Bài tập Kinh tế học chính trị Mác – Lênin – Tài liệu, ebook

Bài 26 : Trong một năm, nhà máy sản xuất có lượng tư bản góp vốn đầu tư là 100 000 $ để sản xuất sản phẩm & hàng hóa, với cấu trúc hữu cơ của tư bản là 4/1. Khối lượng giá trị thăng dư thu được là 60 000 USD. – Tính tỷ suất giá trị thặng dư của xí nghiệp sản xuất. – Tính tỷ suất lợi nhuận và doanh thu của nhà máy sản xuất khi sản phẩm & hàng hóa sản xuất ra bán với giá cả gấp đôi giá trị. ( Đề thi cuối kỳ I năm học 2012 – 2013, ĐHKHTN – ĐHQGHN ) Lời giải : Ta có : 1 4 v c  ; c + v = 100000 ; m = 60000 Suy ra : c = 80000 và v = 20000

29 trang

| Chia sẻ : tuanhd28

| Lượt xem: 44658

| Lượt tải : 10

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài tập Kinh tế học chính trị Mác – Lênin, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN BÀI TẬP KINH TẾ HỌC CHÍNH TRỊ MÁC – LÊNIN SINH VIÊN : HOÀNG VĂN TRỌNG LỚP : K54 Địa lý QUÊ QUÁN : Giao Thủy – Tỉnh Nam Định ĐIỆN THOẠI : 0974 971 149 EMAIL : [email protected] TP. Hà Nội 11/06/2014 Lời san sẻ Lý luận chính trị là nhóm môn học bắt buộc so với những ngành đào tạo và giảng dạy lúc bấy giờ. Hầu hết những ngành không chuyên về lý luận chính trị phải học 4 môn : Nguyên lý 1, Nguyên lý 2, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Nước Ta. Từ năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã biên soạn lại nội dung Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin. Theo đó, Chủ nghĩa Mác Lênin được ra mắt trong 2 môn học : Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin phần 1 hay Nguyên lý 1 ( gồm có phần Triết học ) và Những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin phần 2 hay Nguyên lý 2 ( gồm có phần Kinh tế học chính trị và Chủ nghĩa xã hội khoa học ). Như vậy môn Nguyên lý 2 có hai nội dung lớn là Kinh tế học chính trị và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Không nên nhầm lẫn giữa môn Nguyên lý 2 và môn Triết 2. Trước kia khi có sự phân loại khác thì môn Triết học được chia thành 2 môn : Triết 1 ( gồm hàng loạt lý luận Triết học trước Mác ) và Triết 2 ( chính là Triết học Mác – Lênin ). Vì vậy, Nguyên lý 2 và Triết 2 là trọn vẹn khác nhau. Kinh tế học chính trị Mác – Lênin là cơ sở cho những môn Kinh tế học nâng cao khác và có ý nghĩa to lớn so với thực tiễn lúc bấy giờ. Trong nội dung Kinh tế học chính trị của môn Nguyên lý 2 có Open những dạng bài tập tương quan tới phương pháp sản xuất tư bản chủ nghĩa. Vì vậy, mình viết file bài tập này với mong ước hoàn toàn có thể san sẻ và trao đổi cùng những bạn. Để làm và hiểu được những bài tập thì trước hết phải hiểu những khái niệm, phạm trù. Phần đầu mình có tóm tắt 1 số ít khái niệm công cụ tương quan tới bài tập.  Trên đây là chút kiến thức và kỹ năng rất ít mà mình muốn san sẻ cùng những bạn. Do hạn chế nhận thức về môn học nên chắc như đinh còn nội dung nào đó viết chưa đúng hoặc chưa khá đầy đủ, rất mong những bạn thông cảm và góp ý để mình hoàn thành xong thêm. Mọi vướng mắc xin gửi về địa chỉ email : [email protected] hoặc [email protected] Hoàng Văn Trọng Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 1 MỤC LỤC PHẦN A : MỘT SỐ KHÁI NIỆM, PHẠM TRÙ LIÊN QUAN TỚI BÀI TẬP ………………………… 2 1. Năng suất lao động ………………………………………………………………………………………………. 2 2. Cường độ lao động ………………………………………………………………………………………………. 2 3. Giá trị sản phẩm & hàng hóa …………………………………………………………………………………………………… 2 4. Giá trị thặng dư …………………………………………………………………………………………………… 2 5. Tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến ………………………………………………………………………… 2 6. Tỷ suất giá trị thặng dư và khối lượng giá trị thặng dư ……………………………………………… 2 7. Thời gian lao động tất yếu và thời hạn lao động thặng dư ………………………………………… 3 8. Hai chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư ……………………………………………………………… 3 9. Tích tụ tư bản và tập trung chuyên sâu tư bản ………………………………………………………………………….. 3 10. Cấu tạo hữu cơ của tư bản …………………………………………………………………………………… 3 11. Tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản ……………………………………………………………….. 3 12. Tư bản cố định và thắt chặt và tư bản lưu động ………………………………………………………………………. 4 13. Chi tiêu sản xuất tư bản chủ nghĩa ( k ) …………………………………………………………………… 4 14. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận …………………………………………………………………………….. 4 15. Lợi nhuận trung bình và giá cả sản xuất ………………………………………………………………… 5 16. Lợi tức cho vay, cổ tức và địa tô TBCN ……………………………………………………………….. 5 PHẦN B : MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP ……………………………………………………………………………….. 6 Dạng 1 : Xác định sự biến thiên ( tăng lên hay giảm xuống như thế nào ) của giá trị tổng sản phẩm sản phẩm & hàng hóa và giá trị của một đơn vị chức năng mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa. ………………………………………. 6 Dạng 2 : Xác định cấu thành lượng giá trị của tổng sản phẩm sản phẩm & hàng hóa và của một đơn vị chức năng loại sản phẩm sản phẩm & hàng hóa. Từ đó tính giá trị lao động sống ( lao động hiện tại ) ứng với tổng sản phẩm và một đơn vị chức năng mẫu sản phẩm. …………………………………………………………………………………. 9 Dạng 3 : Bài tập tương quan tới thời hạn lao động trong ngày, tiền công trong CNTB, những chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư. …………………………………………………………………….. 14 Dạng 4 : Liên quan đến sự chuyển hóa giá trị thặng dư thành tư bản, tích tụ tư bản – tập trung chuyên sâu tư bản, tuần hoàn và chu chuyển tư bản, tư bản cố định và thắt chặt – tư bản lưu động, chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, cấu trúc hữu cơ của tư bản, giá cả sản xuất, …………………………… 19 Dạng 5 : Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận. Các hình thái của tư bản và những hình thức biểu lộ của giá trị thặng dư. Đây là dạng rất hay thi cuối kỳ ( dạng trọng tâm ) …………………………. 21 Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 2 PHẦN A : MỘT SỐ KHÁI NIỆM, PHẠM TRÙ LIÊN QUAN TỚI BÀI TẬP 1. Năng suất lao động Là số lượng mẫu sản phẩm được sản xuất ra trong một đơn vị chức năng thời hạn ( hoặc lượng thời hạn thiết yếu để sản xuất ra một đơn vị chức năng mẫu sản phẩm ). Năng suất lao động phản ánh năng lượng của người sản xuất. 2. Cường độ lao động Là mức hao phí sức lao động trong một đơn vị chức năng thời hạn. Cường độ lao động nói lên mức độ khẩn trương, stress, mệt nhọc của người lao động. 3. Giá trị sản phẩm & hàng hóa Giá trị sản phẩm & hàng hóa là lao động trừu tượng, giản đơn, xã hội thiết yếu của người sản xuất sản phẩm & hàng hóa kết tinh trong sản phẩm & hàng hóa. Giá trị sản phẩm & hàng hóa được cấu thành từ giá trị cũ ( c ) và giá trị mới ( v + m ). Vì vậy, cấu trúc của giá trị sản phẩm & hàng hóa như sau : W = c + v + m 4. Giá trị thặng dư Giá trị thặng dư là bộ phận của giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân làm thuê tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không. 5. Tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến Sự phân loại tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến dựa vào vai trò tạo ra giá trị thặng dư. TB không bao giờ thay đổi không tạo ra giá trị thặng dư còn TB khả biến thì tạo ra giá trị thặng dư. Tư bản không bao giờ thay đổi ( c ) : là bộ phận tư bản chuyển thành tư liệu sản xuất mà giá trị được bảo toàn và chuyển vào mẫu sản phẩm, nó không biến hóa về lượng giá trị khi chuyển vào mẫu sản phẩm. Đó là bộ phận tư bản dùng để mua máy móc, nguyên nguyên vật liệu. Tư bản khả biến ( v ) : là bộ phận tư bản dùng để mua sức lao động của người công nhân, trải qua lao động trừu tượng của người công nhân mà tăng lên về lượng. TB khả biến là hình thức biểu lộ của hao phí lao động sống và là nguồn gốc sinh ra GTTD. 6. Tỷ suất giá trị thặng dư và khối lượng giá trị thặng dư Tỷ suất giá trị thặng dư là tỷ số Xác Suất giữa giá trị thặng dư và tư bản thiết yếu để sản xuất ra giá trị thặng dư đó. . 100 % v m m ‘  Khối lượng giá trị thặng dư là tích của tỷ suất giá trị thặng dư và tổng tư bản khả biến đã được sử dụng : Vm ‘. M  Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 3 7. Thời gian lao động tất yếu và thời hạn lao động thặng dư Thời gian lao động tất yếu là một phần của ngày lao động mà công nhân tạo ra một lượng giá trị ngang giá với sức lao động của mình. Thời gian lao động thặng dư là thời hạn dôi ra ngoài thời hạn lao động tất yếu. Đây là khoảng chừng thời hạn mà người công nhân tạo ra giá trị thặng dư. 8. Hai giải pháp sản xuất giá trị thặng dư Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do lê dài thời hạn lao động vượt quá thời hạn lao động tất yếu trong khi hiệu suất lao động xã hội, giá trị sức lao động và thời hạn lao động tất yếu không biến hóa. Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư được tạo ra do rút ngắn thời hạn lao động tất yếu bằng cách nâng cao hiệu suất lao động xã hội, nhờ đó mà tăng thời hạn lao động thặng dư lên trong khi điều kiện kèm theo ngày lao động vẫn như cũ. Giá trị thặng dư siêu ngạch là phần giá trị thặng dư thu được do tăng hiệu suất lao động riêng biệt làm cho giá trị riêng biệt của sản phẩm & hàng hóa thấp hơn giá trị thị trường của nó. Giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối.  Có hai chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư nhưng tạo ra ba loại giá trị thặng dư. 9. Tích tụ tư bản và tập trung chuyên sâu tư bản Tích tụ tư bản là sự tăng thêm quy mô của tư bản riêng biệt bằng cách tư bản hóa giá trị thặng dư trong từng xí nghiệp sản xuất nào đó, là hiệu quả trực tiếp của tích góp tư bản. Tập trung tư bản là sự tăng thêm quy mô của tư bản riêng biệt bằng cách hợp nhất nhưng tư bản riêng biệt có sẵn trong xã hội thành một tư bản riêng biệt khác lớn hơn. 10. Cấu tạo hữu cơ của tư bản Là cấu trúc giá trị của tư bản do cấu trúc kỹ thuật của tư bản quyết định hành động và phản ánh sự đổi khác của cấu trúc kỹ thuật của tư bản. Cấu tạo hữu cơ : v c 11. Tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản Tuần hoàn của tư bản là sự hoạt động liên tục của tư bản trải qua 3 tiến trình, lần lượt mang 3 hình thái khác nhau, thực thi 3 công dụng khác nhau rồi trở lại hình thái bắt đầu với giá trị lớn lên ( tức là có kèm theo giá trị thặng dư ) Chu chuyển tư bản là sự tuần hoàn của tư bản nếu xét nó là quy trình thay đổi, diễn ra liên tục không ngừng và liên tục lặp đi lặp lại. Tốc độ chu chuyển của tư bản là số vòng ( lần ) chu chuyển của tư bản trong một năm. Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 4 ch CH n  Trong đó : n là số vòng chu chuyển, CH là thời hạn 1 năm, ch là thời hạn cho một vòng chu chuyển 12. Tư bản cố định và thắt chặt và tư bản lưu động Sự phân loại tư bản cố định và thắt chặt và tư bản lưu động dựa vào phương pháp di dời giá trị của từng bộ phận tư bản vào loại sản phẩm. Tư bản cố định và thắt chặt thì di dời từ từ giá trị của nó vào mẫu sản phẩm còn tư bản lưu động thì di dời hàng loạt giá trị của nó vào loại sản phẩm. Tư bản cố định và thắt chặt là một bộ phận của tư bản sản xuất biểu lộ dưới dạng máy móc, thiết bị, nhà xưởng, tham gia hàng loạt vào quy trình sản xuất nhưng giá trị của nó không chuyển hết một lần vào loại sản phẩm mà chuyển từ từ từng phần theo mức độ hao mòn trong quy trình sản xuất. Tư bản lưu động là một bộ phận của tư bản sản xuất sống sót dưới dạng nguyên nguyên vật liệu, sức lao động, mà giá trị của nó chuyển hết vào mẫu sản phẩm trong một chu kỳ luân hồi sản xuất.  Như vậy, sự phân loại TB không bao giờ thay đổi, TB khả biến, TB cố định và thắt chặt, TB lưu động là dựa trên nhưng tiêu chuẩn khác nhau. Nhưng ta có : TB không bao giờ thay đổi > TB cố định và thắt chặt TB khả biến < TB lưu động TB không bao giờ thay đổi + TB khả biến = TB cố định và thắt chặt + TB lưu động 13. giá thành sản xuất tư bản chủ nghĩa ( k ) Là phần giá trị bù lại giá trị của TLSX và sức lao động đã tiêu dùng trong quy trình sản xuất. Đó chính là ngân sách về tư bản mà nhà tư bản bỏ ra để sản xuất sản phẩm & hàng hóa. giá thành TBCN = c + v Ngân sách chi tiêu TBCN ≤ TB ứng trước. 14. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận Lợi nhuận ( p ) là số tiền mà nhà tư bản thu được sau khi đã bù đắp đủ chi phí sản xuất TBCN : p = W – k Tỷ suất lợi nhuận ( p ’ ) là tỷ số Tỷ Lệ giữa khối lượng doanh thu và hàng loạt tư bản ứng trước : %. 100 vc p p '   Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 5 15. Lợi nhuận trung bình và giá cả sản xuất Tỷ suất lợi nhuận trung bình là tỷ số tính theo % giữa tổng giá trị thặng dư và tổng tư bản xã hội đã góp vốn đầu tư vào những ngành của nền sản xuất TBCN. Đây là tỷ suất lợi nhuận chung giữa những ngành %. 100 v ) ( c m p '     Lợi nhuận trung bình là số doanh thu bằng nhau của những tư bản bằng nhau, góp vốn đầu tư vào những ngành khác nhau, bất kể cấu trúc hữu cơ của những ngành đó như thế nào. k. p'p  Giá cả sản xuất là hình thức bộc lộ của giá trị sản phẩm & hàng hóa khi có sự hình thành doanh thu trung bình. Giá cả sản xuất : pvcpk     16. Lợi tức cho vay, cổ tức và địa tô TBCN Lợi tức cho vay là một phần của doanh thu trung bình mà nhà tư bản đi vay phải trả cho nhà tư bản cho vay địa thế căn cứ vào lượng tư bản tiền tệ mà nhà tư bản cho vay đã bỏ ra cho nhà tư bản đi vay sử dụng. + Giới hạn của cống phẩm cho vay : pz0   + Tỷ suất cống phẩm : %. 100 vaychoTB z z '   Cổ tức hay cống phẩm CP là số tiền mà cổ đông có quyền lĩnh ở công ty CP, dựa trên lượng CP mà cổ đông có trong công ty đó. Địa tô TBCN là bộ phận doanh thu siêu ngạch ngoài doanh thu trung bình mà nhà tư bản kinh doanh thương mại trong nông nghiệp phải trả cho địa chủ với tư cách là chủ ruộng đất cho thuê. Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 6 PHẦN B : MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP Dạng 1 : Xác định sự biến thiên ( tăng lên hay giảm xuống như thế nào ) của giá trị tổng sản phẩm sản phẩm & hàng hóa và giá trị của một đơn vị chức năng mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa. Bài 1 : Trong 8 h, những người công nhân sản xuất được 16 mẫu sản phẩm với tổng giá trị là 80000 USD. Hỏi giá trị tổng sản phẩm và giá trị của một mẫu sản phẩm là bao nhiêu nếu : a ) Năng suất lao động tăng 2 lần. b ) Năng suất lao động giảm 1,5 lần. c ) Cường độ lao động tăng 1,5 lần. d ) Cường độ lao động giảm 2 lần. e ) Năng suất tăng 3 lần và cường độ tăng 2 lần. f ) Năng suất tăng 2 lần và cường độ giảm 1,5 lần. g ) Năng suất giảm 1,5 lần và cường độ tăng 1,2 lần. h ) Năng suất giảm 2 lần và cường độ giảm 3 lần. Lời giải : a ) Năng suất lao động tăng 2 lần : Khi hiệu suất tăng k lần thì giá trị của tổng sản phẩm không đổi nhưng giá trị của một mẫu sản phẩm giảm xuống k lần. + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 80000 : 16 : 2 = 2500 ( USD ) b ) Năng suất lao động giảm 1,5 lần : Tương tự, khi giảm hiệu suất k lần thì giá trị tổng sản phẩm không đổi nhưng giá trị của một loại sản phẩm tăng lên k lần. + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 80000 : 16. 1,5 = 7500 ( USD ) c ) Cường độ lao động tăng 1,5 lần : Việc tăng mức độ lao động về thực chất cũng giống như tăng thời hạn lao động khi ở mức cường độ lao động thông thường. Vì vậy, khi tăng mức độ lao động tăng lên k lần thì giá trị tổng sản phẩm tương ứng cũng tăng lên k lần nhưng giá trị của một mẫu sản phẩm thì không đổi. + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000. 1,5 = 120000 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 80000 : 16 = 5000 ( USD ) d ) Cường độ lao động giảm 2 lần : Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 7 Khi cường độ lao động giảm thì giá trị tổng sản phẩm giảm do số lượng loại sản phẩm giảm xuống, nhưng giá trị của một mẫu sản phẩm không biến hóa. + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000 : 2 = 40000 ( USD ) + Giá trị của một mẫu sản phẩm là : 80000 : 16 = 5000 ( USD ) e ) Năng suất tăng 3 lần và cường độ tăng 2 lần : Chỉ có cường độ lao động mới tác động ảnh hưởng đến giá trị tổng sản phẩm và chỉ có hiệu suất lao động mới ảnh hưởng tác động đến giá trị của một mẫu sản phẩm. + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000. 2 = 160000 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 5000 : 3 = 1666,7 ( USD ) f ) Năng suất tăng 2 lần và cường độ giảm 1,5 lần : + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000 : 1,5 = 53333,3 ( USD ) + Giá trị của một mẫu sản phẩm là : 5000 : 2 = 2500 ( USD ) g ) Năng suất giảm 1,5 lần và cường độ tăng 1,2 lần : + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000. 1,2 = 96000 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 5000. 1,5 = 7500 ( USD ) h ) Năng suất giảm 2 lần và cường độ giảm 3 lần : + Giá trị của tổng sản phẩm là : 80000 : 3 = 26666,7 ( USD ) + Giá trị của một loại sản phẩm là : 5000. 2 = 10000 ( USD ) * Chương trình dùng để giải bài tập dạng 1 ( viết bằng ngôn từ C ) : # include # include main ( ) { int o ; float n, G, k, h, z ; printf ( " \ n Nhap vao tong so san pham san xuat duoc : " ) ; scanf ( " % f ", và n ) ; printf ( " Nhap vao gia tri cua tong so san pham tren : " ) ; scanf ( " % f ", và G ) ; printf ( " \ n Nhap phim tuong ung voi cac truong hop sau : \ n " ) ; printf ( " \ t1 - Tang nang suat lao dong. \ n " ) ; Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 8 printf ( " \ t2 - Giam nang suat lao dong. \ n " ) ; printf ( " \ t3 - Tang cuong do lao dong. \ n " ) ; printf ( " \ t4 - Giam cuong do lao dong. \ n " ) ; printf ( " \ t5 - Tang nang suat va tang cuong do. \ n " ) ; printf ( " \ t6 - Tang nang suat va giam cuong do. \ n " ) ; printf ( " \ t7 - Giam nang suat va tang cuong do. \ n " ) ; printf ( " \ t8 - Giam nang suat va giam cuong do. \ n \ n \ t " ) ; tieptuc : scanf ( " % d ", và o ) ; printf ( " \ n " ) ; switch ( o ) { case 1 : { printf ( " Nhap so lan tang nang suat : " ) ; scanf ( " % f ", và k ) ; printf ( " => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G, G / n / k ) ; break ; } case 2 : { printf ( ” Nhap so lan giam nang suat : ” ) ; scanf ( ” % f “, và k ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G, G / n * k ) ; break ; } case 3 : { printf ( ” Nhap so lan tang cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f “, và h ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G * h, G / n ) ; break ; } case 4 : { printf ( ” Nhap so lan giam cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f “, và h ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G / h, G / n ) ; break ; } case 5 : { printf ( ” Nhap so lan tang nang suat va so lan tang cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f % f “, và k, và h ) ; Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 9 printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G * h, G / n / k ) ; break ; } case 6 : { printf ( ” Nhap so lan tang nang suat va so lan giam cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f % f “, và k, và h ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G / h, G / n / k ) ; break ; } case 7 : { printf ( ” Nhap so lan giam nang suat va so lan tang cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f % f “, và k, và h ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G * h, G / n * k ) ; break ; } case 8 : { printf ( ” Nhap so lan giam nang suat va so lan giam cuong do : ” ) ; scanf ( ” % f % f “, và k, và h ) ; printf ( ” => Gia tri tong san pham la : %. 0 f $ \ n Gia tri mot san pham la : %. 0 f $ \ n “, G / h, G / n * k ) ; break ; } } getch ( ) ; printf ( ” \ n Nhap phim 1 de tiep tuc va nhap phim khac de thoat : ” ) ; scanf ( ” % f “, và z ) ; if ( z = = 1 ) { printf ( ” Chon 1 or 2 or 3 or 4 or 5 or 6 or 7 or 8 : ” ) ; goto tieptuc ; } } Dạng 2 : Xác định cấu thành lượng giá trị của tổng sản phẩm sản phẩm & hàng hóa và của một đơn vị chức năng loại sản phẩm sản phẩm & hàng hóa. Từ đó tính giá trị lao động sống ( lao động hiện tại ) ứng với tổng sản phẩm và một đơn vị chức năng loại sản phẩm. Bài 2 : Một nhà phân phối phải ngân sách 35000 $ để mua nguyên vật liệu và máy móc ; 15000 USD để thuê người lao động và thu được 1000 mẫu sản phẩm với giá trị tổng sản phẩm là Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 10 100000 USD. Xác định cấu trúc giá trị và giá trị lao động sống của tổng sản phẩm, của một đơn vị chức năng mẫu sản phẩm. Lời giải : + ) Kết cấu giá trị của tổng sản phẩm : Ta có : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP Mà : WTSP = 100000 USD ; CTSP = 35000 USD ; VTSP = 15000 USD Suy ra : MTSP = 100000 – 35000 – 15000 = 50000 $ Vậy cơ cấu tổ chức giá trị của tổng sản phẩm là : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP WTSP = 35000 ( USD ) + 15000 ( USD ) + 50000 ( USD ) + ) Kết cấu giá trị của một loại sản phẩm : Vì tạo ra tổng thể 1000 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm nên ta có : W1sp = c1sp + v1sp + m1sp 1000 M 1000 V 1000 C W TSPTSPTSP1sp    W1sp = 35 ( USD ) + 15 ( USD ) + 50 ( USD ) Bài 3 : Có 100 công nhân làm thuê, sản xuất 1 tháng được 12500 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm. Giá máy móc và nguyên vật liệu nguồn vào là 250000 USD. Tiền công trả cho một công nhân trong 1 tháng là 250 USD, tổng giá trị của tổng thể loại sản phẩm thu được là 400000 USD. Xác định cấu trúc giá trị và giá trị lao động sống của tổng sản phẩm và của một đơn vị chức năng loại sản phẩm. Lời giải : + ) Đối với tổng sản phẩm : CTSP = 250000 $ VTSP = 250. 100 = 25000 $ ( do phải trả cho 100 công nhân ) WTSP = 400000 USD Suy ra : MTSP = ( 400000 – 250000 – 25000 ) $ = 125000 USD Kết cấu giá trị của tổng sản phẩm là : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP WTSP = 250000 ( USD ) + 25000 ( USD ) + 125000 ( USD ) Giá trị lao động sống của tổng sản phẩm là : Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 11 VTSP + MTSP = 25000 + 125000 = 150000 ( USD ) + ) Đối với một loại sản phẩm : Kết cấu giá trị của một mẫu sản phẩm là : W1sp = c1sp + v1sp + m1sp 12500 M 12500 V 12500 C W TSPTSPTSP1sp    W1sp = 20 ( USD ) + 2 ( USD ) + 10 ( USD ) Giá trị lao động sống của một loại sản phẩm là : v1sp + m1sp = 2 + 10 = 12 ( USD ) hoặc : ( USD ) 12 12500 150000 12500 MV mv TSPTSP1sp1sp      Bài 4 : Có 100 công nhân làm thuê trong 1 tháng sản xuất được 10 000 đơn vị chức năng loại sản phẩm với ngân sách tư bản không bao giờ thay đổi là 250 000 USD, lương công nhân là 250USD / người / tháng, trình độ bóc lột là 300 %. Tính giá trị của 1 đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa và cấu trúc giá trị của nó ? Tư bản không bao giờ thay đổi cho 1 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm là : 250000 : 10000 = 25 ( USD ) Tư bản khả biến cho 1 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm là : 5,2 10000 100.250  ( USD ) Do m ’ = 300 % nên m = 3 v và tính theo 1 đơn vị chức năng loại sản phẩm thì : m = 3. 2,5 = 7,5 ( USD ) Vậy : Giá trị của 1 đơn vị chức năng loại sản phẩm là : 25 + 2,5 + 7,5 = 35 ( USD ) Kết cấu giá trị của 1 đơn vị chức năng mẫu sản phẩm là : 1W = 25 c + 2,5 v + 7,5 m Bài 5 : Trong quy trình sản xuất, hao mòn thiết bị máy móc là 100000 USD. Chí phí nguyên vật liệu và nguyên vật liệu là 300000 USD. Xác định ngân sách tư bản khả biến nếu biết rằng giá trị của loại sản phẩm là 1000000 $ và trình độ bóc lột là 200 % Lời giải : Ta có : W = c + v + m c = 100000 + 300000 = 400000 $ ( bộ phận tư bản khả biến gồm có máy móc thiết bị và nguyên nhiên vật tư ) W = 1000000 USD Do đó : v + m = W – c = 1000000 – 400000 = 600000 $ m ’ = 200 %  m = 2 v Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 12 Ta có hệ hai phương trình bậc nhất sau :       2 vm 600000 vm Giải hệ phương trình ta được : v = 200000 ( USD ) Bài 6 : Trong quy trình sản xuất loại sản phẩm, hao mòn thiết bị máy móc là 100 000 USD, ngân sách nguyên nhiên vật tư là 300 000 USD Xác định tư bản khả biến là bao nhiêu nếu biết rằng giá trị của loại sản phẩm là 1000000 USD và trình độ bóc lột là 200 % ? Chi tiêu cho tư bản khả biến là : 100 000 + 300 000 = 400 000 ( USD ). Ta có : W = 1 000 000 = c + v + m c = 400 000 Mà m ’ = 200 %  m = 2 v. Do đó, 1 000 000 = c + 3 v  1 000 000 = 400 000 + 3 v  v = 200 000 ( USD ). Bài 7 : Có 200 công nhân làm thuê sản xuất được 25000 loại sản phẩm trong một tháng. Ngân sách chi tiêu cho máy móc thiết bị và nguyên vật liệu là 500000 USD. Tiền lương của một công nhân trong một tháng là 250 $, trình độ bóc lột là 200 %. Hãy xác lập giá trị của một mẫu sản phẩm và cấu trúc giá trị của nó. Lời giải : + ) Đối với tổng sản phẩm : CTSP = 500000 $ VTSP = 250. 200 = 50000 $ ( do phải trả cho 200 công nhân ) Mà : m ’ = 200 %  MTSP = 2VTSP = 2. 50000 = 100000 ( USD ) Do đó, cấu trúc giá trị của tổng sản phẩm và giá trị của nó là : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP WTSP = 500000 ( USD ) + 50000 ( USD ) + 100000 ( USD ) + ) Đối với một mẫu sản phẩm : Giá trị của một mẫu sản phẩm là : ( USD ) 26 25000 650000 12500 W W TSP1sp    Kết cấu giá trị của một mẫu sản phẩm là : W1sp = c1sp + v1sp + m1sp Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 13 25000 M 25000 V 25000 C W TSPTSPTSP1sp    25000 100000 25000 50000 25000 500000 W1sp    W1sp = 20 ( USD ) + 2 ( USD ) + 4 ( USD ) Bài 8 : Nhà tư bản góp vốn đầu tư 900000 $ để sản xuất trong đó ngân sách cho máy móc thiết bị hết 500000 USD ; ngân sách mua nguyên nguyên vật liệu hết 280000 USD. Số công nhân làm thuê là 400 người, tỷ suất giá trị thặng dư là 300 %. Xác định khối lượng giá trị mới do một công nhân tạo ra. Lời giải : Ta có : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP CTSP = 500000 + 280000 = 780000 ( USD ) ( vì tư bản không bao giờ thay đổi gồm ngân sách mua máy móc và nguyên nguyên vật liệu ) Do đó : VTSP = 900000 – 780000 = 120000 ( USD ) ( vì tư bản góp vốn đầu tư chính là tổng của tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến ) Mà : m ’ = 300 %  MTSP = 3VTSP = 3. 120000 = 360000 ( USD ) – Giá trị mới do tổng thể 400 công nhân tạo ra là : V400CN + M400CN = 120000 + 360000 = 480000 ( USD ) – Giá trị mới do một công nhân tạo ra là : ( USD ) 1200 400 480000 mv 1CN1 CN    * Chương trình dùng để giải bài tập dạng 2 ( viết bằng ngôn từ C ) : # include # include main ( ) { float x, y, n, G ; printf ( ” \ n Nhap vao tong so tien mua nguyen lieu, may moc : ” ) ; scanf ( ” % f “, và x ) ; printf ( ” Nhap vao tong so tien thue cong nhan : ” ) ; scanf ( ” % f “, và y ) ; printf ( ” Nhap vao tong so san pham duoc tao ra : ” ) ; Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 14 scanf ( ” % f “, và n ) ; printf ( ” Nhap vao tong gia tri cua tat ca san pham : ” ) ; scanf ( ” % f “, và G ) ; printf ( ” \ n => Gia tri cua tong san pham la : %. 0 f USD “, G ) ; printf ( ” \ n Ket cau gia tri cua tong san pham la : \ n \ t \ tW ( TSP ) = c ( TSP ) + v ( TSP ) + m ( TSP ) \ n \ t W ( TSP ) = %. 0 f USD + %. 0 f USD + %. 0 f USD “, x, y, G-x-y ) ; printf ( ” \ n Gia tri suc lao dong hien tai cua tong san pham la : %. 0 f $ \ n “, G-x ) ; printf ( ” \ n => Gia tri cua mot don vi san pham la : %. 0 f USD “, G / n ) ; printf ( ” \ n Ket cau gia tri cua mot don vi san pham la : \ n \ t \ tW ( 1SP ) = c ( 1SP ) + v ( 1SP ) + m ( 1SP ) \ n \ t W ( 1SP ) = %. 0 f USD + %. 0 f USD + %. 0 f USD “, x / n, y / n, ( G-x-y ) / n ) ; printf ( ” \ n Gia tri suc lao dong hien tai cua mot don vi san pham la : %. 0 f $ \ n “, ( G-x ) / n ) ; getch ( ) ; return main ( ) ; } Dạng 3 : Bài tập tương quan tới thời hạn lao động trong ngày, tiền công trong CNTB, những chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư. Bài 9 : Năm 1923, tiền lương trung bình của 1 công nhân công nghiệp chế biến ở Mỹ là 1238 USD / năm còn giá trị thặng dư do 1 công nhân tạo ra là 2134 USD / năm. Đến năm 1973, những chỉ tiêu trên tăng tương ứng là 1520 và 5138 USD. Hãy xác lập trong những năm đó thời hạn mà người công nhân lao động cho mình và cho nhà tư bản biến hóa như thế nào, nếu ngày thao tác 8 h ? * Năm 1923 : Giả sử trong 1 năm công nhân phải làm 365 ngày. – Tiền lương của công nhân trong 1 ngày là : 39,3 365 1238  ( USD ) – Giá trị thặng dư mà 1 công nhân tạo ra trong 1 ngày là 2134 : 365 = 5,85 ( USD ) – Tổng giá trị 1 công nhân tạo ra trong một ngày là 3,39 + 5,85 = 9,24 ( USD ). Giá trị này gồm có cả giá trị mà người công nhân đó làm ra cho mình và làm ra cho nhà tư bản. Mà 1 ngày mỗi công nhân phải làm 8 h. Vậy : Thời gian người công nhân lao động cho mình ( lao động tất yếu ) : 94,2 24,9 8.39,3  ( h ) Thời gian lao động thặng dư ( lao động cho nhà tư bản ) : 06,5 24,9 8.85,5  ( h ) Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 15 * Năm 1973 : Tương tự ta có – Tiền lương của công nhân trong 1 ngày là : 16,4 365 1520  ( USD ) – Giá trị thặng dư mà 1 công nhân tạo ra trong 1 ngày là : 08,14 365 5138  ( USD ) – Tổng giá trị 1 công nhân tạo ra trong một ngày là 4,16 + 14,08 = 18,24 ( USD ). Vậy : Thời gian người công nhân lao động cho mình ( lao động tất yếu ) : 83,1 24,18 8.16,4  ( h ) Thời gian lao động thặng dư ( lao động cho nhà tư bản ) : 17,6 24,18 8.08,14  ( h ) * Kết luận : Nếu xét trong 1 ngày : – Thời gian lao động tất yếu giảm từ 2,94 h xuống 1,83 h – Thời gian lao động thặng dư tăng từ 5,06 h lên 6,17 h  Chứng tỏ trình độ bóc lột giá trị thặng dư tăng lên. * Chú ý : Một công nhân thao tác trong 1 ngày thì cơ cấu tổ chức lao động là : Tương đương với : Bài 10 : Trước kia sức lao động bán theo giá trị. Sau đó tiền lương danh nghĩa tăng lên 2 lần ; giá cả vật phẩm tiêu dùng tăng 60 % còn giá trị sức lao động do cường độ lao động tăng, tác động ảnh hưởng của những yếu tố lịch sử dân tộc – niềm tin nên đã tăng 35 %. Tiền lương thực tế thật sự đổi khác như thế nào ? – Tiền lương danh nghĩa là tiền lương mà nhà tư bản trả cho công nhân, còn tiền lương thực tế là số sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ mà công nhân hoàn toàn có thể mua được bằng tiền công danh nghĩa của mình. Tiền lương thực tế mới phản ánh đúng tiền lương. + Khi tiền lương danh nghĩa tăng 2 lần và vật phẩm tiêu dùng không tăng thì tiền lương thực tế cũng tăng 2 lần. Tiền công Giá trị thặng dư tạo ra cho nhà tư bản Thời gian lao động tất yếu Thời gian lao động thặng dư Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 16 + Khi vật phẩm tiêu dùng tăng lên 160 % = 1,6 lần so với lúc đầu thì tiền lương thực tế giảm là 25,1 6,1 2  + Nhưng giá trị sức lao động đã tăng lên 135 % = 1,35 điều đó có nghĩa là tiền lương thực tế giảm thêm là : % 6,92926,0 35,1 25,1    Tiền lương thực tế đã giảm chứng tỏ đời sống của công nhân nói chung càng khó khăn vất vả hơn. * Kết luận : Tiền lương thực tế đã giảm xuống còn 92,6 % so với bắt đầu. Bài 11 : Có 200 công nhân, trong 1 giờ mỗi công nhân tạo ra 5 $, giá trị sức lao động trong ngày của 1 công nhân là 10 $, trình độ bóc lột là 300 %. Xác định độ dài ngày lao động nếu giá trị sức lao động không đổi, trình độ bóc lột tăng 4/3 lần. Giá trị thặng dư mà nhà tư bản chiếm trong một ngày là bao nhiêu. Lời giải : + ) Khi chưa có sự đổi khác về trình độ bóc lột. Ta có : v = 10 USD ; m ’ = 300 %  m = 3 v = 30 USD Do đó, trong một ngày 1 công nhân tạo ra giá trị mới là : v + m = 10 + 30 = 40 USD Mà trong một giờ, 1 công nhân tạo ra 5 $ nên thời hạn lao động trong ngày của công nhân là 40 : 5 = 8 ( h ) + ) Khi trình độ bóc lột tăng 4/3 lần. Do giá trị sức lao động không đổi mà trình độ bóc lột tăng lên thì nhà tư bản chỉ hoàn toàn có thể sử dụng giải pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối. Tỷ suất giá trị thặng dư lúc này là : 300 %. 4/3 = 400 %  m = 4 v = 40 $  c + m = 10 + 40 = 50 USD Vậy : + Thời gian lao động trong ngày của người công nhân là : 50/5 = 10 ( h ) + Giá trị thặng dư mà nhà tư bản chiếm trong một ngày : 200. 40 = 8000 $ Bài 12 : Công nhân thao tác 10 h / ngày ( m ’ = 300 % ) và tạo ra giá trị thặng dư là m. Khối lượng và tỷ suất giá trị thặng dư trong ngày đổi khác như thế nào nếu ngày lao động giảm 1 h, cường độ lao động tăng 50 % và tiền lương vẫn giữ nguyên. Nhà tư bản tăng giá trị thặng dư bằng giải pháp nào. Lời giải : Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 17 + ) Khi chưa có sự đổi khác Thời gian lao động = Thời gian tất yếu + Thời gian thặng dư = 10 ( h ) Mà m ’ = 300 %  Thời gian thặng dư = 3. Thời gian tất yếu Do đó : + Thời gian lao động tất yếu = 2,5 ( h ) + Thời gian lao động thặng dư = 7,5 ( h ) + ) Việc tăng cường mức độ lao động về thực chất cũng là tăng thời hạn lao động khi ở mức cường độ thông thường. Kết hợp tăng cường mức độ lao động và giảm 1 h làm thì thời hạn mà công nhân phải làm trong ngày thực ra là : ( 10 – 1 ). 1,5 = 13,5 ( h ) Tiền lương vẫn giữ nguyên hay nói cách khác là thời hạn lao động tất yếu vẫn là 2,5 ( h ). Suy ra, thời hạn lao động thặng dư trong trường hợp này là : 13,5 – 2,5 = 11 ( h ) Vậy : + Tỷ suất giá trị thặng dư là : m ’ = 11/2, 5 = 440 % + Khối lượng giá trị thặng dư tăng từ 3V lên 4,4 V ( V là tổng tiền lương ) + Nhà tư bản tăng giá trị thặng dư bằng giải pháp sản xuất GTTD tuyệt đối. Bài 13 : Ngày thao tác 8 h, m ’ = 300 %. Sau đó nhà tư bản lê dài ngày lao động lên 10 h. Trình độ bóc lột sức lao động trong nhà máy sản xuất biến hóa như thế nào nếu giá trị sức lao động không đổi. Nhà tư bản tăng thêm giá trị thặng dư bằng giải pháp nào ? Giả thiết cho giá trị sức lao động không đổi có nghĩa là tiền công mà nhà tư bản trả cho công nhân vẫn giữ nguyên : Ta có : 3 vm300 % v m m ‘     ( m là giá trị thặng dư, v là tiền công của công nhân )  Thời gian lao động thặng dư gấp 3 lần thời hạn lao động tất yếu. Mà 1 ngày phải làm 8 h. Do đó, thời hạn lao động tất yếu là 2 h và thời hạn lao động thặng dư là 6 h. Sau đó nhà tư bản lê dài thời hạn lao động lên 2 h nữa, tức là lê dài thời hạn lao động thặng dư lên thành 8 h :  % 4004 2 26 v m m ‘      Phương pháp tăng thêm giá trị thặng dư trên được thực thi bằng cách lê dài ngày lao động trong khi giá trị sức lao động và thời hạn lao động tất yếu không biến hóa  đó là giải pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối. Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 18 * Kết luận : m ’ tăng từ 300 % lên thành 400 % Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối. Bài 14 : Ngày thao tác 8 h trong đó thời hạn lao động thặng dư là 4 h. Sau đó do tăng hiệu suất trong những ngành sản xuất vật phẩm tiêu dùng nên sản phẩm & hàng hóa ở những ngành này rẻ hơn trước 2 lần. Trình độ bóc lột sức lao động biến hóa như thế nào nếu độ dài ngày lao động không đổi ? Tư bản dùng chiêu thức bóc lột giá trị thặng dư nào ? * Ban đầu : 100 % 4 4 v m m ‘    * Khi tăng hiệu suất lên 2 lần thì sản phẩm & hàng hóa ở những ngành này rẻ hơn trước 2 lần, điều đó có nghĩa là giá trị sức lao động rẻ đi 2 lần. Vì vậy, từ 4 h lao động tất yếu thì giờ đây công nhân chỉ lao động 2 h là hoàn toàn có thể tạo ra 1 lượng giá trị mới bằng với giá trị sức lao động của mình. Khi đó cơ cấu tổ chức lao động của công nhân trong ngày là :  300 % 2 6 m ‘   Phương pháp tăng thêm giá trị thặng dư trên được triển khai bằng cách tăng hiệu suất lao động, rút ngắn thời hạn lao động tất yếu trong khi độ dài ngày lao động không biến hóa  đó là giải pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối. * Kết luận : m ’ tăng từ 100 % lên thành 300 % Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối. Bài 15 : giá thành trung bình về tư bản không bao giờ thay đổi cho 1 đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa trong 1 ngành là 90USD, ngân sách tư bản khả biến là 10USD, m ’ = 200 %. Một nhà tư bản sản xuất trong 1 năm được 1000 đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa. Sau khi vận dụng kỹ thuật mới, hiệu suất lao động sống trong nhà máy sản xuất của nhà tư bản đó tăng lên 2 lần. Số lượng sản phẩm & hàng hóa sản xuất cũng tăng lên tương ứng. Tỷ suất giá trị thặng dư đổi khác như thế nào trong xí nghiệp sản xuất của nhà tư bản đó so với tỷ suất giá trị thặng dư trung bình của ngành. Nhà tư bản trong năm thu được bao nhiêu giá trị thặng dư siêu ngạch ? * Trước nâng cấp cải tiến kỹ thuật : c = 90 USD, v = 10 USD, m ’ = 200 %  m = 2 v = 20 USD. 6 h lao động thặng dư 2 h lao động tất yếu Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 19 Do đó, cơ cấu tổ chức giá trị của 1 đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa là : 1W = 90 c + 10 v + 20 m * Sau khi vận dụng kỹ thuật mới : Do tăng hiệu suất lao động sống lên 2 lần trong khi nhà tư bản vẫn giữ nguyên tiền công của công nhân. Từ 1 sản phẩm & hàng hóa bắt đầu đã tăng lên 2 sản phẩm & hàng hóa với cơ cấu tổ chức giá trị như sau : 2W = ( 90.2 ) c + 10 v + 50 m ( vì 2 sản phẩm & hàng hóa đó nhà tư bản vẫn bán với giá trị thị trường là 240USD / 2 sản phẩm & hàng hóa )  % 500 10 50 m ‘   Khi chưa tăng hiệu suất thì giá trị thặng dư tạo ra là 20USD / một sản phẩm & hàng hóa. Còn khi tăng hiệu suất thì giá trị thặng dư tạo ra là 50 USD. Do đó, giá trị thặng dư siêu ngạch khi có vận dụng kỹ thuật mới là 50 – 20 = 30 USD / một sản phẩm & hàng hóa. Vậy trong năm, nhà tư bản thu được tổng giá trị thặng dư siêu ngạch là : 30. 1000 = 30000 USD. * Kết luận : m ’ tăng từ 200 % lên 500 % Tổng giá trị thặng dư siêu ngạch là 30 000USD Dạng 4 : Liên quan đến sự chuyển hóa giá trị thặng dư thành tư bản, tích tụ tư bản – tập trung chuyên sâu tư bản, tuần hoàn và chu chuyển tư bản, tư bản cố định và thắt chặt – tư bản lưu động, chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, cấu trúc hữu cơ của tư bản, giá cả sản xuất, Bài 16 : Tư bản ứng trước là 600 000 USD trong đó 1 4 v c  và m ’ = 100 % Hỏi sau bao nhiêu năm trong điều kiện kèm theo tái sản xuất giản đơn thì tư bản đó sẽ biến thành giá trị thặng dư tư bản hóa ? Lời giải : Tư bản ứng trước chính là tư bản dùng để mua tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến ( mua máy móc, nguyên vật liệu và mua sức lao động ) ; còn tái sản xuất giản đơn là tái sản xuất với quy mô lặp lại như cũ mà không có lan rộng ra thêm. Từ 1 4 v c  và c + v = 600 000 USD suy ra c = 480 000 USD và v = 120 000 USD m ’ = 100 % suy ra m = v = 120 000 USD Muốn số tư bản trên biến thành giá trị thặng dư tư bản hóa thì tổng giá trị thặng dư tạo ra phải bằng 600 000 USD + Một năm nhà tư bản tạo ra m = 120 000 USD Vậy thời hạn để tư bản hóa giá trị thặng dư số tiền 600 000USD là : Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 20 600 000 : 120 000 = 5 ( năm ) * Kết luận : 5 năm Bài 17 : Khi tổ chức triển khai sản xuất, nhà tư bản kinh doanh thương mại ứng trước 50 triệu USD trong điều kiện kèm theo cấu trúc hữu cơ của tư bản là 1 9 v c  Hãy tính tỷ suất tích góp tư bản nếu biết rằng mỗi năm 2,25 triệu USD thặng dư biến thành tư bản và trình độ bóc lột là 300 % ? Từ 1 9 v c  suy ra c = 45 triệu USD và v = 5 triệu USD. Tỷ suất tích góp tư bản là tỷ số giữa giá trị thặng dư biến thành tư bản trên tổng giá trị thặng dư được tạo ra. + Giá trị thặng dư được tạo ra là : m = 3 v = 3. 5 triệu USD = 15 triệu USD. ( vì m ’ = 300 % ) Mà chỉ có 2,25 triệu USD thặng dư biến thành tư bản  tỷ suất tích góp tư bản là 2,25 : 15 = 0,15 = 15 % Bài 18 : Trong quy trình sản xuất tổng tư bản góp vốn đầu tư là 900 000 USD. Cấu tạo hữu cơ của tư bản là 1 4 v c  a ) Nếu biết giá trị của bộ phận tư bản cố định và thắt chặt gấp 3 lần giá trị những nguyên nhiên vật tư. Hãy xác lập giá trị của tư bản cố định và thắt chặt, tư bản lưu động và giá trị sản phẩm & hàng hóa ( m ’ = 200 % ) ? b ) Hãy xác lập giá trị sản phẩm & hàng hóa được tạo ra nếu biết m ’ = 300 % Giải : a ) Ta có : Máy móc, nhà xưởng ( TB cố định và thắt chặt ) TB không bao giờ thay đổi Nguyên, nguyên vật liệu Tư bản ( TB lưu động ) TB khả biến Sức lao động Theo giả thiết thì tư bản ứng trước ( hay góp vốn đầu tư ) là 900 000 USD trong đó 1 4 v c  suy ra : c = 720 000 USD, v = 180 000 USD Mà TB cố định và thắt chặt gấp 3 lần nguyên nguyên vật liệu  TB cố định và thắt chặt là : 000540 4 3.000720  USD Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 21 Giá trị nguyên nguyên vật liệu là 720 000 – 540 000 = 180 000 USD  TB lưu động là : 180 000 + 180 000 = 360 000 ( USD ) Giá trị thặng dư do công nhân tạo ra là : m = 2 v = 2. 180 000 = 360 000 ( USD ) Vậy tổng giá trị của sản phẩm & hàng hóa là : 900 000 + 360 000 = 1 260 000 ( USD ) b ) Với m ’ = 300 %  m = 3 v = 3. 180 000 = 540 000 ( USD )  Tổng giá trị của sản phẩm & hàng hóa là : 900 000 + 540 000 = 1 440 000 ( USD ). Bài 19 : Có 3 ngành sản xuất trong đó tư bản ứng trước đều là 400000 USD, cấu trúc hữu cơ của tư bản những ngành 1, 2, 3 lần lượt là 3/1 ; 4/1 ; 7/1. Với trình độ bóc lột là 300 %. Hãy tính giá cả sản xuất. Lời giải : Giá cả sản xuất = Chi tiêu sản xuất TBCN + doanh thu trung bình = pk  Giả sử giá cả bán ra thị trường bằng với giá trị của sản phẩm & hàng hóa. Do đó doanh thu trung bình bằng giá trị thặng dư : p = m Theo bài ta có : c + v = 400000 và m ’ = 200 % so với cả ba ngành sản xuất. + Đối với ngành 1 : 1 3 v c 1 1   p1 = m1 = 2 v1 = 2. 100000 = 200000 USD + Đối với ngành 2 : 1 4 v c 2 2   p2 = mét vuông = 2 v2 = 2. 80000 = 160000 USD + Đối với ngành 3 : 1 7 v c 3 3   p3 = m3 = 2 v3 = 2. 50000 = 100000 USD Do đó, doanh thu trung bình so với cả 3 ngành trên là : ( USD ) 153333 3 100000160000200000 3 ppp p 321        Vậy giá cả sản xuất là : ( USD ) 553333153333400000 pk     Dạng 5 : Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận. Các hình thái của tư bản và những hình thức bộc lộ của giá trị thặng dư. Đây là dạng rất hay thi cuối kỳ ( dạng trọng tâm ) Bài 20 : Cấu tạo hữu cơ của tư bản là 1 7 v c  và m ’ = 200 %. Trong giá trị sản phẩm & hàng hóa có 10 000 USD là giá trị thặng dư với điều kiện kèm theo tư bản không bao giờ thay đổi hao mòn trọn vẹn trong một chu kì sản xuất. Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 22 a ) Hãy xác lập tư bản không bao giờ thay đổi, tư bản khả biến và giá trị của sản phẩm & hàng hóa ? b ) Nếu sản phẩm & hàng hóa đó được bán với giá 45 000 USD. Hãy xác lập doanh thu và tỷ suất lợi nhuận mà nhà tư bản này thu được ? Giải : a ) m = 10 000 USD và m ’ = 200 %  5000 2   m v USD. Do đó, c = 7 v = 35000 ( USD ) Vậy tư bản không bao giờ thay đổi là c = 35 000 ( USD ), tư bản khả biến là v = 5000 ( USD ) và giá trị của sản phẩm & hàng hóa là : W = c + v + m = 35000 + 5000 + 10000 = 50000 ( USD ). b ) giá thành sản xuất tư bản chủ nghĩa là : c + v = 35000 + 5000 = 40000 ( USD ) Mà sản phẩm & hàng hóa được bán với giá 45 000  doanh thu là : 45000 – 4 000 = 5000 ( USD )  Tỷ suất lợi nhuận là : 12,5 % 00040 0005 vc p p ‘     Bài 21 : Nhà tư bản chi phí sản xuất là 150000 USD, cấu trúc hữu cơ của tư bản là 2/1, trình độ bóc lột là 200 %. Tỷ lệ phân loại giữa quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng là 60/40. Tư bản chu chuyển được 2 vòng trong năm. a. Xác định khối lượng giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu được trong năm b. Xác định doanh thu của nhà tư bản khi nhà tư bản bán sản phẩm & hàng hóa gấp đôi giá trị. Lời giải : Giả sử sản phẩm & hàng hóa bán ra với giá cả bằng x lần giá trị của sản phẩm & hàng hóa. Vậy thì sau mỗi vòng chu chuyển, doanh thu của nhà tư bản là : x. ( c + v + m ) – ( c + v ) = ( x – 1 ) ( c + v ) + x. m a ) Tính khối lượng giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu được trong năm : Tại vòng thứ nhất GTTD của nhà tư bản là : m1 = 2 v1 = 2. 50000 = 100000 USD Do GTTD được chia ra thành quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng với tỷ suất 60/40 nên sẽ có thêm 60000 USD đi vào sản xuất ở vòng thứ 2. Và 60000 $ này được chia làm 2 phần trong đó 40000 USD phụ thêm vào tư bản không bao giờ thay đổi và 20000 $ phụ thêm vào tư bản khả biến. Cấu tạo hữu cơ ở vòng thứ 2 là : 70000 140000 1 2 v c 2 2   ( do có quỹ tích lũy ở vòng 1 được góp vốn đầu tư thêm vào ) Suy ra, giá trị thặng dư thu được ở vòng thứ 2 là : mét vuông = 2 v2 = 2. 70000 = 140000 USD Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 23 Vậy khối lượng giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu được trong năm là : m = m1 + mét vuông = 100000 + 140000 = 240000 $ ( phần tư bản được tích góp thêm ở vòng 2 có thực chất là giá trị thặng dư ở vòng 1 nên vẫn được tính trong khối lượng giá trị thặng dư thu được của năm ) b ) Khi sản phẩm & hàng hóa bán ra với giá cả gấp đôi giá trị, tính doanh thu trong năm : Khi hết vòng 1 thì doanh thu thu được là ( với giá cả bằng x lần giá trị ) : p1 = ( x – 1 ) ( c1 + v1 ) + x. m1 = 1.150000 + 2.100000 = 350000 USD Khi chuyển sang vòng 2 thì có sự tích lũy thêm tư bản là 60 %. 100000 = 60000 USD. Và 60000 $ này được chia làm 2 phần, 40000 $ được phụ thêm vào tư bản không bao giờ thay đổi và 20000 $ được phụ thêm vào tư bản khả biến. ( mặc dầu doanh thu ở vòng 1 là 350000 nhưng số Xác Suất tích góp thêm cho vòng 2 chỉ được lấy ra từ giá trị thặng dư của vòng 1 ) Cấu tạo hữu cơ của tư bản ở vòng thứ 2 là : 70000 140000 2000050000 40000100000 1 2 v c 2 2      ( do có quỹ tích lũy ở vòng 1 được góp vốn đầu tư thêm vào ) Khi hết vòng 2 thì doanh thu thu được là ( giá cả bằng x lần giá trị ) : p2 = ( x – 1 ) ( c2 + v2 ) + x. mét vuông = 1.210000 + 2.140000 = 490000 $ Vậy khối lượng doanh thu mà nhà tư bản thu được trong năm là : p = p1 + p2 = 350000 + 490000 = 840000 $ ( phần tư bản được tích góp thêm ở vòng 2 chính là doanh thu ở vòng 1 nên vẫn được tính trong khối lượng doanh thu thu được của năm ) Bài 22 : Nhà tư bản góp vốn đầu tư 900000 $ để sản xuất, trong đó ngân sách cho máy móc thiết bị hết 500000 USD, ngân sách mua nguyên vật liệu hết 220000 USD, số công nhân làm thuê là 400 người, tỷ suất giá trị thặng dư là 300 %. Xác định khối lượng giá trị do mỗi công nhân tạo ra. Nếu tư bản tuần hoàn được 2 chu kỳ luân hồi trong năm, tỷ suất phân loại quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng là 50/50. Tính khối lượng giá trị thặng dư của nhà tư bản trong năm. Lời giải : + ) Ta có : WTSP = CTSP + VTSP + MTSP Mà : CTSP = 500000 + 220000 = 720000 $  VTSP = 900000 – 720000 = 180000 m ’ = 300 %  MTSP = 3VTSP = 3. 180000 = 540000 USD Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 24 – Khối lượng giá trị do tổng thể công nhân tạo ra là : VTSP + MTSP = 180000 + 540000 = 720000 USD – Khối lượng giá trị do 1 công nhân tạo ra là : 720000 : 400 = 1800 ( USD ) + ) Xét ở chu kỳ luân hồi thứ nhất thì giá trị thặng dư là : m1 = 540000 USD Khi chuyển sang chu kỳ luân hồi thứ 2 thì có thêm 50 % giá trị thặng dư ở chu kỳ luân hồi 1 tham gia vào chi phí sản xuất TBCN. Lượng giá trị thặng dư đi vào sản xuất ở vòng 2 là 270000 $, trong đó 216000 được phụ thêm vào tư bản không bao giờ thay đổi và 54000 được phụ thêm vào tư bản khả biến. Vì vậy, cấu trúc hữu cơ ở chu kỳ luân hồi 2 sẽ là : 234000 936000 54000180000 216000720000 1 4 v c 2 2      Do đó, giá trị thặng dư thu được ở vòng 2 là : mét vuông = 3 v2 = 3. 234000 = 702000 ( USD ) Vậy giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu được trong năm là : m = m1 + mét vuông = 540000 + 702000 = 1242000 ( USD ) Bài 23 : Để sản xuất sản phẩm & hàng hóa, nhà tư bản chi phí sản xuất TBCN là 3000000 $ với trình độ bóc lột là 300 % và cấu trúc hữu cơ của tư bản là 5/1. Xác định doanh thu của nhà tư bản, tỷ suất lợi nhuận trong trường hợp giá cả bằng 2 lần giá trị. Tư bản tuần hoàn được 2 chu kỳ luân hồi trong năm với tỷ suất phân loại quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng là 50/50. Tính doanh thu của nhà tư bản trong năm biết TB cố định và thắt chặt và TB lưu động đều chuyển hết vào loại sản phẩm trong 1 chu kỳ luân hồi sản xuất. Lời giải : + ) Ta có : W = c + v + m = k + m Mà : c + v = 3000000 và 1 5 v c  Suy ra : c = 2500000 ; v = 500000 m ’ = 300 %  m = 3 v = 1500000 Do đó, giá trị của sản phẩm & hàng hóa là : W = c + v + m = 2500000 + 500000 + 1500000 = 4500000 ( USD ) Khi hàng hóa bán với giá cả gấp đôi giá trị thì giá cả sản phẩm & hàng hóa là : 9000000 ( USD )  Lợi nhuận của nhà tư bản là : p = 9000000 – 3000000 = 6000000 ( USD )  Tỷ suất lợi nhuận là : 200 % 3000000 6000000 vc p p ‘     Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 25 + ) Tư bản tuần hoàn được 2 chu kỳ luân hồi trong năm. Ở chu kỳ luân hồi nào thì giá cả cũng bằng 2 lần giá trị. Ở vòng thứ 1 thì doanh thu của nhà tư bản là : p1 = 6000000 ( ý trên ) Đến vòng thứ 2 do có 50 % GTTD ( hay 750000 ) ở vòng 1 tham gia vào ngân sách ở vòng 2 với tỷ suất 5/1 nên cấu trúc hữu cơ ở vòng 2 sẽ là : 625000 3125000 125000500000 000256250000 1 5 v c 2 2      Khi hết vòng 2 thì doanh thu thu được là ( giá cả bằng x lần giá trị ) : p2 = ( x – 1 ) ( c2 + v2 ) + x. m2 = ( 3125000 + 625000 ) + 2.3.625000 = 7500000 ( USD ) Vậy doanh thu trong năm của nhà tư bản là : p = p1 + p2 = 6000000 + 7500000 = 13500000 ( USD ) Bài 24 : Để sản xuất và kinh doanh thương mại, chi phí sản xuất tư bản là 1000000 USD, cấu trúc hữu cơ của tư bản là 3/1 và trình độ bóc lột là 200 %. Tính khối lượng doanh thu của tư bản thương nghiệp trong điều kiện kèm theo ngân sách của tư bản thương nghiệp bằng 20 % ngân sách tư bản chủ nghĩa và sản phẩm & hàng hóa bán ra với giá cả bằng giá trị. Lời giải : Nhà tư bản bỏ ra 20 % số tiền so với tổng ngân sách TBCN nên doanh thu họ nhận được sẽ là 20 % của tổng doanh thu. Chỉ có số tiền đưa vào trong sản xuất mới tạo ra doanh thu. Khi giá cả bằng giá trị thì doanh thu bằng giá trị thặng dư : p = m Số tư bản đưa vào sản xuất là : c + v = 80 %. 1000000 = 800000 ( USD ) Mà : 1 3 v c  Suy ra : c = 600000 ( USD ) và v = 200000 ( USD )  Lợi nhuận do sản xuất tạo ra là : p = m = 2 v = 2. 200000 = 400000 ( USD ) Vậy doanh thu mà nhà tư bản thương nghiệp nhận được là : 20 %. 400000 = 80000 ( USD ) Bài 25 : Chi tiêu sản xuất là 1 000 000 USD. Trong đó nguyên vật liệu là 200 000 USD, máy móc thiết bị là 600 000 $, trình độ bóc lột là 300 %. Hàng hóa bán ra với giá cả gấp đôi giá trị. Hãy xác lập doanh thu và tỷ suất lợi nhuận ? ( Đề thi cuối kỳ II năm học 2010 – 2011, ĐHKHTN – ĐHQGHN ) Lời giải : Ta có : c + v = 1000000 Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 26 c = 200000 + 600000 = 800000 Suy ra : v = 1000000 – 800000 = 200000 ( USD ) Mà : m ’ = 300 %  m = 3 v = 3. 200000 = 600000 ( USD ) Giá trị sản phẩm & hàng hóa là : W = c + v + m = 1000000 + 600000 = 1600000 ( USD ) Khi bán với giá cả gấp đôi giá trị thì giá cả của nó là : 2. 1600000 = 3200000 ( USD )  Lợi nhuận là : p = 3200000 – 1000000 = 2200000 ( USD )  Tỷ suất lợi nhuận là : 220 % 1000000 2200000 vc p p ‘     Bài 26 : Trong một năm, xí nghiệp sản xuất có lượng tư bản góp vốn đầu tư là 100 000 $ để sản xuất sản phẩm & hàng hóa, với cấu trúc hữu cơ của tư bản là 4/1. Khối lượng giá trị thăng dư thu được là 60 000 USD. – Tính tỷ suất giá trị thặng dư của nhà máy sản xuất. – Tính tỷ suất lợi nhuận và doanh thu của xí nghiệp sản xuất khi sản phẩm & hàng hóa sản xuất ra bán với giá cả gấp đôi giá trị. ( Đề thi cuối kỳ I năm học 2012 – 2013, ĐHKHTN – ĐHQGHN ) Lời giải : Ta có : 1 4 v c  ; c + v = 100000 ; m = 60000 Suy ra : c = 80000 và v = 20000  Tỷ suất giá trị thặng dư là : 300 % 20000 60000 v m m ‘    Giá trị của sản phẩm & hàng hóa là : 100000 + 60000 = 160000 ( USD ) Giá cả của sản phẩm & hàng hóa khi bán gấp 2 lần giá trị là : 2. 160000 = 320000 ( USD )  Lợi nhuận của nhà máy sản xuất là : p = 320000 – 100000 = 220000 ( USD )  Tỷ suất lợi nhuận là : 220 % 100000 220000 vc p p ‘     Bài 27 : Tính hiệu suất cao khai thác sức lao động và hiệu suất cao sử dụng vốn của một nhà tư bản nếu biết lượng tư bản góp vốn đầu tư là 100 tỉ, với cấu trúc hữu cơ của tư bản là 9/1, số tiền thu được sau khi bán sản phẩm & hàng hóa là 150 tỉ. Nếu hàng hóa bán với giá cả gấp đôi giá trị thì hiệu suất cao khai thác sức lao động và hiệu suất cao sử dụng vốn biến hóa như thế nào ? ( Đề thi cuối kỳ II năm học 2012 – 2013, ĐHKHTN – ĐHQGHN ) Cập nhật 11/06/2014 Hoàng Văn Trọng – 0974.971.149 27 Lời giải : Hiệu quả khai thác sức lao động hay còn gọi là trình độ bóc lột ( m ’ ), hiệu suất cao sử dụng vốn hay còn gọi là tỷ suất lợi nhuận ( p ’ ) Ta có : c + v = 100 ; c / v = 9/1 Suy ra : c = 90 ; v = 10. + ) Khi hàng hóa bán với giá cả bằng giá trị : Lợi nhuận là : p = m = W – k = 150 – 100 = 50 ( tỉ )  Hiệu quả khai thác sức lao động : 500 % 10 50 v m m ‘     Hiệu quả sử dụng vốn : 50 % 100 50 k p p ‘    + ) Khi hàng hóa bán với giá cả gấp đôi giá trị : Khi sản phẩm & hàng hóa được bán với giá cả gấp đôi giá trị thì m ’ vẫn không đổi khác ( do m và v không nhờ vào vào giá cả ) còn p ’ tăng lên do doanh thu tăng. Lợi nhuận trong trường hợp này là : p = 2W – k = 2.150 – 100 = 200 ( tỉ )  Hiệu quả sử dụng vốn : 200 % 100 200 k p p ‘    Vậy khi hàng hóa bán với giá cả gấp đôi giá trị thì hiệu suất cao khai thác sức lao động không đổi khác nhưng hiệu suất cao sử dụng vốn của nhà tư bản tăng lên 4 lần. ———————————————————————————————————— * Hết *
Các file đính kèm theo tài liệu này :

• triet2_8528.pdf

Source: https://suanha.org
Category : Thị Trường