Cách hạch toán tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu theo thông tư 200. – KẾ TOÁN HÀ NỘI GROUP

Tin tức kế toán: Cách hạch toán Tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu theo Thông tư 200. Nguyên liệu, vật liệu trong doanh nghiệp là những đối tượng lao động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng cho mục dích sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

THÔNG TIN MỚI NHẤT:

>> Khóa học kế toán thực hành – Giảm 50% Học phí

Bạn đang đọc: Cách hạch toán tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu theo thông tư 200. – KẾ TOÁN HÀ NỘI GROUP

Xem thêm:

>> Hệ thống tài khoản kế toán – Theo Thông tư 200  

Để phản ánh số hiện có và tình hình biến động của nguyên liệu, vật liệu kế toán sử dụng Tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu

Mời các bạn theo dõi bài hướng dẫn sau của KẾ TOÁN HÀ NỘI về cách hạch toán Tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu theo thông tư số 200/2014/TT-BTC ban hành ngày 22/12/2014 hướng dẫn chế độ kế toán cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế (thay thế chế độ kế toán theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC) có hiệu lực từ ngày 1/1/2015.

I. NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN CỦA TÀI KHOẢN 152 – NGUYÊN LIỆU, VẬT LIỆU

Tại điều 25 thông tư 200 / năm trước / TT-BTC khi hạch toán thông tin tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu phải tuân thủ một số ít nguyên tắc kế toán sau :
“ a ) Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá hiện có và tình hình dịch chuyển tăng, giảm của những loại nguyên vật liệu, vật liệu trong kho của doanh nghiệp. Nguyên liệu, vật liệu của doanh nghiệp là những đối tượng người dùng lao động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng cho mục tiêu sản xuất, kinh doanh thương mại của doanh nghiệp. Nguyên liệu, vật liệu phản ánh vào thông tin tài khoản này được phân loại như sau :

– Nguyên liệu, vật liệu chính: Là những loại nguyên liệu và vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất thì cấu thành thực thể vật chất, thực thể chính của sản phẩm. Vì vậy khái niệm nguyên liệu, vật liệu chính gắn liền với từng doanh nghiệp sản xuất cụ thể. Trong các doanh nghiệp kinh doanh thương mại, dịch vụ… không đặt ra khái niệm vật liệu chính, vật liệu phụ. Nguyên liệu, vật liệu chính cũng bao gồm cả nửa thành phẩm mua ngoài với mục đích tiếp tục quá trình sản xuất, chế tạo ra thành phẩm.

– Vật liệu phụ: Là những loại vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất, không cấu thành thực thể chính của sản phẩm nhưng có thể kết hợp với vật liệu chính làm thay đổi màu sắc, mùi vị, hình dáng bề ngoài, tăng thêm chất lượng của sản phẩm hoặc tạo điều kiện cho quá trình chế tạo sản phẩm được thực hiện bình thường, hoặc phục vụ cho nhu cầu công nghệ, kỹ thuật, bảo quản đóng gói; phục vụ cho quá trình lao động.

– Nhiên liệu: Là những thứ có tác dụng cung cấp nhiệt lượng trong quá trình sản xuất, kinh doanh tạo điều kiện cho quá trình chế tạo sản phẩm diễn ra bình thường. Nhiên liệu có thể tồn tại ở thể lỏng, thể rắn và thể khí.

– Vật tư thay thế: Là những vật tư dùng để thay thế, sửa chữa máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, công cụ, dụng cụ sản xuất…

– Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản: Là những loại vật liệu và thiết bị được sử dụng cho công việc xây dựng cơ bản. Đối với thiết bị xây dựng cơ bản bao gồm cả thiết bị cần lắp, không cần lắp, công cụ, khí cụ và vật kết cấu dùng để lắp đặt vào công trình xây dựng cơ bản.

b ) Kế toán nhập, xuất, tồn dư nguyên vật liệu, vật liệu trên thông tin tài khoản 152 phải được triển khai theo nguyên tắc giá gốc pháp luật trong chuẩn mực “ Hàng tồn dư ”. Nội dung giá gốc của nguyên vật liệu, vật liệu được xác lập tuỳ theo từng nguồn nhập .

– Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu mua ngoài, bao gồm: Giá mua ghi trên hóa đơn, các khoản thuế không được hoàn lại (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT hàng nhập khẩu không được khấu trừ, thuế bảo vệ môi trường phải nộp (nếu có)), chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản, phân loại, bảo hiểm,… nguyên liệu, vật liệu từ nơi mua về đến kho của doanh nghiệp, công tác phí của cán bộ thu mua, chi phí của bộ phận thu mua độc lập, các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc thu mua nguyên vật liệu và số hao hụt tự nhiên trong định mức (nếu có):

+ Trường hợp thuế GTGT hàng nhập khẩu được khấu trừ thì giá trị của nguyên vật liệu, vật liệu mua vào được phản ánh theo giá mua chưa có thuế GTGT.
+ Nếu thuế GTGT hàng nhập khẩu không được khấu trừ thì giá trị của nguyên vật liệu, vật liệu mua vào gồm có cả thuế GTGT.
+ Đối với nguyên vật liệu, vật liệu mua bằng ngoại tệ được thực thi theo pháp luật tại hướng dẫn chiêu thức kế toán chênh lệch tỷ giá hối đoái ( TK 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái ) .

– Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu tự chế biến, bao gồm: Giá thực tế của nguyên liệu xuất chế biến và chi phí chế biến.

– Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu thuê ngoài gia công chế biến, bao gồm: Giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu xuất thuê ngoài gia công chế biến, chi phí vận chuyển vật liệu đến nơi chế biến và từ nơi chế biến về doanh nghiệp, tiền thuê ngoài gia công chế biến.

– Giá gốc của nguyên liệu nhận góp vốn liên doanh, cổ phần là giá trị được các bên tham gia góp vốn liên doanh thống nhất đánh giá chấp thuận.

c ) Việc tính trị giá của nguyên vật liệu, vật liệu tồn dư, được triển khai theo một trong những giải pháp sau :
– Phương pháp giá đích danh ;
– Phương pháp bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập hoặc cuối kỳ ;
– Phương pháp nhập trước, xuất trước .
Doanh nghiệp lựa chọn giải pháp tính giá nào thì phải bảo vệ tính đồng nhất trong cả niên độ kế toán .
d ) Kế toán cụ thể nguyên vật liệu, vật liệu phải thực thi theo từng kho, từng loại, từng nhóm, thứ nguyên liệu, vật liệu. Trường hợp doanh nghiệp sử dụng giá hạch toán trong kế toán cụ thể nhập, xuất nguyên vật liệu, vật liệu, thì cuối kỳ kế toán phải tính thông số chênh lệch giữa giá trong thực tiễn và giá hạch toán của nguyên vật liệu, vật liệu để tính giá thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu xuất dùng trong kỳ theo công thức :

đ ) Không phản ánh vào thông tin tài khoản này so với nguyên vật liệu không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp như nguyên vật liệu nhận giữ hộ, nguyên vật liệu nhận để gia công, nguyên vật liệu nhận từ bên giao ủy thác xuất-nhập khẩu … ”

KẾT CẤU VÀ NỘI DUNG PHẢN ÁNH CỦA TÀI KHOẢN 152 – NGUYÊN LIỆU, VẬT LIỆU

Bên Nợ:

– Trị giá thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu nhập kho do mua ngoài, tự chế, thuê ngoài gia công, chế biến, nhận góp vốn hoặc từ những nguồn khác ;
– Trị giá nguyên vật liệu, vật liệu thừa phát hiện khi kiểm kê ;
– Kết chuyển trị giá thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu tồn dư cuối kỳ ( trường hợp doanh nghiệp kế toán hàng tồn dư theo giải pháp kiểm kê định kỳ ) .

Bên Có:

– Trị giá trong thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu xuất kho dùng vào sản xuất, kinh doanh thương mại, để bán, thuê ngoài gia công chế biến, hoặc đưa đi góp vốn ;
– Trị giá nguyên vật liệu, vật liệu trả lại người bán hoặc được giảm giá hàng mua ;
– Chiết khấu thương mại nguyên vật liệu, vật liệu khi mua được hưởng ;
– Trị giá nguyên vật liệu, vật liệu hao hụt, mất mát phát hiện khi kiểm kê ;
– Kết chuyển trị giá thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu tồn dư đầu kỳ ( trường hợp doanh nghiệp kế toán hàng tồn dư theo chiêu thức kiểm kê định kỳ ) .

Số dư bên Nợ:

Trị giá trong thực tiễn của nguyên vật liệu, vật liệu tồn dư cuối kỳ .

III. PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN MỘT SỐ GIAO DỊCH KINH TẾ CHỦ YẾU CỦA TÀI KHOẢN 152 – NGUYÊN LIỆU, VẬT LIỆU

Căn cứ vào nguyên tắc kế toán thông tin tài khoản 152 và những thông tin tài khoản tương quan ; địa thế căn cứ vào cấu trúc và nội dung phản ánh của thông tin tài khoản 152 và những thông tin tài khoản tương quan, KẾ TOÁN HÀ NỘI xin hướng dẫn kế toán một số ít nhiệm vụ kinh tế tài chính hầu hết sau :

3.1. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên.

3.1.1. Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu về nhập kho:

a) Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu về nhập kho theo đúng hóa đơn:

Khi mua nguyên vật liệu, vật liệu về nhập kho, địa thế căn cứ hóa đơn, phiếu nhập kho và những chứng từ có tương quan phản ánh giá trị nguyên vật liệu, vật liệu nhập kho :
– Nếu thuế GTGT nguồn vào được khấu trừ, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá mua chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 )
Có những TK 111, 112, 141, 331, … ( tổng giá thanh toán giao dịch ) .
– Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá mua gồm có cả thuế GTGT )
Có những TK 111, 112, 141, 331, … ( tổng giá thanh toán giao dịch ) .

b) Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu khi nhập kho phát hiện thiếu so với hóa đơn:

*Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:

– Khi mua ngoài nhập kho phát hiện thiếu so với hóa đơn, kế toán làm thủ tục nhập kho theo giá trị thực tiễn. Số hàng thiếu sẽ phải lập biên bản chờ giải quyết và xử lý, đồng thời kế toán sử dụng thông tin tài khoản 138 ( 1381 ) – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý, để theo dõi giá trị hàng thiếu, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trị giá thực tiễn của hàng nhập kho chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý ( trị giá hàng thiếu chưa rõ nguyên do )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( theo hóa đơn )
Có những TK 111, 112, 331, … ( theo hóa đơn ) .
– Khi nhận được quyết định hành động xử lý số nguyên vật liệu, vật liệu thiếu, tùy theo từng trường hợp đơn cử, kế toán sẽ triển khai ghi sổ như sau :
+ Nếu thiếu do hao hụt tự nhiên trong định mức, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý .
+ Nếu thiếu được xác lập do bên bán gửi thiếu và bên bán đã giao bổ trợ đủ số nguyên vật liệu, vật liệu thiếu, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý .
+ Nếu thiếu được xác lập do bên bán gửi thiếu nhưng bên bán không còn hàng để giao bổ trợ, bên bán địa thế căn cứ vào biên bản kiểm nhận vật tư, sản phẩm & hàng hóa, thực thi lập hóa đơn GTGT kiểm soát và điều chỉnh giảm cho hóa đơn GTGT về số hàng thiếu đã lập để giao cho người mua. Kế toán địa thế căn cứ vào hóa đơn kiểm soát và điều chỉnh giảm ghi :
Nợ những TK 111, 112, 331 … ( số tiền được hoàn trả hoặc ghi giảm nợ công tương ứng với số hàng thiếu )
Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý ( trị giá hàng thiếu chưa có thuế GTGT )
Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( số thuế GTGT giảm tương ứng ) .
+ Nếu nguyên vật liệu, vật liệu thiếu do cá thể làm mất phải bồi thường, ghi :
Nợ những TK 1388, 111 ( trị giá hàng thiếu cá thể phải bồi thường )
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán ( trị giá hàng thiếu cá thể bồi thường không đủ )
Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý ( trị giá hàng thiếu đã giải quyết và xử lý – chưa có thuế GTGT )
Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( số thuế GTGT giảm tương ứng ) .
+ Nếu nguyên vật liệu, vật liệu thiếu không xác lập được nguyên do hoặc do nguyên do khách quan bất khả kháng thì trị giá nguyên vật liệu, vật liệu thiếu sẽ được ghi tăng giá vốn hàng bán, ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán ( trị giá hàng thiếu )
Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý ( trị giá hàng thiếu đã giải quyết và xử lý – chưa có thuế GTGT )
Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( số thuế GTGT giảm tương ứng ) .

*Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ:

Trị giá nguyên vật liệu, vật liệu nhập kho và trị giá nguyên vật liệu, vật liệu thiếu ghi nhận ở thông tin tài khoản 1381 là giá đã có thuế GTGT ( theo tổng giá giao dịch thanh toán ). Khi giải quyết và xử lý, kế toán sẽ địa thế căn cứ vào quyết định hành động để ghi số cho tương thích .

c) Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu khi nhập kho phát hiện thừa so với hóa đơn:

Trong trường hợp khi hàng thu mua về kiểm nhận, nhập kho, phát hiện thừa so với hóa đơn, về nguyên tắc, bên mua phải làm văn bản báo cáo giải trình cho những bên tương quan biết để cùng giải quyết và xử lý. Về mặt kế toán phản ánh như sau :

*Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:

c1) Nếu nhập kho toàn bộ số hàng mua ngoài (kể cả số thừa)

– Khi nhập kho kế toán phản ánh hàng loạt số thực nhập, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( hàng loạt số nguyên liệu, vật liệu nhập kho – giá chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( thuế GTGT tính theo hóa đơn )
Có TK 331 – Phải trả người bán ( trị giá thanh toán giao dịch theo hóa đơn )
Có TK 3381 – Tài sản thừa chờ xử lý ( trị giá hàng thừa, chưa có thuế GTGT ) .
– Khi nhận được quyết định hành động xử lý số nguyên vật liệu, vật liệu thừa, tùy theo từng trường hợp đơn cử, kế toán sẽ thực thi ghi sổ như sau :
+ Nếu trả lại cho người bán, ghi :
Nợ TK 3381 – Tài sản thừa chờ xử lý ( trị giá hàng thừa đã giải quyết và xử lý )
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trả lại số thừa theo giá mua chưa có thuế ) .
+ Nếu chấp thuận đồng ý mua tiếp số thừa, địa thế căn cứ vào hóa đơn GTGT do bên bán lập bổ trợ về số hàng thừa, ghi :
Nợ TK 3381 – Tài sản thừa chờ xử lý ( trị giá hàng thừa chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 )
Có TK 331 – Phải trả người bán ( tổng giá thanh toán số hàng thừa ) .
+ Nếu thừa không xác nhận được nguyên do, ghi tăng thu nhập khác, ghi :
Nợ TK 3381 – Tài sản thừa chờ xử lý ( trị giá hàng thừa )
Có TK 711 – Thu nhập khác ( số hàng thừa không rõ nguyên do ) .

 c2) Nếu nhập kho theo số trên hóa đơn:

Khi nhập kho, ghi nhận số nhập kho như trường hợp trên. Số hàng thừa kế toán theo dõi trên sổ riêng .
Khi xử lý số thừa :
+ Nếu doanh nghiệp chấp thuận đồng ý mua tiếp số thừa, địa thế căn cứ vào hóa đơn do bên bán lập bổ trợ, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trị giá hàng thừa – giá chưa có thuế GTGT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( thuế GTGT của số hàng thừa )
Có TK 331 – Phải trả người bán ( tổng thanh toán số hàng thừa ) .
+ Nếu thừa không xác nhận được nguyên do, ghi tăng thu nhập khác, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trị giá hàng thừa – giá chưa có thuế GTGT )
Có TK 711 – Thu nhập khác ( số hàng thừa không rõ nguyên do ) .

*Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ:

Trị giá nguyên vật liệu, vật liệu nhập kho và trị giá nguyên vật liệu, vật liệu thừa ghi nhận ở thông tin tài khoản 3381 là giá đã có thuế GTGT ( theo tổng giá thanh toán giao dịch ). Khi giải quyết và xử lý, kế toán sẽ địa thế căn cứ vào quyết định hành động để ghi số cho tương thích .

3.1.2. Kế toán nguyên vật liệu trả lại cho người bán, chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng bán nhận được khi mua nguyên vật liệu:

– Trường hợp trả lại nguyên vật liệu cho người bán, thuế GTGT nguồn vào được khấu trừ, ghi :
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá mua chưa có thuế GTGT )
Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( thuế GTGT nguồn vào của nguyên vật liệu, vật liệu trả lại cho người bán ) .
– Trường hợp trả lại nguyên vật liệu cho người bán, thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, ghi :
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá gồm có thuế GTGT ) .

– Trường hợp khoản chiết khấu thương mại hoặc giảm giá hàng bán nhận được sau khi mua nguyên, vật liệu (kể cả các khoản tiền phạt vi phạm hợp đồng kinh tế về bản chất làm giảm giá trị bên mua phải thanh toán) thì kế toán phải căn cứ vào tình hình biến động của nguyên vật liệu để phân bổ số chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán được hưởng dựa trên số nguyên vật liệu còn tồn kho, số đã xuất dùng cho sản xuất sản phẩm hoặc cho hoạt động đầu tư xây dựng hoặc đã xác định là tiêu thụ trong kỳ:

Nợ những TK 111, 112, 331, … .
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( nếu NVL còn tồn dư )
Có những TK 621, 623, 627 ( nếu NVL đã xuất dùng cho sản xuất )
Có TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang ( nếu NVL đã xuất dùng cho hoạt động giải trí góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng )
Có TK 632 – Giá vốn hàng bán ( nếu mẫu sản phẩm do NVL đó cấu thành đã được xác lập là tiêu thụ trong kỳ )
Có những TK 641, 642 ( nếu NVL dùng cho hoạt động giải trí bán hàng, quản trị doanh nghiệp )
Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( nếu có ) .

3.1.3. Trường hợp hóa đơn về nhưng hàng chưa về:

Trường hợp doanh nghiệp đã nhận được hóa đơn mua hàng nhưng nguyên vật liệu, vật liệu chưa về nhập kho doanh nghiệp thì kế toán lưu hóa đơn vào một tập hồ sơ riêng “ Hàng mua đang đi đường ”
– Nếu trong tháng hàng về thì địa thế căn cứ vào hóa đơn, phiếu nhập kho để ghi vào thông tin tài khoản 152 “ Nguyên liệu, vật liệu ”, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán ; hoặc
Có những TK 111, 112, 141, …
– Nếu đến cuối tháng nguyên vật liệu, vật liệu vẫn chưa về thì địa thế căn cứ vào hóa đơn, kế toán ghi hàng mua đang đi đường, ghi :
Nợ TK 151 – Hàng mua đang đi đường

Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331)

Có TK 331 – Phải trả cho người bán ; hoặc
Có những TK 111, 112, 141, …
– Sang tháng sau, khi nguyên vật liệu, vật liệu về nhập kho, địa thế căn cứ vào hóa đơn và phiếu nhập kho, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 151 – Hàng mua đang đi đường .

3.1.4. Trường hợp hàng về chưa có hóa đơn:

Khi hàng về, lập phiếu nhập kho và lưu phiếu nhập kho vào tập hồ sơ “ Hàng chưa có hóa đơn ”. Nếu trong tháng có hóa đơn về thì ghi sổ thông thường, còn nếu cuối tháng, hóa đơn vẫn chưa về thì ghi sổ theo giá tạm tính bằng bút toán :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( ghi theo giá tạm tính )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán ( ghi theo giá tạm tính ) .
Sang tháng sau, khi hóa đơn về, sẽ triển khai kiểm soát và điều chỉnh theo giá trong thực tiễn ( giá ghi trên hóa đơn ) theo số chênh lệch giữa giá hóa đơn với giá tạm tính :
– Nếu giá hóa đơn > giá tạm tính, kế toán ghi bút toán bổ trợ, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( phần chênh lệch giữa giá trên hóa đơn > giá tạm tính )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán ( phần chênh lệch giữa giá trên hóa đơn > giá tạm tính ) .

– Nếu giá hóa đơn < giá tạm tính, kế toán ghi điều chỉnh giảm bằng bút toán ghi số âm, ghi:

Nợ TK TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( phần chênh lệch giữa giá trên hóa đơn < giá tạm tính ) Có TK 331 – Phải trả cho người bán ( phần chênh lệch giữa giá trên hóa đơn < giá tạm tính ) . – Nếu giá trên hóa đơn đúng bằng giá tạm tính, kế toán không phải kiểm soát và điều chỉnh

Lưu ý:

+ Đối với các doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì đồng thời với bút toán điều chỉnh giá tạm tính ở trên, kế toán sẽ tiến hành ghi nhận thuế GTGT đầu vào của hàng hóa theo hóa đơn, ghi:

Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( tổng số thuế GTGT nguồn vào được khấu trừ của sản phẩm & hàng hóa trên hóa đơn )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán ( số tiền phải trả người bán tương ứng ) .
+ Đối với những doanh nghiệp tính thuế GTGT theo giải pháp trực tiếp hoặc so với những đối tượng người tiêu dùng không chịu thuế GTGT thì khi kiểm soát và điều chỉnh giá tạm tính, kế toán đã ghi nhận theo tổng giá thanh toán giao dịch của hành hóa ( gồm cả thuế GTGT ) .

3.1.5. Chiết khấu thanh toán được hưởng:

Khi trả tiền cho người bán, nếu được hưởng chiết khấu thanh toán giao dịch, thì khoản chiết khấu giao dịch thanh toán trong thực tiễn được hưởng được ghi nhận vào lệch giá hoạt động giải trí kinh tế tài chính, ghi :
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 515 – Doanh thu hoạt động giải trí kinh tế tài chính ( chiết khấu giao dịch thanh toán ) .

3.1.6. Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập khẩu:

– Khi nhập khẩu nguyên vật liệu, nếu thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu được khấu trừ, ghi:

Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá mua gồm có những loại thuế : NK, TTĐB, BVMT )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( thuế GTGT hàng nhập khẩu được khấu trừ )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( 33312 )
Có TK 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt quan trọng ( nếu có )
Có TK 3333 – Thuế xuất, nhập khẩu ( cụ thể thuế nhập khẩu ) ( nếu có )
Có TK 33381 – Thuế bảo vệ thiên nhiên và môi trường ( nếu có ) .

– Khi nhập khẩu nguyên vật liệu, nếu thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu không được khấu trừ, ghi:

Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( giá mua gồm có những loại thuế : GTGT, NK, TTĐB, BVMT )
Có TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp ( 33312 )
Có TK 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt quan trọng ( nếu có )
Có TK 3333 – Thuế xuất, nhập khẩu ( chi tiết cụ thể thuế nhập khẩu ) ( nếu có )
Có TK 33381 – Thuế bảo vệ thiên nhiên và môi trường ( nếu có ) .
– Trường hợp mua nguyên vật liệu có trả trước cho người bán một phần bằng ngoại tệ thì phần giá trị nguyên vật liệu tương ứng với số tiền trả trước được ghi nhận theo tỷ giá thanh toán giao dịch trong thực tiễn tại thời gian ứng trước. Phần giá trị nguyên vật liệu mua bằng ngoại tệ chưa trả được ghi nhận theo tỷ giá thanh toán giao dịch thực tiễn tại thời gian mua nguyên vật liệu .

3.1.7. Các chi phí về thu mua, bốc xếp, vận chuyển nguyên liệu, vật liệu từ nơi mua về kho doanh nghiệp, ghi:

Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( nếu được khấu trừ )
Có những TK 111, 112, 141, 331, …

3.1.8. Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập kho do thuê ngoài gia công, chế biến:

– Khi xuất nguyên vật liệu, vật liệu đưa đi gia công, chế biến, ghi :
Nợ TK 154 – giá thành sản xuất, kinh doanh thương mại dở dang
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .
– Khi phát sinh ngân sách thuê ngoài gia công, chế biến, ghi :
Nợ TK 154 – giá thành sản xuất, kinh doanh thương mại dở dang
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( nếu có )
Có những TK 111, 112, 131, 141, …
– Khi nhập lại kho số nguyên liệu, vật liệu thuê ngoài gia công, chế biến xong, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Có TK 154 – Ngân sách chi tiêu sản xuất, kinh doanh thương mại dở dang .

3.1.9. Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập kho do tự chế:

– Khi xuất kho nguyên vật liệu, vật liệu để tự chế biến, ghi :
Nợ TK 154 – giá thành sản xuất, kinh doanh thương mại dở dang ( trị giá vốn xuất kho )
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trị giá vốn xuất kho ) .
– Khi nhập kho nguyên vật liệu, vật liệu đã tự chế, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( trị giá vốn xuất kho + ngân sách tự chế )
Có TK 154 – giá thành sản xuất, kinh doanh thương mại dở dang ( trị giá vốn xuất kho + ngân sách tự chế ) .

3.1.10. Khi xuất kho nguyên liệu, vật liệu sử dụng vào sản xuất, kinh doanh, ghi:

Nợ những TK 621, 623, 627, 641, 642, …
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .

3.1.11. Xuất nguyên liệu, vật liệu sử dụng cho hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản hoặc sửa chữa lớn TSCĐ, ghi:

Nợ TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .

3.1.12. Đối với nguyên liệu, vật liệu đưa đi góp vốn vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết, góp vốn vào đơn vị khác, khi xuất nguyên liệu, vật liệu, ghi:

Nợ TK 221 – Đầu tư vào công ty con ( theo giá nhìn nhận lại )
Nợ TK 222 – Đầu tư vào công ty liên kết kinh doanh, link ( theo giá nhìn nhận lại )
Nợ TK 228 – Đầu tư khác ( theo giá nhìn nhận lại )
Nợ TK 811 – giá thành khác ( giá nhìn nhận lại nhỏ hơn giá trị ghi sổ )
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( theo giá trị ghi sổ )
Có TK 711 – Thu nhập khác ( giá nhìn nhận lại lớn hơn giá trị ghi sổ ) .

3.1.13. Khi xuất nguyên liệu, vật liệu dùng để mua lại phần vốn góp tại công ty con, công ty liên doanh, liên kết, ghi:

– Ghi nhận lệch giá bán nguyên vật liệu và khoản góp vốn đầu tư vào công ty con, công ty liên kết kinh doanh, link, ghi :
Nợ TK 221 – Đầu tư vào công ty con ( theo giá hài hòa và hợp lý )
Nợ TK 222 – Đầu tư vào công ty liên kết kinh doanh, link ( theo giá trị hài hòa và hợp lý )
Nợ TK 228 – Đầu tư khác ( theo giá hài hòa và hợp lý )
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung ứng dịch vụ
Có TK 3331 – Thuế GTGT đầu ra phải nộp .
– Ghi nhận giá vốn nguyên vật liệu dùng để mua lại phần vốn góp tại công ty con, công ty liên kết kinh doanh, link, ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .

3.1.14.  Đối với nguyên liệu, vật liệu thiếu hụt phát hiện khi kiểm kê: 

Mọi trường hợp thiếu vắng nguyên vật liệu, vật liệu trong kho hoặc tại nơi quản trị, dữ gìn và bảo vệ phát hiện khi kiểm kê phải lập biên bản và săn lùng nguyên do, xác lập người phạm lỗi. Căn cứ vào biên bản kiểm kê và quyết định hành động giải quyết và xử lý của cấp có thẩm quyền để ghi sổ kế toán :
– Nếu do nhầm lẫn hoặc chưa ghi sổ phải thực thi ghi bổ trợ hoặc kiểm soát và điều chỉnh lại số liệu trên sổ kế toán ;
– Nếu giá trị nguyên vật liệu, vật liệu hao hụt nằm trong khoanh vùng phạm vi hao hụt được cho phép ( hao hụt vật liệu trong định mức ), ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .
– Nếu số hao hụt, mất mát chưa xác lập rõ nguyên do phải chờ giải quyết và xử lý, địa thế căn cứ vào giá trị hao hụt, ghi :
Nợ TK 138 – Phải thu khác ( 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý )
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .
– Khi có quyết định hành động giải quyết và xử lý, địa thế căn cứ vào quyết định hành động, ghi :
Nợ TK 111 – Tiền mặt ( người phạm lỗi nộp tiền bồi thường )
Nợ TK 138 – Phải thu khác ( 1388 ) ( tiền bồi thường của người phạm lỗi )
Nợ TK 334 – Phải trả người lao động ( trừ tiền lương của người phạm lỗi )
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán ( phần giá trị hao hụt, mất mát nguyên vật liệu, vật liệu còn lại phải tính vào giá vốn hàng bán )
Có TK 138 – Phải thu khác ( 1381 – Tài sản thiếu chờ giải quyết và xử lý ) .
– Trường hợp nguyên vật liệu, vật liệu thiếu đã xác lập ngay được nguyên do và người chịu nghĩa vụ và trách nhiệm thì địa thế căn cứ vào nguyên do hoặc người chịu nghĩa vụ và trách nhiệm bồi thường, ghi :
Nợ TK 138 – Phải thu khác ( 1388 ) ( số phải bồi thường )
Nợ TK 334 – Phải trả người lao động ( số bồi thường trừ vào lương )
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán ( giá trị hao hụt, mất mát của nguyên vật liệu, vật liệu sau khi trừ số thu bồi thường theo quyết định hành động giải quyết và xử lý ) .
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .

3.1.15. Đối với nguyên liệu, vật liệu thừa phát hiện khi kiểm kê:

– Nếu đã xác lập được nguyên do thì địa thế căn cứ nguyên do thừa để ghi sổ ;
– Nếu chưa xác lập được nguyên do thì địa thế căn cứ vào giá trị nguyên vật liệu, vật liệu thừa, ghi :
Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu ( số nguyên liệu, vật liệu thừa theo giá trị hài hòa và hợp lý )
Có TK 338 – Phải trả, phải nộp khác ( 3381 ) .
Khi có quyết định hành động giải quyết và xử lý nguyên vật liệu, vật liệu thừa phát hiện trong kiểm kê, địa thế căn cứ vào quyết định hành động giải quyết và xử lý :
+ Nếu trả lại người bán :
Nợ TK 338 – Phải trả, phải nộp khác ( 3381 ) ( số nguyên liệu, vật liệu thừa trả lại người bán )
Có những TK 152, 153, 156 ( số nguyên liệu, vật liệu thừa trả lại người bán )
+ Nếu thông tin cho người bán và mua lại số nguyên liệu, vật liệu thừa, ghi :
Nợ TK 338 – Phải trả, phải nộp khác ( 3381 ) ( số nguyên liệu, vật liệu thừa mua lại của người bán )
Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ ( 1331 ) ( nếu có )
Có những TK 111, 112, 331, … ( số nguyên liệu, vật liệu thừa mua lại của người bán ) .
+ Nếu không tìm được nguyên do :
Nợ TK 338 – Phải trả, phải nộp khác ( 3381 ) ( số nguyên liệu, vật liệu thừa không tìm ra nguyên do )
Có TK 711 – Thu nhập khác ( số nguyên liệu, vật liệu thừa không tìm ra nguyên do ) .
– Nếu xác lập ngay khi kiểm kê số nguyên liệu, vật liệu thừa là của những doanh nghiệp khác khi nhập kho chưa ghi tăng TK 152 thì không ghi vào bên Có thông tin tài khoản 338 ( 3381 ) mà doanh nghiệp dữ thế chủ động ghi chép và theo dõi trong mạng lưới hệ thống quản trị và trình diễn trong phần thuyết minh Báo cáo kinh tế tài chính .

3.1.16.  Đối với nguyên vật liệu, phế liệu ứ đọng, không cần dùng:

– Khi thanh lý, nhượng bán nguyên vật liệu, phế liệu, kế toán phản ánh giá vốn ghi :
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .
– Kế toán phản ánh lệch giá bán nguyên vật liệu, phế liệu, ghi :
Nợ những TK 111, 112, 131
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và phân phối dịch vụ ( 5118 )
Có TK 333 – Thuế và những khoản phải nộp Nhà nước ( 3331 ) .

3.2. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ.

3.2.1.  Đầu kỳ, kết chuyển trị giá nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ, ghi:

Nợ TK 611 – Mua hàng
Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu .

3.2.2. Cuối kỳ, căn cứ vào kết quả kiểm kê xác định giá trị nguyên liệu, vật liệu tồn kho cuối kỳ, ghi:

Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu

Có TK 611 – Mua hàng.

Source: https://suanha.org
Category : Vật Liệu