Xuất khẩu trái cây tươi tiếp tục gặp khó

Theo số liệu từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), 9 tháng năm 2022, xuất khẩu trái cây, rau của Việt Nam đạt 2,45 tỷ USD, giảm hơn 11% so với cùng kỳ năm 2021. Nguyên nhân chủ yếu do xuất khẩu trái cây sang thị trường Trung Quốc giảm mạnh.

Thương lái đóng chuối xuất khẩu tại xã Thanh Sơn (H.Định Quán). Ảnh: B.Nguyên

Từ nay đến cuối năm, nhiều loại trái cây của Nước Ta như : chuối, thanh long, dưa hấu, bưởi, xoài, mít … sẽ vào cao điểm thu hoạch và thị trường tiêu thụ chính vẫn là Trung Quốc. Trong khi đó, thị trường này đang đặt ra nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật gắt gao hơn để trấn áp trái cây, rau củ nhập khẩu .

* Xuất giảm, nhập tăng         

Từ đầu năm đến nay, giá nhiều loại trái cây trong nước giảm sâu, thậm chí còn nhiều thời gian không tiêu thụ được do Trung Quốc tạm ngưng nhập khẩu .
Thời gian qua, hàng trăm ha thanh long ruột đỏ trên địa phận tỉnh bị nông dân hàng loạt chặt bỏ vì càng để càng thua lỗ .
Ông Đoàn Trung Ngọc, chủ cơ sở thu mua và đóng thanh long xuất khẩu, cũng là nông dân tiên phong trồng thanh long ruột đỏ tại xã Hưng Thịnh ( H.Trảng Bom ) san sẻ, trước đây hàng loạt gần 10 ha diện tích quy hoạnh đất canh tác của mái ấm gia đình ông đều trồng thanh long ruột đỏ. Nhưng lúc bấy giờ, mái ấm gia đình ông đã quy đổi gần hết diện tích quy hoạnh này sang những cây cối khác vì giá thanh long những năm trở lại đây thường đứng ở mức thấp, có thời gian bán tại vườn chỉ còn 1-2 ngàn đồng / kg mà thương lái vẫn không mặn mà thu mua .

“Đặc điểm của cây thanh long cho thu hoạch nhiều đợt trong năm nên chi phí đầu tư phân, thuốc rất lớn, giá vật tư nông nghiệp không ngừng tăng cao suốt thời gian qua trở thành gánh nặng không nhỏ cho nông dân trồng thanh long” – ông Ngọc nói.

Đây cũng là thực trạng chung với nhiều loại trái cây mà thị trường tiêu thụ chính là Trung Quốc như : xoài, bưởi, mít … giá từ vài chục ngàn đồng / kg giảm xuống chỉ còn vài ngàn đồng / kg mỗi khi thị trường xuất khẩu gặp khó khăn vất vả .
Vụ thu hoạch xoài trong năm 2022, những giống xoài trước đây tiêu thụ tốt, giá cao đều giảm mạnh. Cụ thể, có thời gian cả xoài 3 mùa mưa và xoài Đài Loan bán tại vườn chỉ còn 2-3 ngàn đồng / kg, trong khi những năm trước đó, vào thời gian xuất khẩu tốt, giá xoài Đài Loan được thương lái mua tại vườn có khi lên đến 30-40 ngàn đồng / kg .
Có một nghịch lý là trái cây trong nước rơi vào cảnh ùn ứ do không tiêu thụ được nhưng nhập khẩu trái cây từ những nước vẫn tăng mạnh. Cụ thể, theo số liệu từ Thương Hội Rau quả Nước Ta, trong 9 tháng năm 2022, nhập khẩu rau, trái cây ước đạt 1,46 tỷ USD, tăng 36,4 % so với cùng kỳ. Trong đó, nhập khẩu rau, trái cây từ Trung Quốc đạt 473 triệu USD, tăng 74 % so với cùng kỳ .
Thực tế, nhiều loại trái cây trong nước không cạnh tranh đối đầu lại với hàng nhập khẩu ngay trên sân nhà. Ông Phan Thế Khánh, chủ vựa thu mua xoài tại xã Ngọc Định ( H.Định Quán ) nhận xét, trước kia trái xoài 3 mùa mưa, xoài Đài Loan xuất khẩu tốt đi Trung Quốc nên thường bán được với giá cao. Khi thị trường xuất khẩu gặp khó, giá cả giảm sâu chỉ vài ngàn đồng / kg nhưng vẫn rơi vào cảnh ùn ứ vì khó tiêu thụ. Trong khi đó, xoài keo Campuchia vẫn được nhập khẩu về ồ ạt bán ra thị trường cũng như được doanh nghiệp sản xuất sử dụng làm nguyên vật liệu chế biến .

* Lo rủi ro thị trường cuối năm

Trong những tháng cuối năm, nhiều cây ăn trái có diện tích quy hoạnh lớn của Đồng Nai sẽ vào vụ thu hoạch như : chuối, xoài, bưởi … Thị trường tiêu thụ chính những mẫu sản phẩm này vẫn là Trung Quốc. Rủi ro về đầu ra là rất lớn khi thị trường này đặt ra nhu yếu những vùng trồng cùng cơ sở đóng gói phải được cấp mã số truy xuất nguồn gốc với hàng loạt những nhu yếu như : trồng theo quy chuẩn bảo đảm an toàn, nông dân phải ghi chép, tàng trữ hồ sơ, giám sát sinh vật gây hại và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ bảo đảm an toàn vệ sinh phòng, chống dịch bệnh Covid-19 …

Bà Nguyễn Thị Kim Thoa, chủ vựa đóng gói chuối xuất khẩu tại xã Thanh Bình (H.Trảng Bom) cho biết, hiện bắt đầu vào mùa thu hoạch, đóng chuối xuất khẩu. Mọi năm, thương lái thường mua trước theo kiểu bao vườn nhưng năm nay đa số đều chọn làm theo từng đơn hàng cụ thể. Khách phải đặt hàng, chốt giá rồi thương lái mới thỏa thuận giá cả, số lượng với nông dân. Có sự e dè này là do năm ngoái, rất nhiều vựa chuối đều bị thua lỗ nặng do xuất khẩu gặp khó khăn.

Đưa ra góc nhìn rộng hơn, ông Lý Minh Hùng, Giám đốc HTX Thanh Bình ( xã Thanh Bình, H.Trảng Bom ) nhận định và đánh giá, khởi động vụ xuất khẩu trái cây, nông sản lúc bấy giờ thuận tiện hơn vì ngân sách luân chuyển đã giảm rất nhiều so với hồi đầu năm. Giá chuối xuất khẩu nông dân bán tại vườn hiện ở mức từ 7-8 ngàn đồng / kg, mức giá này nông dân đã có doanh thu. Tuy nhiên, thị trường năm nay, Trung Quốc vận dụng ngặt nghèo pháp luật về mã số vùng trồng cũng như mã số cơ sở đóng gói. Đây là một rủi ro đáng tiếc rất lớn vì năm nay diện tích quy hoạnh chuối cấy mô xuất khẩu tăng mạnh, trong khi diện tích quy hoạnh chuối được cấp mã số vùng trồng còn khá hạn chế. Nếu xuất khẩu đường tiểu ngạch bị hạn chế thì rủi ro đáng tiếc khủng hoảng cục bộ đầu ra của trái chuối nói riêng, trái cây tươi nói chung là rất lớn .
Theo ông Hùng : “ Tôi vừa có chuyến công tác làm việc tại châu Âu để tìm thời cơ lan rộng ra xuất khẩu nông sản vào những thị trường không dễ chiều. Đi rồi mới biết, lợi thế cạnh tranh đối đầu của mình ở thị trường này không lớn vì khoảng cách địa lý quá xa, ngân sách lớn. HTX đang tập trung chuyên sâu vào những thị trường gần hơn như : Nhật Bản, Nước Hàn … và chọn hướng tăng sản lượng xuất khẩu với những người mua đã có chứ không chỉ tập trung chuyên sâu lan rộng ra đối tượng người tiêu dùng người mua như trước ” .

Bình Nguyên

Source: https://suanha.org
Category : Thị Trường