thuận hợp tác thì thỏathuận này phải được lập trước khi kết hôn, bằng hình thức văn bản có công chứnghoặc xác nhận. Chế độ gia tài của vợ chồng theo thỏa thuận hợp tác được xác lập kể từngày đăng ký kết hôn .
Điều 48. Nội dung cơ bản của thỏa thuận hợp tác về chính sách gia tài củavợ chồng
1. Nộidung cơ bản của thỏa thuận hợp tác về chính sách gia tài gồm có :
a ) Tàisản được xác lập là gia tài chung, gia tài riêng của vợ, chồng ;
b ) Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ chồng so với gia tài chung, gia tài riêng và giao dịchcó tương quan ; gia tài để bảo vệ nhu yếu thiết yếu của gia đình ;
c ) Điềukiện, thủ tục và nguyên tắc phân loại gia tài khi chấm hết chính sách gia tài ;
d ) Nộidung khác có tương quan .
2. Khithực hiện chính sách gia tài theo thỏa thuận hợp tác mà phát sinh những yếu tố chưa được vợchồng thỏa thuận hợp tác hoặc thỏa thuận hợp tác không rõ ràng thì vận dụng lao lý tại cácđiều 29, 30, 31 và 32 của Luật này và lao lý tương ứng của chính sách tài sảntheo luật định .
Điều 49. Sửa đổi, bổ trợ nội dung của thỏa thuận hợp tác về chế độtài sản của vợ chồng
1. Vợchồng có quyền sửa đổi, bổ trợ thỏa thuận hợp tác về chính sách gia tài .
2. Hình thứcsửa đổi, bổ trợ nội dung của thỏa thuận hợp tác về chính sách gia tài theo thỏa thuận hợp tác đượcáp dụng theo pháp luật tại Điều 47 của Luật này .
Điều 50. Thỏa thuận về chính sách gia tài của vợ chồng bị vô hiệu
1. Thỏathuận về chính sách gia tài của vợ chồng bị Tòa án công bố vô hiệu khi thuộc mộttrong những trường hợp sau đây :
a ) Khôngtuân thủ điều kiện kèm theo có hiệu lực thực thi hiện hành của thanh toán giao dịch được lao lý tại Bộ luật dân sựvà những luật khác có tương quan ;
b ) Viphạm một trong những lao lý tại những điều 29, 30, 31 và 32 của Luật này ;
c ) Nộidung của thỏa thuận hợp tác vi phạm nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, quyền được thừakế và quyền, quyền lợi hợp pháp khác của cha, mẹ, con và thành viên khác của giađình .
2. Tòaán nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và BộTư pháp hướng dẫn khoản 1 Điều này .
Chương IV
CHẤM DỨT HÔN NHÂN
Mục 1 : LY HÔN
Điều 51. Quyền nhu yếu xử lý ly hôn
1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền nhu yếu Tòa án xử lý ly hôn .
2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền nhu yếu Tòa án xử lý ly hôn khi một bênvợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không hề nhận thức, làmchủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của đấm đá bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng con người, sức khỏe thể chất, niềm tin củahọ .
3. Chồngkhông có quyền nhu yếu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặcđang nuôi con dưới 12 tháng tuổi .
Điều 52. Khuyến khích hòa giải ở cơ sở
Nhà nướcvà xã hội khuyến khích việc hòa giải ở cơ sở khi vợ, chồng có nhu yếu ly hôn. Việchòa giải được thực thi theo lao lý của pháp lý về hòa giải ở cơ sở .
Điều 53. Thụ lý đơn nhu yếu ly hôn
1. Tòaán thụ lý đơn nhu yếu ly hôn theo lao lý của pháp lý về tố tụng dân sự .
2. Trongtrường hợp không đăng ký kết hôn mà có nhu yếu ly hôn thì Tòa án thụ lý vàtuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng theo pháp luật tại khoản 1 Điều 14 củaLuật này ; nếu có nhu yếu về con và gia tài thì xử lý theo quyđịnh tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này .
Điều 54. Hòa giải tại Tòa án
Sau khiđã thụ lý đơn nhu yếu ly hôn, Tòa án triển khai hòa giải theo lao lý của phápluật về tố tụng dân sự .
Điều 55. Thuận tình ly hôn
Trongtrường hợp vợ chồng cùng nhu yếu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyệnly hôn và đã thỏa thuận hợp tác về việc chia gia tài, việc trông nom, nuôi dưỡng, chămsóc, giáo dục con trên cơ sở bảo vệ quyền hạn chính đáng của vợ và con thì Tòaán công nhận đồng ý chấp thuận ly hôn ; nếu không thỏa thuận hợp tác được hoặc có thỏa thuậnnhưng không bảo vệ quyền hạn chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyếtviệc ly hôn .
Điều 56. Ly hôn theo nhu yếu của một bên
1. Khivợ hoặc chồng nhu yếu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giảiquyết cho ly hôn nếu có địa thế căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi đấm đá bạo lực giađình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ, chồng làm cho hôn nhânlâm vào thực trạng trầm trọng, đời sống chung không hề lê dài, mục tiêu củahôn nhân không đạt được .
2. Trongtrườnghợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án công bố mất tích nhu yếu ly hônthì Tòa án xử lý cho ly hôn .
3. Trongtrườnghợp có nhu yếu ly hôn theo pháp luật tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thìTòa án xử lý cho ly hôn nếu có địa thế căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lựcgia đình làm ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến tính mạng con người, sức khỏe thể chất, ý thức củangười kia .
Điều 57. Thời điểm chấm hết hôn nhân và nghĩa vụ và trách nhiệm gửibản án, quyết định hành động ly hôn
1. Quanhệ hôn nhân chấm hết kể từ ngày bản án, quyết định hành động ly hôn của Tòa án có hiệulực pháp lý .
2. Tòaán đã xử lý ly hôn phải gửi bản án, quyết định hành động ly hôn đã có hiệu lực thực thi hiện hành phápluật cho cơ quan đã thực thi việc đăng ký kết hôn để ghi vào sổ hộ tịch ; haibên ly hôn ; cá thể, cơ quan, tổ chức triển khai khác theo pháp luật của Bộ luật tố tụngdân sự và những luật khác có tương quan .
Điều 58. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con sau khi ly hôn
Việctrông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn được vận dụng theoquy định tại những điều 81, 82, 83 và 84 của Luật này .
Điều 59. Nguyên tắc xử lý gia tài của vợ chồng khi lyhôn
1. Trongtrường hợp chính sách gia tài của vợ chồng theo luật định thì việc xử lý tàisản do những bên thỏa thuận hợp tác ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thì theo nhu yếu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án xử lý theo lao lý tại những khoản 2,3, 4 và 5 Điều này và tại những điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này .
Trong trườnghợp chính sách gia tài của vợ chồng theo thỏa thuận hợp tác thì việc xử lý tàisản khi ly hôn được vận dụng theo thỏa thuận hợp tác đó ; nếu thỏa thuận hợp tác không vừa đủ, rõràng thì vận dụng pháp luật tương ứng tại những khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tạicác điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để xử lý .
2. Tàisản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến những yếu tố sau đây :
a ) Hoàncảnh của gia đình và của vợ, chồng ;
b ) Côngsức góp phần của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và tăng trưởng khối tài sảnchung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập ;
c ) Bảovệ quyền lợi chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh thương mại và nghề nghiệp đểcác bên có điều kiện kèm theo liên tục lao động tạo thu nhập ;
d ) Lỗicủa mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của vợ chồng .
3. Tàisản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiệnvật thì chia theo giá trị ; bên nào nhận phần gia tài bằng hiện vật có giá trịlớn hơn phần mình được hưởng thì phải giao dịch thanh toán cho bên kia phần chênh lệch .
4. Tàisản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sảnriêng đã nhập vào gia tài chung theo lao lý của Luật này .
Trongtrường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa gia tài riêng với gia tài chung mà vợ, chồng có nhu yếu về chia gia tài thì được thanh toán giao dịch phần giá trị gia tài củamình góp phần vào khối gia tài đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác khác .
5. Bảovệ quyền, quyền lợi hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mấtnăng lực hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao động và không có gia tài đểtự nuôi mình .
6. Tòaán nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và BộTư pháp hướng dẫn Điều này .
Điều 60. Giải quyết quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài của vợ chồng đối vớingườithứ ba khi ly hôn
1. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài của vợ chồng so với người thứ ba vẫn có hiệu lực thực thi hiện hành saukhi ly hôn, trừ trường hợp vợ chồng và người thứ ba có thỏa thuận hợp tác khác .
2. Trongtrường hợp có tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài thì vận dụng lao lý tạicác điều 27, 37 và 45 của Luật này và lao lý của Bộ luật dân sự để giảiquyết .
Điều 61. Chia gia tài trong trường hợp vợ chồng sốngchung vớigia đình
1. Trongtrường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu gia tài của vợ chồngtrong khối gia tài chung của gia đình không xác lập được thì vợ hoặc chồngđược chia một phần trong khối gia tài chung của gia đình địa thế căn cứ vào công sứcđóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, tăng trưởng khối gia tài chungcũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sảnchung do vợ chồng thỏa thuận hợp tác với gia đình ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thì yêucầu Tòa án xử lý .
2. Trongtrường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà gia tài của vợ chồng trong khốitài sản chung của gia đình hoàn toàn có thể xác lập được theo phần thì khi ly hôn, phầntài sản của vợ chồng được trích ra từ khối gia tài chung đó để chia theo quyđịnh tại Điều 59 của Luật này .
Điều 62. Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi lyhôn
1. Quyềnsử dụng đất là gia tài riêng của bên nào thì khi ly hôn vẫn thuộc về bên đó .
2. Việcchia quyền sử dụng đất là gia tài chung của vợ chồng khi ly hôn được thực hiệnnhư sau :
a ) Đốivới đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy hải sản, nếu cả hai bên đềucó nhu yếu và có điều kiện kèm theo trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuậncủa hai bên ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thì nhu yếu Tòa án xử lý theo quyđịnh tại Điều 59 của Luật này .
Trongtrường hợp chỉ một bên có nhu yếu và có điều kiện kèm theo trực tiếp sử dụng đất thì bênđó được liên tục sử dụng nhưng phải thanh toán giao dịch cho bên kia phần giá trị quyềnsử dụng đất mà họ được hưởng ;
b ) Trongtrườnghợp vợ chồng có quyền sử dụng đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôitrồng thủy hải sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất củavợ chồng được tách ra và chia theo pháp luật tại điểm a khoản này ;
c ) Đốivới đất nông nghiệp trồng cây nhiều năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở thìđược chia theo lao lý tại Điều 59 của Luật này ;
d ) Đốivới loại đất khác thì được chia theo pháp luật của pháp lý về đất đai .
3. Trongtrường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà không có quyền sử dụng đất chungvới hộ gia đình thì khi ly hôn quyền hạn của bên không có quyền sử dụng đất vàkhông liên tục sống chung với gia đình được xử lý theo pháp luật tại Điều61 của Luật này .
Điều 63. Quyền lưu cư của vợ hoặc chồng khi ly hôn
Nhà ởthuộc sở hữu riêng của vợ, chồng đã đưa vào sử dụng chung thì khi ly hôn vẫnthuộc sở hữu riêng của người đó ; trường hợp vợ hoặc chồng có khó khăn vất vả về chỗ ởthì được quyền lưu cư trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày quan hệ hôn nhân chấmdứt, trừ trường hợp những bên có thỏa thuận hợp tác khác .
Điều 64. Chia gia tài chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh thương mại
Vợ, chồng đang triển khai hoạt động giải trí kinh doanh thương mại tương quan đến gia tài chung có quyềnđược nhận gia tài đó và phải thanh toán giao dịch cho bên kia phần giá trị gia tài mà họđược hưởng, trừ trường hợp pháp lý về kinh doanh thương mại có pháp luật khác .
Mục 2 : HÔN NHÂN CHẤM DỨT DO VỢ, CHỒNG CHẾT HOẶC BỊ TÒA ÁNTUYÊN BỐ LÀ ĐÃ CHẾT
Điều 65. Thời điểm chấm hết hôn nhân
Hôn nhânchấm dứt kể từ thời điểm vợ hoặc chồng chết.
Trongtrường hợp Tòa án công bố vợ hoặc chồng là đã chết thì thời gian hôn nhân chấmdứt được xác lập theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định hành động của Tòa án .
Điều 66. Giải quyết gia tài của vợ chồng trong trường hợp mộtbên chết hoặc bị Tòa án công bố là đã chết
1. Khimột bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án công bố là đã chết thì bên còn sống quảnlý gia tài chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định ngườikhác quản trị di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận hợp tác cử người khác quản lýdi sản .
2. Khicó nhu yếu về chia di sản thì gia tài chung của vợ chồng được chia đôi, trừtrường hợp vợ chồng có thỏa thuận hợp tác về chính sách gia tài. Phần gia tài của vợ, chồngchết hoặc bị Tòa án công bố là đã chết được chia theo lao lý của pháp luậtvề thừa kế .
3. Trongtrường hợp việc chia di sản ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặcchồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền nhu yếu Tòa án hạn chếphân chia di sản theo lao lý của Bộ luật dân sự .
4. Tàisản của vợ chồng trong kinh doanh thương mại được xử lý theo lao lý tại những khoản1, 2 và 3 Điều này, trừ trường hợp pháp lý về kinh doanh thương mại có quyđịnh khác .
Điều 67. Quan hệ nhân thân, gia tài khi vợ, chồng bị tuyên bốlà đã chết mà trở về
1. KhiTòa án ra quyết định hành động hủy bỏ công bố một người là đã chết mà vợ hoặc chồng củangười đó chưa kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được Phục hồi kể từthời điểm kết hôn. Trong trường hợp có quyết định hành động cho ly hôn của Tòa án theoquy định tại khoản 2 Điều 56 của Luật này thì quyết định hành động cho ly hôn vẫn có hiệulực pháp lý. Trong trường hợp vợ, chồng của người đó đã kết hôn với ngườikhác thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau có hiệu lực hiện hành pháp lý .
2. Quanhệ gia tài của người bị công bố là đã chết quay trở lại với người vợ hoặc chồng đượcgiải quyết như sau :
a ) Trongtrườnghợp hôn nhân được Phục hồi thì quan hệ gia tài được Phục hồi kể từthời điểm quyết định hành động của Tòa án hủy bỏ công bố chồng, vợ là đã chết có hiệulực. Tài sản do vợ, chồng có được kể từ thời gian quyết định hành động của Tòa án về việctuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực thực thi hiện hành đến khi quyết định hành động hủy bỏ tuyên bốchồng, vợ đã chết có hiệu lực hiện hành là gia tài riêng của người đó ;
b ) Trongtrườnghợp hôn nhân không được Phục hồi thì gia tài có được trước khi quyếtđịnh của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng là đã chết có hiệu lực hiện hành mà chưa chiađược xử lý như chia gia tài khi ly hôn .
Chương V
QUAN HỆ GIỮA CHA MẸ VÀ CON
Mục 1 : QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ GIỮA CHA MẸ VÀ CON
Điều 68. Bảo vệ quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con
1. Quyềnvà nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con theo pháp luật tại Luật này, Bộ luật dân sự và cácluật khác có tương quan được tôn trọng và bảo vệ .
2. Consinh ra không phụ thuộc vào vào thực trạng hôn nhân của cha mẹ đều có quyền vànghĩa vụ như nhau so với cha mẹ của mình được lao lý tại Luật này, Bộ luậtdân sự và những luật khác có tương quan .
3. Giữacon nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi có những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của cha mẹ và con đượcquy định tại Luật này, Luật nuôi con nuôi, Bộ luật dân sự và những luật khác cóliên quan .
4. Mọithỏa thuận của cha mẹ, con tương quan đến quan hệ nhân thân, gia tài không đượclàm tác động ảnh hưởng đến quyền, quyền lợi hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao độngvà không có gia tài để tự nuôi mình, cha mẹ mất năng lượng hành vi dân sự hoặckhông có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi mình .
Điều 69. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ
1. Thương yêu con, tôn trọng quan điểm của con ; chăm sóc việc học tập, giáo dục để conphát triển lành mạnh về sức khỏe thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếuthảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội .
2. Trôngnom, nuôi dưỡng, chăm nom, bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao độngvà không có gia tài để tự nuôi mình .
3. Giámhộ hoặc đại diện thay mặt theo pháp luật của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, conđã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự .
4. Khôngđược phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo thực trạng hôn nhân củacha mẹ ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thànhniên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao động ; không đượcxúi giục, ép buộc con thao tác trái pháp lý, trái đạo đức xã hội .
Điều 70. Quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của con
1. Đượccha mẹ yêu quý, tôn trọng, thực thi những quyền, quyền lợi hợp pháp về nhânthân và gia tài theo pháp luật của pháp lý ; được học tập và giáo dục ; đượcphát triển lành mạnh về sức khỏe thể chất, trí tuệ và đạo đức .
2. Cóbổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìndanh dự, truyền thống lịch sử tốt đẹp của gia đình .
3. Conchưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có khảnăng lao động và không có gia tài để tự nuôi mình thì có quyền sống chung vớicha mẹ, được cha mẹ trông nom, nuôi dưỡng, chăm nom .
Con chưathành niên tham gia việc làm gia đình tương thích với lứa tuổi và không trái vớiquy định của pháp lý về bảo vệ, chăm nom và giáo dục trẻ nhỏ .
4. Conđã thành niên có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi cư trú, học tập, nângcao trình độ văn hóa truyền thống, trình độ, nhiệm vụ ; tham gia hoạt động giải trí chính trị, kinhtế, văn hóa truyền thống, xã hội theo nguyện vọng và năng lực của mình. Khi sống cùng vớicha mẹ, con có nghĩa vụ và trách nhiệm tham gia việc làm gia đình, lao động, sản xuất, tạothu nhập nhằm mục đích bảo vệ đời sống chung của gia đình ; góp phần thu nhập vào việcđáp ứng nhu yếu của gia đình tương thích với năng lực của mình .
5. Đượchưởng quyền về gia tài tương ứng với công sức của con người góp phần vào gia tài của giađình .
Điều 71. Nghĩa vụ và quyền chăm nom, nuôi dưỡng
1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm nom, nuôi dưỡng con chưathành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có khảnăng lao động và không có gia tài để tự nuôi mình .
2. Concó nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền chăm nom, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt quan trọng khi cha mẹ mất nănglực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật ; trường hợp gia đình có nhiềucon thì những con phải cùng nhau chăm nom, nuôi dưỡng cha mẹ .
Điều 72. Nghĩa vụ và quyền giáo dục con
1. Chamẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền giáo dục con, chăm sóc và tạo điều kiện kèm theo cho con học tập .
Cha mẹtạo điềukiện cho con được sống trong thiên nhiên và môi trường gia đình đầm ấm, hòa thuận ; làmgương tốt cho con về mọi mặt ; phối hợp ngặt nghèo với nhà trường, cơ quan, tổ chứctrong việc giáo dục con .
2. Chamẹ hướng dẫn con chọn nghề ; tôn trọng quyền chọn nghề, quyền tham gia hoạt độngchính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội của con .
3. Chamẹ hoàn toàn có thể đề xuất cơ quan, tổ chức triển khai hữu quan giúp sức để thực thi việc giáo dụccon khi gặp khó khăn vất vả không hề tự xử lý được .
Điều 73. Đại diện cho con
1. Chamẹ là người đại diện thay mặt theo pháp lý của con chưa thành niên, con đã thành niênmất năng lượng hành vi dân sự, trừ trường hợp con có người khác làmgiám hộ hoặc có người khác đại diện thay mặt theo pháp lý .
2. Chahoặc mẹ có quyền tự mình triển khai thanh toán giao dịch nhằm mục đích phân phối nhu yếu thiết yếu củacon chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc khôngcó năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi mình .
3. Đốivới thanh toán giao dịch tương quan đến gia tài là , động sản có ĐK quyềnsở hữu, quyền sử dụng, gia tài đưa vào kinh doanh thương mại của con chưa thành niên, conđã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự thì phải có sự thỏa thuận hợp tác của cha mẹ .
4. Cha, mẹ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trực tiếp về việc triển khai thanh toán giao dịch tương quan đến tàisản của con được lao lý tại khoản 2 và khoản 3 Điều này và theo pháp luật củaBộ luật dân sự .
Điều 74. Bồi thường thiệt hại do con gây ra
Cha mẹphải bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên, con đã thành niên mất nănglực hành vi dân sự gây ra theo lao lý của Bộ luật dân sự .
Điều 75. Quyền có gia tài riêng của con
1. Concó quyền có gia tài riêng. Tài sản riêng của con gồm có gia tài được thừa kếriêng, được khuyến mãi cho riêng, thu nhập do lao động của con, hoa lợi, cống phẩm phátsinh từ gia tài riêng của con và thu nhập hợp pháp khác. Tài sảnđược hình thành từ gia tài riêng của con cũng là gia tài riêng của con .
2. Contừ đủ 15 tuổi trở lên sống chung với cha mẹ phải có nghĩa vụ và trách nhiệm chăm sóc đời sốngchung của gia đình ; góp phần vào việc cung ứng nhu yếu thiết yếu của gia đìnhnếu có thu nhập .
3. Conđã thành niên có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần thu nhập vào việc phân phối nhu yếu của giađình theo lao lý tại khoản 4 Điều 70 của Luật này .
Điều 76. Quản lý tài sản riêng của con
1. Contừ đủ 15 tuổi trở lên hoàn toàn có thể tự mình quản lý tài sản riêng hoặc nhờ cha mẹ quảnlý .
2. Tàisản riêng của con dưới 15 tuổi, con mất năng lượng hành vi dân sự do cha mẹ quảnlý. Cha mẹ hoàn toàn có thể chuyển nhượng ủy quyền cho người khác quản lý tài sản riêng của con. Tàisản riêng của con do cha mẹ hoặc người khác quản trị được giao lại cho con khicon từ đủ 15 tuổi trở lên hoặc khi con Phục hồi năng lượng hành vi dân sự đầyđủ, trừ trường hợp cha mẹ và con có thỏa thuận hợp tác khác .
3. Chamẹ không quản lý tài sản riêng của con trong trường hợp con đang được ngườikhác giám hộ theo lao lý của Bộ luật dân sự ; người Tặng Ngay cho gia tài hoặc đểlại gia tài thừa kế theo di chúc cho người con đã chỉ định người khác quản lýtài sản đó hoặc trường hợp khác theo lao lý của pháp lý .
4. Trongtrường hợp cha mẹ đang quản lý tài sản riêng của con chưa thành niên, con đãthành niên mất năng lượng hành vi dân sự mà con được giao cho người khác giám hộthì gia tài riêng của con được giao lại cho người giám hộ quản trị theo quy địnhcủa Bộ luật dân sự .
Điều 77. Định đoạt gia tài riêng của con chưa thành niên, conđã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự
1. Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổithì có quyền định đoạt gia tài đó vì quyền lợi của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trởlên thì phải xem xét nguyện vọng của con .
2. Contừ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt gia tài riêng, trừ trường hợptài sản là , động sản có ĐK quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặcdùng gia tài để kinh doanh thương mại thì phải có sự chấp thuận đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặcngười giám hộ .
3. Trongtrường hợp con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự thì việc định đoạt tàisản riêng của con do người giám hộ thực thi .
Điều 78. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha nuôi, mẹ nuôi và con nuôi
1. Chanuôi, mẹ nuôi, con nuôi có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của cha, mẹ, con được quy địnhtrong Luật này kể từ thời gian quan hệ nuôi con nuôi được xác lập theo quy địnhcủa Luật nuôi con nuôi .
Trongtrường hợp chấm hết việc nuôi con nuôi theo quyết định hành động của Tòa án thì quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi chấm hết kể từ ngày quyết định hành động củaTòa án có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý .
2. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha đẻ, mẹ đẻ và con đã làm con nuôi của người khác đượcthực hiện theo lao lý của Luật nuôi con nuôi .
3. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa cha đẻ, mẹ đẻ và con đẻ được Phục hồi kể từ thời điểmquan hệ nuôi con nuôi chấm hết. Trong trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ không cònhoặc không có đủ điều kiện kèm theo để nuôi con chưa thành niên, con đã thành niên mấtnăng lực hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao động và không có gia tài đểtự nuôi mình thì Tòa án xử lý việc chấm hết nuôi con nuôi và chỉ địnhngười giám hộ cho con theo lao lý của Bộ luật dân sự .
Điều 79. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cha dượng, mẹ kế và con riêngcủa vợ hoặc của chồng
1. Chadượng, mẹ kế có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm trông nom, nuôi dưỡng, chăm nom, giáo dục conriêng của bên kia cùng sống chung với mình theo pháp luật tại những điều 69, 71 và72 của Luật này .
2. Conriêng có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm chăm nom, phụng dưỡng cha dượng, mẹ kế cùng sốngchung với mình theo pháp luật tại Điều 70 và Điều 71 của Luật này .
Điều 80. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của con dâu, con rể, cha mẹ vợ, chamẹ chồng
Trong trườnghợp con dâu, con rể sống chung với cha mẹ chồng, cha mẹ vợ thì giữa cácbên có những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm tôn trọng, chăm sóc, chăm nom và giúp sức nhau theoquy định tại những điều 69, 70, 71 và 72 của Luật này .
Điều 81. Việc trông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục consau khi ly hôn
1. Saukhi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáodục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặckhông có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi mình theo quy địnhcủa Luật này, Bộ luật dân sự và những luật khác có tương quan .
2. Vợ, chồng thỏa thuận hợp tác về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ và trách nhiệm, quyền của mỗi bên saukhi ly hôn so với con ; trường hợp không thỏa thuận hợp tác được thì Tòa án quyết địnhgiao con cho một bên trực tiếp nuôi địa thế căn cứ vào quyền hạn về mọi mặt của con ; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con .
3. Condưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹkhông đủ điều kiện kèm theo để trực tiếp trông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục conhoặc cha mẹ có thỏa thuận hợp tác khác tương thích với quyền lợi của con .
Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi consau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ và trách nhiệm tôn trọng quyền của con được sống chungvới người trực tiếp nuôi .
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho con .
3. Saukhi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm thăm nom con màkhông ai được cản trở .
Cha, mẹkhông trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởngxấu đến việc trông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếpnuôi con có quyền nhu yếu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó .
Điều 83. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đốivới người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền nhu yếu người không trực tiếp nuôi con thực hiệncác nghĩa vụ và trách nhiệm theo pháp luật tại Điều 82 của Luật này ; nhu yếu người không trựctiếp nuôi con cùng những thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con củamình .
2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng những thành viên gia đình không được cản trở ngườikhông trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dụccon .
Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Trongtrườnghợp có nhu yếu của cha, mẹ hoặc cá thể, tổ chức triển khai được pháp luật tại khoản5 Điều này, Tòa án hoàn toàn có thể quyết định hành động việc biến hóa người trực tiếp nuôi con .
2. Việcthay đổi người trực tiếp nuôi con được xử lý khi có một trong những căn cứsau đây :
a ) Cha, mẹ có thỏa thuận hợp tác về việc đổi khác người trực tiếp nuôi con tương thích với lợi íchcủa con ;
b ) Ngườitrực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện kèm theo trực tiếp trông nom, chăm nom, nuôidưỡng, giáo dục con .
3. Việcthay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên .
4. Trongtrườnghợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện kèm theo trực tiếp nuôi con thìTòa án quyết định hành động giao con cho người giám hộ theo pháp luật của Bộ luật dân sự .
5. Trongtrườnghợp có địa thế căn cứ theo pháp luật tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sởlợi ích của con, cá thể, cơ quan, tổ chức triển khai sau có quyền nhu yếu đổi khác ngườitrực tiếp nuôi con :
a ) Ngườithân thích ;
b ) Cơquan quản trị nhà nước về gia đình ;
c ) Cơquan quản trị nhà nước về trẻ nhỏ ;
d ) Hộiliên hiệp phụ nữ .
Điều 85. Hạn chế quyền của cha, mẹ đối vớicon chưa thành niên
1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền so với con chưa thành niên trong những trườnghợp sau đây :
a ) Bịkết án về một trong những tội xâm phạm tính mạng con người, sức khỏe thể chất, nhân phẩm, danh dựcủa con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ và trách nhiệm trông nom, chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục con ;
b ) Phátán gia tài của con ;
c ) Cólối sống đồi trụy ;
d ) Xúigiục, ép buộc con làm những việc trái pháp lý, trái đạo đức xã hội .
2. Căncứ vào từng trường hợp đơn cử, Tòa án hoàn toàn có thể tự mình hoặc theo nhu yếu của cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai lao lý tại Điều 86 của Luật này ra quyết định hành động khôngcho cha, mẹ trông nom, chăm nom, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của conhoặc đại diện thay mặt theo pháp lý cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòaán hoàn toàn có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này .
Điều 86. Người có quyền nhu yếu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ đối vớicon chưa thành niên
1. Cha, mẹ, người giám hộ của con chưa thành niên, theo pháp luật của pháp lý về tốtụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ so với con chưathành niên .
2. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai sau đây, theo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ so với con chưa thành niên :
a ) Ngườithân thích ;
b ) Cơquan quản trị nhà nước về gia đình ;
c ) Cơquan quản trị nhà nước về trẻ nhỏ ;
d ) Hộiliên hiệp phụ nữ .
3. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai khác khi phát hiện cha, mẹ có hành vi vi phạm quy địnhtại khoản 1 Điều 85 của Luật này có quyền đề xuất cơ quan, tổ chức triển khai lao lý tạicác điểm b, c và d khoản 2 Điều này nhu yếu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹđối với con chưa thành niên .
Điều 87. Hậu quả pháp lý của việc cha, mẹ bị hạn chế quyềnđối với con chưa thành niên
1. Trongtrườnghợp cha hoặc mẹ bị Tòa án hạn chế quyền so với con chưa thành niên thìngười kia thực thi quyền trông nom, nuôi dưỡng, chăm nom, giáo dục con, quảnlý gia tài riêng của con và đại diện thay mặt theo pháp lý cho con .
2. Việctrông nom, chăm nom, giáo dục con và quản lý tài sản riêng của con chưa thànhniên được giao cho người giám hộ theo pháp luật của Bộ luật dân sự và Luật nàytrong những trường hợp sau đây :
a ) Chavà mẹ đều bị Tòa án hạn chế quyền so với con chưa thành niên ;
b ) Mộtbên cha, mẹ không bị hạn chế quyền so với con chưa thành niên nhưng không đủđiều kiện để triển khai quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm so với con ;
c ) Mộtbên cha, mẹ bị hạn chế quyền so với con chưa thành niên và chưa xác lập đượcbên cha, mẹ còn lại của con chưa thành niên .
3. Cha, mẹ đã bị Tòa án hạn chế quyền so với con chưa thành niên vẫn phải thực hiệnnghĩa vụ cấp dưỡng cho con .
Mục 2 : XÁC ĐỊNH CHA, MẸ, CON
Điều 88. Xác định cha, mẹ
1. Consinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhânlà con chung của vợ chồng .
Con đượcsinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời gian chấm hết hôn nhân được coi làcon do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân .
Con sinhra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợchồng .
2. Trongtrường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa ánxác định .
Điều 89. Xác định con
1. Ngườikhông được nhận là cha, mẹ của một người hoàn toàn có thể nhu yếu Tòa án xác lập ngườiđó là con mình .
2. Ngườiđược nhận là cha, mẹ của một người hoàn toàn có thể nhu yếu Tòa án xác lập người đókhông phải là con mình .
Điều 90. Quyền nhận cha, mẹ
1. Concó quyền nhận cha, mẹ của mình, kể cả trong trường hợp cha, mẹ đãchết .
2. Conđã thành niên nhận cha, không cần phải có sự chấp thuận đồng ý của mẹ ; nhận mẹ, không cầnphải có sự chấp thuận đồng ý của cha .
Điều 91. Quyền nhận con
1. Cha, mẹ có quyền nhận con, kể cả trong trường hợp con đã chết .
2. Trongtrường hợp người đang có vợ, chồng mà nhận con thì việc nhận con không cần phảicó sự đồng ý chấp thuận của người kia .
Điều 92. Xác định cha, mẹ, con trong trường hợp ngườicó nhu yếu chết
Trongtrường hợp có nhu yếu về việc xác lập cha, mẹ, con mà người có nhu yếu chếtthì người thân thích của người này có quyền nhu yếu Tòa án xác lập cha, mẹ, con cho người nhu yếu đã chết .
Điều 93. Xác định cha, mẹ trong trường hợp sinh con bằng kỹthuật tương hỗ sinh sản
1. Trongtrường hợp người vợ sinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản thì việc xác địnhcha, mẹ được vận dụng theo pháp luật tại Điều 88 của Luật này .
2. Trongtrường hợp người phụ nữ sống độc thân sinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sảnthì người phụ nữ đó là mẹ của con được sinh ra .
3. Việcsinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản không làm phát sinh quan hệ cha, mẹ vàcon giữa người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi với người con được sinh ra .
4. Việcxác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo được ápdụng theo lao lý tại Điều 94 của Luật này .
Điều 94. Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vìmục đích nhân đạo
Con sinhra trong trường hợp mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo là con chung của vợ chồngnhờ mang thai hộ kể từ thời gian con được sinh ra .
Điều 95. Điều kiện mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo
1. Việcmang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo phải được thực thi trên cơ sở tự nguyện củacác bên và được lập thành văn bản .
2. Vợchồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi có đủ những điều kiện kèm theo sau đây :
a ) Cóxác nhận của tổ chức triển khai y tế có thẩm quyền về việc người vợ không hề mang thai vàsinh con ngay cả khi vận dụng kỹ thuật tương hỗ sinh sản ;
b ) Vợchồng đang không có con chung ;
c ) Đãđược tư vấn về y tế, pháp lý, tâm ý .
3. Ngườiđược nhờ mang thai hộ phải có đủ những điều kiện kèm theo sau đây :
a ) Làngười thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ ;
b ) Đãtừng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần ;
c ) Ở độtuổi phùhợp và có xác nhận của tổ chức triển khai y tế có thẩm quyền về năng lực mang thaihộ ;
d ) Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý chấp thuận bằngvăn bản của người chồng ;
đ ) Đãđược tư vấn về y tế, pháp lý, tâm ý .
4. Việcmang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo không được trái với lao lý của pháp lý vềsinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản .
5. Chínhphủ pháp luật chi tiết cụ thể Điều này .
Điều 96. Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo
1. Thỏathuận về mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo giữa vợ chồng nhờ mang thai hộ ( sauđây gọi là bên nhờ mang thai hộ ) và vợ chồng người mang thai hộ ( sau đây gọi làbên mang thai hộ ) phải có những nội dung cơ bản sau đây :
a ) Thôngtin rất đầy đủ về bên nhờ mang thai hộ và bên mang thai hộ theo những điều kiện kèm theo cóliên quan pháp luật tại Điều 95 của Luật này ;
b ) Camkết triển khai những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm lao lý tại Điều 97 và Điều 98 của Luật này ;
c ) Việcgiải quyết hậu quả trong trường hợp có tai biến sản khoa ; tương hỗ để bảo vệ sứckhỏe sinh sản cho người mang thai hộ trong thời hạn mang thai và sinh con, việc nhận con của bên nhờ mang thai hộ, quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của hai bên đối vớicon trong trường hợp con chưa được giao cho bên nhờ mang thai hộ vàcác quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm khác có tương quan ;
d ) Tráchnhiệm dân sự trong trường hợp một hoặc cả hai bên vi phạm cam kết theothỏa thuận .
2. Thỏathuận về việc mang thai hộ phải được lập thành văn bản có công chứng. Trong trườnghợp vợ chồng bên nhờ mang thai hộ ủy quyền cho nhau hoặc vợ chồng bênmang thai hộ ủy quyền cho nhau về việc thỏa thuận hợp tác thì việc chuyển nhượng ủy quyền phải lập thànhvăn bản có công chứng. Việc chuyển nhượng ủy quyền cho người thứ ba không có giá trị pháp lý .
Trong trườnghợp thỏa thuận hợp tác về mang thai hộ giữa bên mang thai hộ và bên nhờ mangthai hộ được lập cùng với thỏa thuận hợp tác giữa họ với cơ sở y tế thực thi việc sinhcon bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản thì thỏa thuận hợp tác này phải có xác nhận của ngườicó thẩm quyền của cơ sở y tế này .
Điều 97. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của bên mang thai hộ vì mục đíchnhân đạo
1. Ngườimang thai hộ, chồng của người mang thai hộ có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm như cha mẹ trongviệc chăm nom sức khỏe thể chất sinh sản và chăm nom, nuôi dưỡng con cho đến thời điểmgiao đứa trẻ cho bên nhờ mang thai hộ ; phải giao đứa trẻ cho bên nhờ mang thaihộ .
2. Ngườimang thai hộ phải tuân thủ pháp luật về thăm khám, những quy trình tiến độ sàng lọc đểphát hiện, điều trị những không bình thường, dị tật của bào thai theo pháp luật của Bộ Ytế .
3. Ngườimang thai hộ được hưởng chính sách thai sản theo lao lý của pháp lý về lao độngvà bảo hiểm xã hội cho đến thời gian giao đứa trẻ cho bên nhờ mang thai hộ. Trong trường hợp kể từ ngày sinh đến thời gian giao đứa trẻ mà thời hạn hưởngchế độ thai sản chưa đủ 60 ngày thì người mang thai hộ vẫn được hưởng chế độthai sản cho đến khi đủ 60 ngày. Việc sinh con do mang thai hộ không tính vàosố con theo chủ trương dân số và kế hoạch hóa gia đình .
4. Bênmang thai hộ có quyền nhu yếu bên nhờ mang thai hộ triển khai việc tương hỗ, chămsóc sức khỏe thể chất sinh sản .
Trong trườnghợp vì nguyên do tính mạng con người, sức khỏe thể chất của mình hoặc sự tăng trưởng của thainhi, người mang thai hộ có quyền quyết định hành động về số lượng bào thai, việc tiếp tụchay không liên tục mang thai tương thích với pháp luật của pháp lý về chăm sócsức khỏe sinh sản và sinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản .
5. Trongtrườnghợp bên nhờ mang thai hộ phủ nhận nhận con thì bên mang thai hộ có quyềnyêu cầu Tòa án buộc bên nhờ mang thai hộ nhận con .
Điều 98. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của bên nhờ mang thai hộ vì mục đíchnhân đạo
1. Bênnhờ mang thai hộ có nghĩa vụ và trách nhiệm chi trả những ngân sách trong thực tiễn để bảo vệ việc chămsóc sức khỏe thể chất sinh sản theo lao lý của Bộ Y tế .
2. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của bên nhờ mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo so với con phátsinh kể từ thời gian con được sinh ra. Người mẹ nhờ mang thai hộ được hưởng chếđộ thai sản theo lao lý của pháp lý về lao động và bảo hiểm xã hội từ thờiđiểm nhận con cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi .
3. Bênnhờ mang thai hộ không được phủ nhận nhận con. Trong trường hợp bên nhờ mangthai hộ chậm nhận con hoặc vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm về nuôi dưỡng, chăm nom con thìphải có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho con theo pháp luật của Luật này và bị giải quyết và xử lý theoquy định của pháp lý có tương quan ; nếu gây thiệt hại cho bên mang thai hộ thìphải bồi thường. Trong trường hợp bên nhờ mang thai hộ chết thì conđược hưởng thừa kế theo pháp luật của pháp lý so với di sản của bên nhờ mangthai hộ .
4. Giữacon sinh ra từ việc mang thai hộ với những thành viên khác của gia đình bên nhờmang thai hộ có những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm theo lao lý của Luật này, Bộ luật dân sựvà luật khác có tương quan .
5. Trongtrườnghợp bên mang thai hộ phủ nhận giao con thì bên nhờ mang thai hộ có quyềnyêu cầu Tòa án buộc bên mang thai hộ giao con .
Điều 99. Giải quyết tranh chấp tương quan đến việcsinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản, mang thai hộ vì mục tiêu nhân đạo
1. Tòaán là cơ quan có thẩm quyền xử lý tranh chấp về sinh con bằng kỹ thuật hỗtrợ sinh sản, mang thai hộ .
2. Trongtrường hợp chưa giao đứa trẻ mà cả hai vợ chồng bên nhờ mang thai hộ chết hoặcmất năng lượng hành vi dân sự thì bên mang thai hộ có quyền nhận nuôi đứa trẻ ; nếu bên mang thai hộ không nhận nuôi đứa trẻ thì việc giám hộ và cấp dưỡng đốivới đứa trẻ được thực thi theo lao lý của Luật này và Bộ luật dân sự .
Điều 100. Xử lý hành vi vi phạm về sinh con bằng kỹ thuật hỗtrợ sinh sản và mang thai hộ
Các bêntrong quan hệ sinh con bằng kỹ thuật tương hỗ sinh sản, mang thai hộ vi phạm điềukiện, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm được lao lý tại Luật này thì tùy theo đặc thù, mức độvi phạm mà bị giải quyết và xử lý theo nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự, hành chính, hình sự .
Điều 101. Thẩm quyền xử lý việc xác lập cha, mẹ, con
1. Cơquan ĐK hộ tịch có thẩm quyền xác lập cha, mẹ, con theo lao lý của phápluật về hộ tịch trong trường hợp không có tranh chấp .
2. Tòaán có thẩm quyền xử lý việc xác lập cha, mẹ, con trong trườnghợp có tranh chấp hoặc người được nhu yếu xác lập là cha, mẹ, con đãchết và trường hợp lao lý tại Điều 92 của Luật này .
Quyếtđịnh của Tòa án về xác lập cha, mẹ, con phải được gửi cho cơ quan ĐK hộtịch để ghi chú theo lao lý của pháp lý về hộ tịch ; những bên trong quan hệxác định cha, mẹ, con ; cá thể, cơ quan, tổ chức triển khai có tương quan theo lao lý củapháp luật về tố tụng dân sự .
Điều 102. Người có quyền nhu yếu xác lập cha, mẹ, con
1. Cha, mẹ, con đã thành niên không bị mất năng lượng hành vi dân sự có quyền nhu yếu cơquan ĐK hộ tịch xác lập con, cha, mẹ cho mình trong trường hợp được quyđịnh tại khoản 1 Điều 101 của Luật này .
2. Cha, mẹ, con, theo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa ánxác định con, cha, mẹ cho mình trong trường hợp được pháp luật tại khoản 2 Điều101 của Luật này .
3. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai sau đây, theo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án xác lập cha, mẹ cho con chưa thành niên, con đã thànhniên mất năng lượng hành vi dân sự ; xác lập con cho cha, mẹ chưa thành niên hoặcmất năng lượng hành vi dân sự trong những trường hợp được lao lý tại khoản 2 Điều101 của Luật này :
a ) Cha, mẹ, con, người giám hộ ;
b ) Cơquan quản trị nhà nước về gia đình ;
c ) Cơquan quản trị nhà nước về trẻ nhỏ ;
d ) Hộiliên hiệp phụ nữ .
Chương VI
QUAN HỆ GIỮA CÁC THÀNH VIÊNKHÁC CỦA GIA ĐÌNH
Điều 103. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giữa những thành viên khác của giađình
1. Cácthành viên gia đình có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm chăm sóc, chăm nom, giúp sức, tôn trọngnhau. Quyền, quyền lợi hợp pháp về nhân thân và gia tài của những thành viên giađình pháp luật tại Luật này, Bộ luật dân sự và những luật khác có tương quan đượcpháp luật bảo vệ .
2. Trongtrườnghợp sống chung thì những thành viên gia đình có nghĩa vụ và trách nhiệm tham gia việc làm giađình, lao động tạo thu nhập ; góp phần sức lực lao động, tiền hoặc gia tài khác để duytrì đời sống chung của gia đình tương thích với năng lực trong thực tiễn của mình .
3. Nhànước có chủ trương tạo điều kiện kèm theo để những thế hệ trong gia đình chăm sóc, chămsóc, giúp sức nhau nhằm mục đích giữ gìn và phát huy truyền thống lịch sử tốt đẹp của gia đìnhViệt Nam ; khuyến khích những cá thể, tổ chức triển khai trong xã hội cùng tham giavào việc giữ gìn, phát huy truyền thống lịch sử tốt đẹp của gia đình Nước Ta .
Điều 104. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của ông bà nội, ông bà ngoại vàcháu
1. Ôngbà nội, ông bà ngoại có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trông nom, chăm nom, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu ; trường hợp cháu chưa thành niên, cháu đã thành niên mất năng lượng hành vi dân sự hoặc không có năng lực lao độngvà không có gia tài để tự nuôi mình mà không có người nuôi dưỡng theo quy địnhtại Điều 105 của Luật này thì ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡngcháu .
2. Cháucó nghĩa vụ và trách nhiệm kính trọng, chăm nom, phụng dưỡng ông bà nội, ông bà ngoại ; trườnghợp ông bà nội, ông bà ngoại không có con để nuôi dưỡng mình thì cháu đã thànhniên có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng .
Điều 105. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của anh, chị, em
Anh, chị, em có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm yêu quý, chăm nom, giúp sức nhau ; có quyền, nghĩavụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điềukiện trông nom, nuôi dưỡng, chăm nom, giáo dục con .
Điều 106. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cô, dì, chú, cậu, bác ruột vàcháu ruột
Cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm thương mến, chăm nom, giúpđỡ nhau ; có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng nhau trong trường hợp người cần đượcnuôi dưỡng không còn cha, mẹ, con và những người được lao lý tại Điều 104 vàĐiều 105 của Luật này hoặc còn nhưng những người này không có điều kiện kèm theo để thựchiện nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng .
Chương VII
CẤP DƯỠNG
Điều 107. Nghĩa vụ cấp dưỡng
1. Nghĩavụ cấp dưỡng được triển khai giữa cha, mẹ và con ; giữa anh, chị, em với nhau ; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu ; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháuruột ; giữa vợ và chồng theo pháp luật của Luật này .
Nghĩa vụcấp dưỡng không hề thay thế sửa chữa bằng nghĩa vụ và trách nhiệm khác và không hề chuyển giao chongười khác .
2. Trongtrường hợp người có nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡng trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm thì theo yêu cầucủa cá thể, cơ quan, tổ chức triển khai được lao lý tại Điều 119 của Luật này, Tòa ánbuộc người đó phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng theo pháp luật của Luật này .
Điều 108. Một người cấp dưỡng cho nhiều người
Trongtrường hợp một người có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho nhiều người thì người cấp dưỡngvà những người được cấp dưỡng thỏa thuận hợp tác với nhau về phương pháp và mức cấpdưỡng tương thích với thu nhập, năng lực thực tiễn của người có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng vànhu cầu thiết yếu của những người được cấp dưỡng ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thìyêu cầu Tòa án xử lý .
Điều 109. Nhiều người cùng cấp dưỡng cho một người hoặc chonhiều người
Trongtrường hợp nhiều người cùng có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho một người hoặc cho nhiềungười thì những người này thỏa thuận hợp tác với nhau về phương pháp và mức đóng gópphù hợp với thu nhập, năng lực trong thực tiễn của mỗi người và nhu yếu thiết yếu củangười được cấp dưỡng ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thì nhu yếu Tòa án xử lý .
Điều 110. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối vớicon
Cha, mẹcó nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khảnăng lao động và không có gia tài để tự nuôi mình trong trường hợp khôngsống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi dưỡngcon .
Điều 111. Nghĩa vụ cấp dưỡng của con đối vớicha, mẹ
Con đãthành niên không sống chung với cha, mẹ có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho cha, mẹ trongtrường hợp cha, mẹ không có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôimình .
Điều 112. Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh, chị, em
Trongtrường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có năng lực lao động và không cótài sản để cấp dưỡng cho con thì anh, chị đã thành niên không sống chung với emcó nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho em chưa thành niên không có gia tài để tự nuôi mìnhhoặc em đã thành niên không có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôimình ; em đã thành niên không sống chung với anh, chị có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng choanh, chị không có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi mình .
Điều 113. Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa ông bà nội, ông bà ngoạivà cháu
1. Ôngbà nội, ông bà ngoại không sống chung với cháu có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng cho cháutrong trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khả nănglao động, không có gia tài để tự nuôi mình và không có người cấp dưỡng theo quyđịnh tại Điều 112 của Luật này .
2. Cháuđã thành niên không sống chung với ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ và trách nhiệm cấpdưỡng cho ông bà nội, ông bà ngoại trong trường hợp ông bà không có khả nănglao động, không có gia tài để tự nuôi mình và không có người khác cấp dưỡngtheo pháp luật của Luật này .
Điều 114. Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruộtvà cháu ruột
1. Cô, dì, chú, cậu, bác ruột không sống chung với cháu ruột có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng chocháu trong trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khảnăng lao động và không có gia tài để tự nuôi mình mà không có người khác cấpdưỡng theo lao lý của Luật này .
2. Cháuđã thành niên không sống chung với cô, dì, chú, cậu, bác ruột có nghĩa vụ và trách nhiệm cấpdưỡng cho cô, dì, chú, cậu, bác ruột trong trường hợp người cần được cấp dưỡngkhông có năng lực lao động và không có gia tài để tự nuôi mình mà không cóngười khác cấp dưỡng theo lao lý của Luật này .
Điều 115. Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng khi ly hôn
Khi lyhôn nếu bên khó khăn vất vả, túng thiếu có nhu yếu cấp dưỡng mà có nguyên do chính đángthì bên kia có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng theo năng lực của mình .
Điều 116. Mức cấp dưỡng
1. Mứccấp dưỡng do người có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc ngườigiám hộ của người đó thỏa thuận hợp tác địa thế căn cứ vào thu nhập, năng lực trong thực tiễn của ngườicó nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng và nhu yếu thiết yếu của người được cấp dưỡng ; nếu khôngthỏa thuận được thì nhu yếu Tòa án xử lý .
2. Khicó nguyên do chính đáng, mức cấp dưỡng hoàn toàn có thể biến hóa. Việc đổi khác mức cấp dưỡngdo những bên thỏa thuận hợp tác ; nếu không thỏa thuận hợp tác được thì nhu yếu Tòa án xử lý .
Điều 117. Phương thức cấp dưỡng
Việc cấpdưỡng hoàn toàn có thể được thực thi định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng nămhoặc một lần .
Các bêncó thể thỏa thuận hợp tác biến hóa phương pháp cấp dưỡng, tạm ngừng cấp dưỡng trongtrường hợp người có nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng lâm vào thực trạng khó khăn vất vả về kinh tếmà không có năng lực thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng ; nếu không thỏa thuận hợp tác đượcthì nhu yếu Tòa án xử lý .
Điều 118. Chấm dứt nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng
Nghĩa vụcấp dưỡng chấm hết trong những trường hợp sau đây :
1. Ngườiđược cấp dưỡng đã thành niên và có năng lực lao động hoặc có gia tài để tự nuôimình ;
2. Ngườiđược cấp dưỡng được nhận làm con nuôi ;
3. Ngườicấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng ;
4. Ngườicấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết ;
5. Bênđược cấp dưỡng sau khi ly hôn đã kết hôn ;
6. Trường hợp khác theo pháp luật của luật .
Điều 119. Người có quyền nhu yếu triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm cấpdưỡng
1. Ngườiđược cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó, theo lao lý của phápluật về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án buộc người không tự nguyện thựchiện nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng phải triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm đó .
2. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai sau đây, theo pháp luật của pháp lý về tố tụng dân sự, có quyền nhu yếu Tòa án buộc người không tự nguyện triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡngphải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm đó :
a ) Ngườithân thích ;
b ) Cơquan quản trị nhà nước về gia đình ;
c ) Cơquan quản trị nhà nước về trẻ nhỏ ;
d ) Hộiliên hiệp phụ nữ .
3. Cánhân, cơ quan, tổ chức triển khai khác khi phát hiện hành vi trốn tránh thực thi nghĩa vụcấp dưỡng có quyền đề xuất cơ quan, tổ chức triển khai lao lý tại những điểm b, c và dkhoản 2 Điều này nhu yếu Tòa án buộc người không tự nguyện thực thi nghĩa vụcấp dưỡng phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm đó .
Điều 120. Khuyến khích việc trợ giúp của tổ chức triển khai, cá thể
Nhà nướcvà xã hội khuyến khích tổ chức triển khai, cá thể trợ giúp bằng tiền hoặc gia tài kháccho gia đình, cá thể có thực trạng đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả, túng thiếu .
Chương VIII
QUAN HỆ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNHCÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI
Điều 121. Bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của những bên trongquan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố quốc tế
1. Ởnước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tốnước ngoài được tôn trọng và bảo vệ tương thích với những pháp luật của phápluật Nước Ta và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam làthành viên .
2. Trongquan hệ hôn nhân và gia đình với công dân Nước Ta, người quốc tế tại ViệtNam có những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm như công dân Nước Ta, trừ trường hợp pháp lý ViệtNam có pháp luật khác .
3. Nhànước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bảo lãnh quyền, quyền lợi hợp pháp của côngdân Nước Ta ở quốc tế trong quan hệ hôn nhân và gia đình tương thích với phápluật Nước Ta, pháp lý của nước thường trực, pháp lý và tập quán quốc tế .
4. Chínhphủ lao lý cụ thể việc xử lý quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tốnước ngoài nhằm mục đích bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của những bên vàbảo đảm thực thi pháp luật tại khoản 2 Điều 5 của Luật này .
Điều 122. Áp dụng pháp lý so với quan hệ hôn nhân và giađình có yếu tố quốc tế
1. Cácquy định của pháp lý về hôn nhân và gia đình của nước Cộng hòa xã hội chủnghĩa Nước Ta được vận dụng so với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nướcngoài, trừ trường hợp Luật này có lao lý khác .
Trong trườnghợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viêncó lao lý khác với pháp luật của Luật này thì vận dụng lao lý của điều ướcquốc tế đó .
2. Trongtrường hợp Luật này, những văn bản pháp lý khác của Nước Ta có dẫnchiếu về việc vận dụng pháp lý quốc tế thì pháp lý quốc tế được ápdụng, nếu việc vận dụng đó không trái với những nguyên tắc cơ bản được quy địnhtại Điều 2 của Luật này .
Trong trườnghợp pháp lý quốc tế dẫn chiếu trở lại pháp lý Nước Ta thì ápdụng pháp lý về hôn nhân và gia đình Nước Ta .
3. Trongtrườnghợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viêncó dẫn chiếu về việc vận dụng pháp lý quốc tế thì pháp lý quốc tế đượcáp dụng .
Điều 123. Thẩm quyền xử lý những vụ việchôn nhân và gia đình có yếu tố quốc tế
1. Thẩmquyền ĐK hộ tịch tương quan đến những quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tốnước ngoài được thực thi theo pháp luật của pháp lý về hộ tịch .
2. Thẩmquyền xử lý những vấn đề hôn nhân và gia đình có yếu tố quốc tế tại Tòaán được triển khai theo lao lý của Bộ luật tố tụng dân sự .
3. Tòaán nhân dân cấp huyện nơi cư trú của công dân Nước Ta hủy việc kết hôn tráipháp luật, xử lý việc ly hôn, những tranh chấp về quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của vợchồng, cha mẹ và con, về nhận cha, mẹ, con, nuôi con nuôi và giám hộ giữa côngdân Nước Ta cư trú ở khu vực biên giới với công dân của nước láng giềng cùngcư trú ở khu vực biên giới với Nước Ta theo pháp luật của Luật này và những quyđịnh khác của pháp lý Nước Ta .
Điều 124. Hợp pháp hóa lãnh sự sách vở, tàiliệu về hôn nhân và gia đình
Giấy tờdo cơ quan có thẩm quyền của quốc tế lập, cấp hoặc xác nhận để sử dụng giảiquyết những vấn đề hôn nhân và gia đình thì phải được hợp pháp hóalãnh sự, trừ trường hợp được miễn hợp pháp hóa lãnh sự theo điều ước quốc tế màCộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo nguyên tắc có đi cólại .
Điều 125. Công nhận, ghi chú bản án, quyết định hành động của Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của quốc tế về hôn nhân và gia đình
1. Việccông nhận bản án, quyết định hành động về hôn nhân và gia đình của Tòa án quốc tế cóyêu cầu thi hành tại Nước Ta được triển khai theo pháp luật của Bộ luật tố tụngdân sự .
2. Chínhphủ pháp luật việc ghi vào sổ hộ tịch những việc về hôn nhân và gia đình theo bảnán, quyết định hành động của Tòa án quốc tế mà không có nhu yếu thi hành tại Việt Namhoặc không có đơn nhu yếu không công nhận tại Nước Ta ; quyết định hành động về hôn nhânvà gia đình của cơ quan khác có thẩm quyền của quốc tế .
Điều 126. Kết hôn có yếu tố quốc tế
1. Trongviệc kết hôn giữa công dân Nước Ta với người quốc tế, mỗi bên phải tuântheo pháp lý của nước mình về điều kiện kèm theo kết hôn ; nếu việc kết hôn được tiếnhành tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Nước Ta thì người quốc tế cònphải tuân theo những lao lý của Luật này về điều kiện kèm theo kết hôn .
2. Việckết hôn giữa những người quốc tế thường trú ở Nước Ta tại cơ quan có thẩmquyền của Nước Ta phải tuân theo những pháp luật của Luật này về điều kiện kèm theo kếthôn .
Điều 127. Ly hôn có yếu tố quốc tế
1. Việcly hôn giữa công dân Nước Ta với người quốc tế, giữa người quốc tế vớinhau thường trú ở Nước Ta được xử lý tại cơ quan có thẩm quyền của ViệtNam theo lao lý của Luật này .
2. Trongtrường hợp bên là công dân Nước Ta không thường trú ở Nước Ta vào thời điểmyêu cầu ly hôn thì việc ly hôn được xử lý theo pháp lý của nước nơithường trú chung của vợ chồng ; nếu họ không có nơi thường trú chung thì giảiquyết theo pháp lý Nước Ta .
3. Việcgiải quyết gia tài là ở quốc tế khi ly hôn tuân theo pháp luậtcủa nước nơi có đó .
Điều 128. Xác định cha, mẹ, con có yếu tố quốc tế
1. Cơquan ĐK hộ tịch Nước Ta có thẩm quyền xử lý việc xác lập cha, mẹ, con mà không có tranh chấp giữa công dân Nước Ta với người quốc tế, giữacông dân Nước Ta với nhau mà tối thiểu một bên định cư ở quốc tế, giữa ngườinước ngoài với nhau mà tối thiểu một bên thường trú tại Nước Ta theo quyđịnh của pháp lý về hộ tịch .
2. Tòaán có thẩm quyền của Nước Ta xử lý việc xác lập cha, mẹ, con có yếu tốnước ngoài so với trường hợp lao lý tại khoản 2 Điều 88, Điều 89, Điều 90, khoản 1, khoản 5 Điều 97, khoản 3, khoản 5 Điều 98 và Điều 99 của Luật này ; cáctrường hợp khác có tranh chấp .
Điều 129. Nghĩa vụ cấp dưỡng có yếu tố quốc tế
1. Nghĩavụ cấp dưỡng tuân theo pháp lý của nước nơi người nhu yếu cấp dưỡng cư trú. Trường hợp người nhu yếu cấp dưỡng không có nơi cư trú tại Nước Ta thì áp dụngpháp luật của nước nơi người nhu yếu cấp dưỡng là công dân .
2. Cơquan có thẩm quyền xử lý đơn nhu yếu cấp dưỡng của người pháp luật tại khoản1 Điều này là cơ quan của nước nơi người nhu yếu cấp dưỡng cư trú .
Điều 130. Áp dụng chính sách gia tài của vợ chồng theo thỏathuận ; xử lý hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợchồng mà không đăng ký kết hôn có yếu tố quốc tế
Trongtrường hợp có nhu yếu xử lý việc vận dụng chính sách gia tài của vợ chồng theothỏa thuận ; quan hệ nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng kýkết hôn có yếu tố quốc tế thì cơ quan có thẩm quyền của Nước Ta vận dụng cácquy định của Luật này và những luật khác có tương quan của Nước Ta để xử lý .
Chương IX
ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH
Điều 131. Điều khoản chuyển tiếp
1. Quanhệ hôn nhân và gia đình được xác lập trước ngày Luật này có hiệu lực thực thi hiện hành thì ápdụng pháp lý về hôn nhân và gia đình tại thời gian xác lập để xử lý .
2. Đốivới vấn đề về hôn nhân và gia đình do Tòa án thụ lý trước ngày Luật này cóhiệu lực mà chưa xử lý thì vận dụng thủ tục theo lao lý của Luật này .
3. Khôngáp dụng Luật này để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm so với vụviệc mà Tòa án đã xử lý theo lao lý của pháp lý về hôn nhân và giađình trước ngày Luật này có hiệu lực hiện hành .
Điều 132. Hiệu lực thi hành
Luật nàycó hiệu lực hiện hành thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm năm ngoái .
Luật hônnhân và gia đình số 22/2000 / QH10 hết hiệu lực thực thi hiện hành kể từ ngày Luật này có hiệu lực thực thi hiện hành .
Điều 133. Quy định chi tiết cụ thể và hướng dẫn thi hành
Chínhphủ pháp luật chi tiết cụ thể những điều, khoản được giao trong Luật .
Tòa ánnhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao vàBộ Tư pháp hướng dẫn thi hành những điều, khoản được giao trong Luật .
Luậtnày đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họpthứ 7 trải qua ngày 19 tháng 6 năm 2014 .
CHỦ TỊCH QUỐC HỘI Nguyễn Sinh Hùng |
Source: https://suanha.org
Category : Gia Đình