Lụt – Wikipedia tiếng Việt

Lũ lụt là hiện tượng nước trong sông, hồ tràn ngập một vùng đất.[1] Lụt cũng có thể dùng để chỉ trường hợp ngập do thủy triều, nước biển dâng do bão.
Lụt có thể xuất hiện khi nước trong sông, hồ tràn qua đê hoặc gây vỡ đê làm cho nước tràn vào các vùng đất được đê bảo vệ[2]. Trong khi kích thước của hồ hoặc các vực nước có thể thay đổi theo mùa phụ thuộc vào giáng thủy hoặc tuyết tan, nó không có nghĩa là lũ lụt trừ khi lượng nước này tràn ra gây nguy hiểm cho các vùng đất như làng, thành phố hoặc khu định cư khác.

Lụt có thể xảy ra khi mực nước sông dâng cao do lũ lớn làm tràn ngập và phá hủy các công trình, nhà cửa dọc theo sông. Có thể giảm thiệt hai do lũ bằng cách di dời dân cư xa sông, tuy nhiên các hoạt động kinh tế, dân sinh thường gắn liền với sông. Do vậy, con người vẫn cứ định cư trong những khu vực có nhiều rủi ro bị thiệt hại do lũ, khi đó giá trị thu được do sống gần vực sông cao hơn là chi phí dự báo lũ định kỳ.

Nguyên nhân và phân loại[sửa|sửa mã nguồn]

Nguyên nhân cơ bản gây ra lụt là do triều cường hoặc bão, tạo ra nước lũ với khối lượng lớn kèm đất đá, tràn qua bờ sông, đê hoặc làm vỡ những khu công trình ngăn lũ vào những vùng trũng như đập ; hoặc do nước biển dâng làm tràn ngập nước vùng ven biển. [ 3 ]Mưa lớn và lê dài ( do bão lớn ) là nguyên do chính gây ra lũ lụt, ngoài những, ở vùng đồng bằng, đơn cử là cửa sông tiếp giáp với biển, triều cường là một tác nhân làm cho lũ lụt trầm trọng hơn. Ngoài ra còn một số ít yếu tố khác tác động ảnh hưởng đến năng lực Open lũ lớn và không bình thường. [ 3 ]khu vực càng rộng thì nước lũ lên càng chậm và cũng sẽ rút chậm, ngược lại nếu lưu vực hẹp và thuôn dài sẽ làm nước lũ lên nhanh hơn. Trong một số ít trường hợp thậm chí còn sẽ hình thành lũ quét, lũ ống .Rừng bị chặt phá, tàn phá cũng là một nguyên do gây lũ lụt, lũ quét trên vùng núi, và xói mòn đất .Hiện tượng El Nino và La Nina đã gây ra nhiều loại hiện tượng kỳ lạ lũ lụt và hạn hán trên nhiều vùng khác nhau trên quốc tế .Nếu ở một vùng nào đó có cả một mạng lưới hệ thống sông gồm nhiều con sông hợp thành mà không biết bảo vệ rừng thì năng lực hình thành tổng hợp lũ lụt rất là cao .

Lụt ven sông[sửa|sửa mã nguồn]

• Lụt chậm: do mưa kéo dài (thường gặp ở các vùng nhiệt đới) hay do tuyết tan nhanh (thường ở vùng ôn đới) làm lượng nước đổ xuống vượt mức chứa của kênh đào hay sông ngòi. Mưa rào, mưa bão, áp thấp nhiệt đới là những nguyên nhân khác của lụt loại này.
• Lụt nhanh: xảy ra nhanh chóng và thường do các cơn bão mạnh.

Lụt hạ lưu[sửa|sửa mã nguồn]

Thường do ảnh hưởng tác động phối hợp : sức gió mạnh của bão làm triều dâng cao .

Lụt ven biển[sửa|sửa mã nguồn]

Do những cơn bão biển dữ dội hay thảm họa khác như sóng thần.

Lụt do thảm họa[sửa|sửa mã nguồn]

Các nguyên do khác như vỡ đê, động đất, núi lửa, … cũng hoàn toàn có thể dẫn đến lụt .

Lụt do con người[sửa|sửa mã nguồn]

Tai nạn do con người gây ra với kênh đào và đường ống .
Ngập lũ trên đường ở thành thịLụt xảy ra do nước tích lại trên một mặt phẳng không có năng lực thấm nước, ví dụ, mưa sẽ làm ẩm mặt đất nhưng mưa lê dài làm giảm và làm mất năng lực thấm nước của đất nên nước sẽ đọng lại trên mặt đất. Nếu mưa lê dài lượng nước sẽ tăng trong khi nước mất đi do bay hơi không đáng kể sẽ từ từ gây ra lụt. Hoặc ở thành thị, mặt đất thường là đường nhựa hoặc bê tông không hoặc rất ít thấm nước, khi có mưa lớn xảy ra trên thành phố nếu mạng lưới hệ thống thoát nước công cộng không hoạt động giải trí hiệu suất cao cũng hoàn toàn có thể gây ngập nước trên đường nhưng thường thì là không gây ra lụt lớn và không gây nhiều thiệt hại .

Đối phó với lũ lụt[sửa|sửa mã nguồn]

Ở phương Tây, phần lớn đất đai đã được con người trải nhựa làm đường và thực thi bê tông hóa hàng loạt. Dễ thấy là lớp phủ mặt đường này khiến cho hầu hết lượng mưa tích tụ lại đều biến thành dòng chảy. Trong một khu công nghiệp không có mạng lưới hệ thống tiêu thoát nước hữu hiệu, có lẽ rằng không cần quá nhiều mưa cũng hoàn toàn có thể gây ra lụt nặng .Nhiều thành phố đã kiến thiết xây dựng những cống dẫn nước bằng bê tông để phòng ngừa lũ lụt. Khi mưa nhiều, nước sẽ chảy vào trong những cống dẫn chạy quanh khu vực ngoại ô thành phố, nơi nước được hấp thụ tốt hơn. Song, biết đâu một lúc nào đó chính những cống dẫn nước này lại gây lũ lụt. Bản thân hoạt động giải trí rải bê tông, nhựa đường trên mặt đất cũng đã đồng nghĩa tương quan với việc tất cả chúng ta đang cắt đi một phần của miếng bọt biển tự nhiên và dồn thêm nước vào phần bọt biển còn lại. [ 4 ]Tương tự, con người xây rất nhiều đê chống lũ. Có thể tưởng tượng đây là những bức tường thành lớn được thiết kế xây dựng dọc những bờ sông để ngăn sông tràn ra thành lũ. Trong suốt thời hạn qua, những con đê này đã triển khai xong tương đối tốt thiên chức của mình, nhưng với những khu vực không có đê thì trọn vẹn ngược lại, sẽ phải hứng hàng loạt lượng nước lũ khi nước sông dâng lên. Hơn nữa, không khác đập là mấy, mạng lưới hệ thống đê hoàn toàn có thể vỡ. Nếu điều này xảy ra thì việc những khu vực gần sông bị nước lũ nhấn chìm chỉ còn là yếu tố thời hạn .Riêng so với hoạt động giải trí trấn áp lũ dọc bờ biển, loài người thực ra không đạt được nhiều thành tựu. Những con sóng lớn có năng lực tàn phá những khu công trình kiến thiết xây dựng bằng cách gây xói mòn. Để trấn áp xói mòn, tất cả chúng ta đã vận dụng chiêu thức xây những hàng rào và đê chắn sóng. Song thực tiễn, chúng lại gây trở ngại cho tiến trình hình thành bãi biển bởi khi tất cả chúng ta ngăn nước chuyển dời về phía bờ, biển không hề ” chở ” cát vào bờ tạo nên những bãi biển đẹp .Đối với nhiều khu vực [ trong nước cũng vậy. Thoạt nhìn, người ta hoàn toàn có thể tưởng rằng sông là một đặc trưng không đổi của cảnh sắc nói chung, nhưng thật ra nó lại là một thực thể động, nhất là những con sông lớn như Mississippi ( Hoa Kỳ ), Dương Tử, Hoàng Hà ( Trung Quốc ) … Trải qua thời hạn, sông từ từ lan rộng ra ra, rồi bất ngờ đột ngột chuyển hướng, thậm chí còn hoàn toàn có thể biến hóa cả dòng chảy. Vì nguyên do này mà những vùng đất ven bờ sông thường có rủi ro tiềm ẩn ngập lụt rất cao. [ 5 ]

Tác động trước mắt[sửa|sửa mã nguồn]

• Phá hủy vật chất: Lụt có thể làm hại, gây hư hỏng hay sập đổ hoàn toàn các công trình giao thông như cầu, cống, đường tàu, hệ thống thoát nước, nhà cửa,…
• Thương vong: người và động vật bị chết đuối hoặc bị thương do tai nạn do ngập nước gây ra.

Tác động thứ cấp[sửa|sửa mã nguồn]

• Ảnh hưởng đến nước sinh hoạt nói riêng và nguồn nước nói chung: nước bị ô nhiễm do nước mang theo các chất thải từ cống, rãnh, ao hồ tràn lên đường phố, nhà, khu vực các vòi nước công cộng,… Gây khan hiếm nước uống và nhiều tình trạng khác.
• Bệnh cho người và động vật: do vệ sinh kém, do các bệnh truyền nhiễm dựa vào nước để phán tán. Trong điều kiện ấy, bệnh dịch dễ dàng nảy sinh và lây lan, bởi đa số dịch bệnh đều truyền qua đường nước nhanh hơn là qua không khí, chẳng hạn dịch tả.
• Thiệt hại trong nông nghiệp: gây ngập các khu vực trồng trọt nên có thể làm giảm năng suất, là nguyên nhân gây ra mất mùa, gây khan hiếm lương thực. Nhiều loài thực vật không có khả năng chịu úng bị chết.

Tác động vĩnh viễn[sửa|sửa mã nguồn]

Gây khó khăn cho nền kinh tế: giảm “tức thời” các hoạt động du lịch, chi phí cho tái xây dựng, đồng thời đẩy mạnh việc tăng giá các mặt hàng lương thực thực phẩm,…

Những trận lũ lụt gây thiệt mạng nhiều nhất[sửa|sửa mã nguồn]

Dưới đây là list những trận lũ lụt gây thiệt mạng nhiều nhất trên quốc tế, từ 100.000 trở lên .
Lũ lụt Thành Phố Hà Nội và Đồng bằng Sông Hồng năm 1971 là trận lụt gần đây nhất ở Miền bắc Nước Ta, làm chết 594 người và hơn 100.000 người bị ảnh hưởng tác động nặng .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://suanha.org
Category : Ngoại Thất