Chương 2
HÀNG HÓA, THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ
CỦA CÁC CHỦ THỂ THAM GIA THỊ TRƯỜNG
I- LÝ LUẬN CỦA C. MÁC VỀ SẢN XUẤT HÀNG HÓA
VÀ HÀNG HÓA
1. Sản xuất hàng hóa
a) Khái niệm sản xuất hàng hóa
Theo C. Mác, sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức hoạt động kinh tế mà ở đó,
những người sản xuất ra sản phẩm nhằm mục đích trao đổi, mua bán.
b) Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa
Sản xuất hàng hóa không xuất hiện đồng thời với sự xuất hiện của xã hội loài
người. Nền kinh tế hàng hóa có thể hình thành và phát triển khi có các điều kiện:
Một là, phân công lao động xã hội.
Phân công lao động xã hội là sự phân chia lao động trong xã hội thành các
ngành, các lĩnh vực sản xuất khác nhau, tạo nên sự chuyên môn hóa của
những người sản xuất thành những ngành, nghề khác nhau. Khi đó, mỗi người
thực hiện sản xuất một hoặc một số loại sản phẩm nhất định, nhưng nhu cầu
của họ lại yêu cầu nhiều loại sản phẩm khác nhau. Để thỏa mãn nhu cầu của
mình, tất yếu những người sản xuất phải trao đổi sản phẩm với nhau.
Hai là, sự tách biệt về mặt kinh tế của các chủ thể sản xuất.
Sự tách biệt về mặt kinh tế giữa các chủ thể sản xuất làm cho những người
sản xuất độc lập với nhau có sự tách biệt về lợi ích. Trong điều kiện đó, người
này muốn tiêu dùng sản phẩm của người khác phải thông qua trao đổi, mua
bán, tức là phải trao đổi dưới hình thức hàng hóa. C. Mác viết: “Chỉ có sản
phẩm của những lao động tư nhân độc lập và không phụ thuộc vào nhau mới đối
diện với nhau như là những hàng hóa” 1. Sự tách biệt về mặt kinh tế giữa những
người sản xuất là điều kiện đủ để nền sản xuất hàng hóa ra đời và phát triển.
Trong lịch sử, sự tách biệt về mặt kinh tế giữa các chủ thể sản xuất xuất hiện
khách quan dựa trên sự tách biệt về sở hữu. Xã hội loài người càng phát triển, sự
tách biệt về sở hữu càng sâu sắc, hàng hóa được sản xuất ra càng phong phú.
Khi còn sự tồn tại của hai điều kiện nêu trên, con người không thể dùng ý chí
chủ quan mà xóa bỏ nền sản xuất hàng hóa. Việc cố tình xóa bỏ nền sản xuất hàng
hóa sẽ làm cho xã hội đi tới chỗ khan hiếm và khủng hoảng. Với ý nghĩa đó, cần
khẳng định, nền sản xuất hàng hóa có ưu thế tích cực vượt trội so với nền sản xuất
tự cấp, tự túc.
2. Hàng hóa
a) Khái niệm và thuộc tính của hàng hóa
* Khái niệm hàng hóa
Hàng hóa là sản phẩm của lao động, có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con
người thông qua trao đổi, mua bán.
Sản phẩm của lao động là hàng hóa khi được đưa ra nhằm mục đích trao đổi,
mua bán trên thị trường. Hàng hóa có thể ở dạng vật thể hoặc phi vật thể.
* Thuộc tính của hàng hóa
Hàng hóa có hai thuộc tính là giá trị sử dụng và giá trị.
– Giá trị sử dụng của hàng hóa
Giá trị sử dụng của hàng hóa là công dụng của sản phẩm, có thể thỏa mãn
nhu cầu nào đó của con người.
Nhu cầu đó có thể là nhu cầu vật chất hoặc nhu cầu tinh thần; có thể là nhu
cầu cho tiêu dùng cá nhân, có thể là nhu cầu cho sản xuất.
Giá trị sử dụng chỉ được thực hiện trong việc sử dụng hay tiêu dùng. Nền sản
xuất càng phát triển, khoa học – công nghệ càng hiện đại, càng giúp con người
phát hiện thêm các giá trị sử dụng của sản phẩm.
Giá trị sử dụng của hàng hóa là giá trị sử dụng nhằm đáp ứng yêu cầu của
người mua. Vì vậy, người sản xuất phải chú ý hoàn thiện giá trị sử dụng của
hàng hóa do mình sản xuất ra sao cho ngày càng đáp ứng nhu cầu khắt khe và
tinh tế hơn của người mua.
– Giá trị của hàng hóa
Để nhận biết được thuộc tính giá trị của hàng hóa, cần xét trong mối quan hệ
nhận và hàng hóa phải được bán đi.
Hộp 2. Một số quan niệm về hàng hóa
trong kinh tế học
Hàng hóa cá nhân là một loại hàng hóa mà nếu được một người tiêu dùng rồi
thì người khác không thể dùng được nữa. Kem là một loại hàng cá nhân. Khi
bạn ăn cái kem của mình thì người bạn của bạn sẽ không lấy que kem đó mà ăn
nữa. Khi ta mặc áo quần, thì bất kể ai khác đều không được cùng lúc mặc những
quần áo đó nữa.
Hàng hóa công cộng là một loại hàng hóa mà thậm chí nếu có một người
dùng rồi, thì những người khác vẫn còn dùng được. Bầu không khí trong sạch là
một loại hàng hóa công cộng. Quốc phòng hoặc an toàn công cộng cũng vậy.
Nếu như các lực lượng vũ trang bảo vệ đất nước khỏi hiểm nguy, thì việc bạn
hưởng an toàn không vì lý do nào lại cản trở những người khác cũng hưởng an
toàn.
Hàng khuyến dụng là những hàng hóa mà xã hội nghĩ rằng người dân nên
tiêu dùng hoặc tiếp nhận, cho dù thu nhập của họ ở mức nào đi chăng nữa.
Hàng khuyến dụng thường bao gồm y tế, giáo dục, nhà ở và thực phẩm. Mọi
người nên có đầy đủ nơi ăn, chốn ở và tiến hành các bước để đảm bảo điều
đó.
Nguồn: David Begg : Stanley Fisher, Rudiger Dornbusch: Kinh tế học, Nxb.
Giáo dục, Hà Nội, 1992, tr, 72, 74.
b) Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa
Nghiên cứu về mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa với lao động
sản xuất hàng hóa, C. Mác phát hiện ra rằng, sở dĩ hàng hóa có hai thuộc tính là
do lao động của người sản xuất hàng hóa có tính hai mặt: mặt cụ thể và mặt trừu
tượng của lao động.
– Lao động cụ thể
Lao động cụ thể là lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những
nghề nghiệp chuyên môn nhất định.
Mỗi lao động cụ thể có mục đích, đối tượng lao động, công cụ, phương pháp
Bạn đang đọc: Chương 2 môn kinh tế chính trị mác-lênin – Chương 2 HÀNG HÓA, THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ THỂ – StuDocu
lao động riêng và tác dụng riêng. Lao động đơn cử tạo ra giá trị sử dụng của sản phẩm & hàng hóa. Các loại lao động đơn cử khác nhau tạo ra những mẫu sản phẩm có giá trị sử dụng khác nhau. Phân công lao động xã hội càng tăng trưởng, xã hội càng nhiều ngành, nghề khác nhau, những hình thức lao động đơn cử càng nhiều mẫu mã, phong phú, càng có nhiều giá trị sử dụng khác nhau. – Lao động trừu tượng Lao động trừu tượng là lao động xã hội của người sản xuất sản phẩm & hàng hóa không kể đến hình thức đơn cử của nó ; đó là sự hao phí sức lao động nói chung của người sản xuất sản phẩm & hàng hóa về cơ bắp, thần kinh, trí óc. Lao động trừu tượng tạo ra giá trị của sản phẩm & hàng hóa. Vì vậy, giá trị sản phẩm & hàng hóa là lao động trừu tượng của người sản xuất kết tinh trong sản phẩm & hàng hóa. Lao động trừu tượng là cơ sở để so sánh, trao đổi những giá trị sử dụng khác nhau. Trước C. Mác, D. Ricardo cũng đã thấy được những thuộc tính của sản phẩm & hàng hóa, nhưng D. Ricardo lại không hề lý giải được vì sao sản phẩm & hàng hóa lại có hai thuộc tính đó. Vượt lên so với lý luận của D. Ricardo, C. Mác là người tiên phong phát hiện ra rằng cùng một hoạt động giải trí lao động nhưng hoạt động giải trí lao động đó có tính hai mặt. Phát hiện này là cơ sở để C. Mác nghiên cứu và phân tích một cách khoa học sự sản xuất giá trị thặng dư sẽ được nghiên cứu và điều tra tại Chương 3. Lao động đơn cử phản ánh đặc thù tư nhân của lao động sản xuất sản phẩm & hàng hóa bởi việc sản xuất cái gì, như thế nào là việc riêng của mỗi chủ thể sản xuất. Lao động trừu tượng phản ánh đặc thù xã hội của lao động sản xuất sản phẩm & hàng hóa, bởi lao động của mỗi người là một bộ phận của lao động xã hội, nằm trong mạng lưới hệ thống phân công lao động xã hội. Do nhu yếu của mối quan hệ này, việc sản xuất và trao đổi phải được xem là một thể thống nhất trong nền kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa. Lợi ích của người sản xuất thống nhất với quyền lợi của người tiêu dùng. Người sản xuất phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội so với người tiêu dùng, đến lượt mình, người tiêu dùng lại thôi thúc sự tăng trưởng sản xuất. Mâu thuẫn giữa lao động đơn cử và lao động trừu tượng Open khi sảnMột là, hiệu suất lao động. Năng suất lao động là năng lượng sản xuất của người lao động, được tính bằng số lượng mẫu sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị chức năng thời hạn hay số lượng thời hạn hao phí để sản xuất ra một đơn vị chức năng loại sản phẩm. Năng suất lao động tăng lên sẽ làm giảm lượng thời hạn hao phí lao động thiết yếu trong một đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa. Do vậy, hiệu suất lao động tăng lên sẽ làm cho lượng giá trị trong một đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa giảm xuống. “ Như vậy là đại lượng giá trị của một sản phẩm & hàng hóa đổi khác theo tỷ suất thuận với lượng lao động bộc lộ trong sản phẩm & hàng hóa đó và tỷ suất nghịch với sức sản xuất của lao động đó ” 2. Vì vậy, trong thực hành thực tế sản xuất, kinh doanh thương mại cần chú ý quan tâm, để hoàn toàn có thể giảm hao phí lao động riêng biệt, cần phải thực thi những giải pháp góp thêm phần tăng hiệu suất lao động. Các tác nhân ảnh hưởng tác động đến hiệu suất lao động gồm : i ) trình độ khôn khéo trung bình của người lao động ; ii ) mức độ tăng trưởng của khoa học và trình độ vận dụng khoa học vào quy trình tiến độ công nghệ tiên tiến ; iii ) sự tích hợp xã hội của quy trình sản xuất ; iv ) quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất ; v ) những điều kiện kèm theo tự nhiên. Khi xem xét mối quan hệ giữa tăng hiệu suất với lượng giá trị của một đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa, cần quan tâm thêm mối quan hệ giữa tăng cường mức độ lao động với lượng giá trị của một đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa. Cường độ lao động là mức độ khẩn trương, tích cực của hoạt động giải trí lao động trong sản xuất. Tăng cường độ lao động là tăng mức độ khẩn trương, tích cực của hoạt động giải trí lao động. Trong chừng mực xét riêng vai trò của cường độ lao động, việc tăng mức độ lao động làm cho tổng số loại sản phẩm tăng lên. Tổng lượng giá trị của toàn bộ sản phẩm & hàng hóa gộp lại tăng lên. Song, lượng thời hạn lao động xã hội thiết yếu hao phí để sản xuất ra một đơn vị chức năng sản phẩm & hàng hóa không đổi khác ; vì tăng mức độ lao động chỉ nhấn mạnh vấn đề tăng mức độ khẩn trương, tích cực của hoạt động giải trí lao động thay vì lười biếng mà sản xuất ra số lượng sản phẩm & hàng hóa ít hơn. Tuy nhiên, trong điều kiện kèm theo trình độ sản xuất sản phẩm & hàng hóa còn thấp, việc tăng
cường độ lao động cũng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tạo ra số lượng các
giá trị sử dụng nhiều hơn, góp phần thỏa mãn tốt hơn nhu cầu của xã hội. Cường
độ lao động chịu ảnh hưởng của các yếu tố sức khỏe, thể chất, tâm lý, trình độ
tay nghề thành thạo của người lao động, công tác tổ chức, kỷ luật lao động…
Nếu giải quyết tốt những vấn đề này thì người lao động sẽ thao tác nhanh hơn,
thuần thục hơn, tập trung hơn, do đó tạo ra nhiều hàng hóa hơn.
Hai là, tính chất phức tạp của lao động.
Căn cứ vào mức độ phức tạp của lao động mà chia thành lao động giản đơn
và lao động phức tạp.
Lao động giản đơn là lao động không đòi hỏi có quá trình đào tạo một cách
hệ thống, chuyên sâu về chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ cũng có thể thao tác
được.
Lao động phức tạp là những hoạt động lao động yêu cầu phải trải qua một
quá trình đào tạo về kỹ năng, nghiệp vụ theo yêu cầu của những nghề nghiệp
chuyên môn nhất định.
Trong cùng một đơn vị thời gian lao động như nhau, lao động phức tạp tạo ra
nhiều giá trị hơn so với lao động giản đơn. Lao động phức tạp là lao động giản
đơn được nhân bội lên. Đây là cơ sở lý luận quan trọng để cả nhà quản trị và
người lao động xác định mức thù lao cho phù hợp với tính chất của hoạt động
lao động trong quá trình tham gia vào các hoạt động kinh tế – xã hội.
3. Tiền tệ
a) Nguồn gốc và bản chất của tiền
Giá trị của hàng hóa là trừu tượng, chúng ta không nhìn thấy giá trị như nhìn
thấy hình dáng hiện vật của hàng hóa; giá trị của hàng hóa chỉ được bộc lộ ra
trong quá trình trao đổi thông qua các hình thái biểu hiện của nó. Theo tiến trình
lịch sử phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hóa, những hình thái của giá trị
cũng trải qua quá trình phát triển từ thấp tới cao. Quá trình này cũng chính là
lịch sử hình thành tiền tệ. Nghiên cứu lịch sử hình thành tiền tệ sẽ giúp lý giải
một cách khoa học nguyên nhân vì sao tiền có thể mua được hàng hóa. Cụ thể:
– Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên
triển hơn xuất hiện.
– Hình thái tiền
Khi lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội phát triển hơn nữa,
sản xuất hàng hóa và thị trường ngày càng mở rộng, thì tình hình có nhiều vật
làm ngang giá chung sẽ gây trở ngại cho trao đổi giữa các địa phương trong
một quốc gia. Do đó, đòi hỏi khách quan là cần có một loại hàng hóa làm vật
ngang giá chung thống nhất.
Ví dụ: 2B; 3C; 5D;… = 0,1 gr vàng.
Vàng trong trường hợp này trở thành vật ngang giá chung cho thế giới hàng
hóa. Vàng trở thành hình thái tiền của giá trị. Tiền vàng trong trường hợp này trở
thành vật ngang giá chung cho thế giới hàng hóa vì tiền có giá trị. Lượng lao
động xã hội đã hao phí trong đơn vị tiền được ngầm hiểu đúng bằng lượng lao
động đã hao phí để sản xuất ra các đơn vị hàng hóa tương ứng khi đem đặt trong
quan hệ với tiền.
Như vậy, về bản chất, tiền là một loại hàng hóa đặc biệt, là kết quả của
quá trình phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hóa, tiền xuất hiện là yếu
tố ngang giá chung cho thế giới hàng hóa. Tiền là hình thái biểu hiện giá trị
của hàng hóa. Tiền phản ánh lao động xã hội và mối quan hệ giữa những
người sản xuất và trao đổi hàng hóa. Hình thái giản đơn là mầm mống sơ
khai của tiền.
Hộp 2. Quan niệm về tiền trong kinh tế vi mô
Tiền là bất cứ phương tiện nào được thừa nhận chung để thanh toán cho
việc giao hàng hoặc để thanh toán nợ. Nó là phương tiện trao đổi. Những
chiếc răng chó ở quần đảo Admiralty, các vỏ sứ ở một số vùng châu Phi, vàng
thế kỷ XIX đều là các ví dụ về tiền. Điều cần nói không phải hàng hóa vật
chất phải sử dụng mà là quy ước xã hội cho rằng nó sẽ được thừa nhận không
bàn cãi với tư cách là một phương tiện thanh toán.
Nguồn: David Begg, Stanley Fisher, Rudiger Dornbusch: Kinh tế học, Sđd,
tr.
b) Chức năng của tiền
– Thước đo giá trị
Tiền dùng để đo lường và biểu hiện giá trị của các hàng hóa khác. Muốn
đo lường giá trị của các hàng hóa, bản thân tiền phải có giá trị. Để thực hiện
chức năng đo lường giá trị, không nhất thiết phải là tiền mặt mà chỉ cần so
sánh với một lượng vàng nhất định một cách tưởng tượng. Sở dĩ có thể thực
hiện được như vậy, vì giữa giá trị của vàng và giá trị của hàng hóa trong thực
tế đã có một tỷ lệ nhất định. Cơ sở của tỷ lệ này là thời gian lao động xã hội
cần thiết đã hao phí để sản xuất ra hàng hóa đó.
Giá trị hàng hóa được biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả hàng hóa.
Như vậy, giá cả hàng hóa là hình thức biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng
hóa. Giá trị là cơ sở của giá cả. Trong khi các điều kiện khác không thay đổi,
nếu giá trị của hàng hóa càng lớn thì giá cả của hàng hóa càng cao và ngược lại.
Giá cả của hàng hóa có thể lên xuống do tác động bởi nhiều yếu tố như: giá trị
của hàng hóa, giá trị của tiền, ảnh hưởng của quan hệ cung – cầu.
– Phương tiện lưu thông
Khi thực hiện chức năng phương tiện lưu thông, tiền được dùng làm môi giới
cho quá trình trao đổi hàng hóa.
Để thực hiện chức năng làm phương tiện lưu thông, yêu cầu phải có tiền mặt
(tiền đúc bằng kim loại, tiền giấy). Trong thực hiện chức năng phương tiện lưu
thông, tiền không nhất thiết phải có đủ giá trị. Đây là cơ sở cho các quốc gia
công nhận và phát hành các loại tiền giấy khác nhau. Thực hiện chức năng
phương tiện lưu thông, tiền làm cho quá trình trao đổi, mua bán trở nên thuận
lợi; đồng thời làm cho hành vi mua, hành vi bán tách rời về không gian và thời
gian. Do đó, có thể tiềm ẩn khả năng khủng hoảng.
– Phương tiện cất trữ
Thực hiện phương tiện cất trữ, tiền rút ra khỏi quá trình lưu thông để đi vào
cất trữ. Thực hiện phương tiện cất trữ, tiền phải có đủ giá trị như tiền vàng, tiền
bạc. Tiền cất trữ có tác dụng là dự trữ tiền cho lưu thông, sẵn sàng tham gia lưu
thông. Khi sản xuất hàng hóa phát triển, lượng hàng hóa nhiều hơn, tiền cất trữ
được đưa vào lưu thông. Ngược lại, nền sản xuất giảm, lượng hàng hóa giảm,
hình. Khu vực dịch vụ chưa trở thành thông dụng. Vì vậy, trong lý luận của mình, C. Mác chưa có điều kiện kèm theo để trình diễn về dịch vụ một cách thật thâm thúy. Điều này làm cho nhiều người ngộ nhận cho rằng, C. Mác chỉ biết tới sản phẩm & hàng hóa vật thể. Trái lại, theo C. Mác, dịch vụ, nếu đó là dịch vụ cho sản xuất thì thuộc khu vực sản phẩm & hàng hóa cho sản xuất, còn dịch vụ cho tiêu dùng thì thuộc phạm trù sản phẩm & hàng hóa cho tiêu dùng. Về tổng quát, dịch vụ, cũng là một kiểu sản phẩm & hàng hóa. Khác với sản phẩm & hàng hóa thường thì, dịch vụ là sản phẩm & hàng hóa không hề cất trữ. Việc sản xuất và tiêu dùng dịch vụ được diễn ra đồng thời. Trong điều kiện kèm theo ngày này, do sự tăng trưởng của phân công lao động xã hội dưới tác động ảnh hưởng của sự tăng trưởng khoa học – công nghệ, dịch vụ ngày càng có vai trò quan trọng trong việc thỏa mãn nhu cầu nhu yếu văn minh của con người. b ) Quan hệ trao đổi trong trường hợp một số ít yếu tố khác sản phẩm & hàng hóa thường thì ở điều kiện kèm theo thời nay Nền sản xuất sản phẩm & hàng hóa ngày này hình thành quan hệ mua và bán nhiều yếu tố có đặc thù nhận dạng khác với sản phẩm & hàng hóa thường thì như đã điều tra và nghiên cứu. Sự độc lạ này xét theo nghĩa chúng có những đặc trưng như : có giá trị sử dụng, có giá cả, hoàn toàn có thể trao đổi, mua và bán nhưng lại không do hao phí lao động trực tiếp như cách tạo ra những sản phẩm & hàng hóa thường thì khác. Khi Open hiện tượng kỳ lạ trao đổi, mua và bán những sản phẩm & hàng hóa đặc biệt quan trọng như vậy, làm cho nhiều người ngộ nhận cho rằng lý luận về sản phẩm & hàng hóa của C. Mác không còn tương thích. Thực chất do họ chưa phân biệt được sản phẩm & hàng hóa và những yếu tố khác sản phẩm & hàng hóa thường thì. Sau đây sẽ xem xét quan hệ trao đổi trong trường hợp một số ít yếu tố nổi bật đang có nhiều tranh luận lúc bấy giờ : – Quan hệ trong trường hợp trao đổi quyền sử dụng đất Khi triển khai mua và bán quyền sử dụng đất, nhiều người lầm tưởng đó là mua và bán đất đai. Trên trong thực tiễn, họ trao đổi với nhau quyền sử dụng đất. Quyền sử dụng đất có giá trị sử dụng, có giá cả nhưng không do hao phí lao động tạo ra theo cách như những sản phẩm & hàng hóa thường thì. Giá cả của quyền sử dụng đất chịu tác động ảnh hưởng của nhiều yếu tố : giá trị của tiền, quan hệ cung và cầu, đầu tư mạnh, sự khan hiếm, vận tốc đô thị hóa, công nghiệp hóa, ngày càng tăng dân số …Trong xã hội văn minh, Open hiện tượng kỳ lạ một bộ phận xã hội trở nên có số lượng tiền nhiều ( theo ý niệm thường thì là phong phú ) do mua và bán quyền sử dụng đất. Bản chất của hiện tượng kỳ lạ này là gì ? Xét về thực chất, số lượng tiền đó chính là hệ quả của việc tiền từ túi chủ thể này chuyển sang túi chủ thể khác. Trong trường hợp như vậy tiền là phương tiện đi lại thanh toán giao dịch, không phải là thước đo giá trị. Nhưng do trong thực tiễn, có nhiều tiền là hoàn toàn có thể mua được những sản phẩm & hàng hóa khác, nên gây ra sự ngộ nhận rằng có nhiều giá trị. Do vậy, nhiều người cho rằng đất đai cũng tạo ra giá trị. Thực tế họ chưa phân biệt được giá trị và của cải. Từng cá thể hoàn toàn có thể trở nên giàu sang nhờ trao đổi, mua và bán quyền sử dụng đất, do so sánh số tiền mà họ bỏ ra với số tiền mà họ thu được là có chênh lệch dương. Xét trên khoanh vùng phạm vi toàn xã hội, không hề có một xã hội giàu sang nếu chỉ mua và bán quyền sử dụng đất. – Quan hệ trong trao đổi tên thương hiệu ( nổi tiếng ) Ngày nay, tên thương hiệu của một doanh nghiệp cũng hoàn toàn có thể được trao đổi, mua và bán, được định giá, tức là chúng có giá cả, thậm chí còn có giá cả cao. Thương hiệu hay khét tiếng là tác dụng của sự nỗ lực của sự hao phí sức lao động của người nắm giữ tên thương hiệu, thậm chí còn của nhiều người. Do đó, giá cả của tên thương hiệu, nhất là những tên thương hiệu nổi tiếng thường rất cao. Điểm cần chú ý quan tâm là, tên thương hiệu chỉ hoàn toàn có thể được hình thành dựa trên một kiểu sản xuất sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ thực mới có giá cả cao. Bên cạnh đó, ngày này có hiện tượng kỳ lạ, 1 số ít ít cầu thủ bóng đá nổi tiếng cũng được trả giá rất cao khi những câu lạc bộ chuyển nhượng ủy quyền. Sự thực, những câu lạc bộ mua và bán sức lao động để thực thi hoạt động giải trí đá bóng trên sân cỏ. Nhưng do hoạt động giải trí đá bóng đó gắn với khung hình sinh học của cầu thủ, nên người ta nhầm tưởng đó là mua và bán nổi tiếng của anh ta. Sở dĩ giá cả của những vụ chuyển nhượng ủy quyền những cầu thủ kĩ năng thường rất cao là vì sự khan hiếm của năng lực và những quyền lợi kỳ vọng thu được trong những trận tranh tài có sự tham gia của cầu thủ đó. Giá cả trong những vụ chuyển nhượng ủy quyền như vậy vừa phản ánh giá trị hoạt động giải trí lao động đá bóng, vừa phản ánh yếu tố kĩ năng, vừa phản ánh quan hệ khan hiếm, vừa phản ánh quyền lợi kỳ vọng của câu lạc bộ nhận chuyển nhượng ủy quyền .
Hàng hóa là một trong những yếu tố thị trường, do vậy, việc nghiên cứu hàng
hóa không thể tách rời việc nghiên cứu về thị trường. Mặt khác, các loại thị
trường là một trong những thực thể của nền kinh tế thị trường, nên nghiên cứu
về thị trường cũng không thể tách rời việc nghiên cứu nền kinh tế thị trường.
1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thị trường
_a) Khái niệm và phân loại thị trường
Hộp 2. Một quan niệm khác về thị trường
Thị trường là sự biểu hiện thu gọn của quá trình mà thông qua đó các
quyết định của các gia đình về tiêu dùng các mặt hàng nào; các quyết định
của các công ty về sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và các quyết định của
người công nhân về việc làm bao lâu cho ai đều được dung hòa bằng sự điều
chỉnh giá cả.
Nguồn: David Begg, Stanley Fisher, Rudiger Dornbusch: Kinh tế học, Sđd,
tr..
– Phân loại thị trường
Căn cứ vào đối tượng trao đổi, mua bán cụ thể, có các loại thị trường như:
thị trường hàng hóa, thị trường dịch vụ. Trong mỗi loại thị trường này lại có
thể chia cụ thể thành các thị trường theo các loại hàng hóa, dịch vụ khác
nhau.
Căn cứ vào phạm vi các quan hệ, có thị trường trong nước và thị trường thế
giới.
Căn cứ vào vai trò của các yếu tố được trao đổi, mua bán, có thị trường tư
liệu tiêu dùng và thị trường tư liệu sản xuất.
Căn cứ vào tính chất và cơ chế vận hành, có thể chia thành : thị trường tự do,
thị trường có điều tiết, thị trường cạnh tranh hoàn hảo và thị trường cạnh tranh
không hoàn hảo (độc quyền).
Ngày nay, các nền kinh tế phát triển ngày càng nhanh và phức tạp hơn, do đó
hệ thống thị trường cũng biến đổi cho phù hợp với điều kiện, trình độ phát triển
của nền kinh tế. Vì vậy, để tổ chức có hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh,
đòi hỏi phải hiểu rõ bản chất của hệ thống thị trường, những quy luật kinh tế cơ
bản của thị trường và các vấn đề liên quan khác.
b) Vai trò của thị trường
Xét trong mối quan hệ với thúc đẩy sản xuất và trao đổi hàng hóa (dịch vụ)
cũng như thúc đẩy tiến bộ xã hội, vai trò chủ yếu của thị trường có thể được khái
quát như sau:
Một là, thị trường thực hiện giá trị hàng hóa, là điều kiện, môi trường cho
sản xuất phát triển.
Giá trị hàng hóa được thực hiện thông qua trao đổi. Việc trao đổi phải được
diễn ra ở thị trường. Thị trường là môi trường để các chủ thể thực hiện giá trị
hàng hóa. Sản xuất hàng hóa càng phát triển, sản xuất ra càng nhiều hàng hóa,
dịch vụ thì càng đòi hỏi thị trường tiêu thụ phải rộng lớn hơn. Sự mở rộng thị
trường đến lượt nó lại thúc đẩy trở lại sản xuất phát triển. Vì vậy, thị trường là
môi trường, là điều kiện không thể thiếu của quá trình sản xuất kinh doanh.
Cơ chế thị trường là phương thức cơ bản để phân phối và sử dụng các
nguồn vốn, tài nguyên, công nghệ, sức lao động, thông tin, trí tuệ… trong nền
kinh tế thị trường. Đây là một kiểu cơ chế vận hành nền kinh tế mang tính
khách quan, do bản thân nền sản xuất hàng hóa hình thành. Cơ chế thị trường
được A. Smith ví như là một “bàn tay vô hình” có khả năng tự điều chỉnh các
quan hệ kinh tế.
2. Nền kinh tế thị trường và một số quy luật chủ yếu của nền kinh tế thị
trường
a) Nền kinh tế thị trường
trực tiếp của những chủ thể sản xuất kinh doanh thương mại là doanh thu và quyền lợi kinh tế tài chính – xã hội khác ; nhà nước là chủ thể triển khai công dụng quản trị, công dụng kinh tế tài chính ; triển khai khắc phục những khuyết tật của thị trường, thôi thúc những yếu tố tích cực, bảo vệ sự bình đẳng xã hội và sự không thay đổi của hàng loạt nền kinh tế tài chính. Thứ tư, là nền kinh tế tài chính mở, thị trường trong nước quan hệ mật thiết với thị trường quốc tế. Các đặc trưng trên mang tính phổ cập của mọi nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên, tùy theo điều kiện kèm theo lịch sử dân tộc đơn cử, tùy theo chính sách chính trị – xã hội của mỗi vương quốc, ngoài những đặc trưng chung, mỗi nền kinh tế thị trường vương quốc hoàn toàn có thể có đặc trưng riêng, tạo nên tính đặc trưng và những quy mô kinh tế thị trường khác nhau .
Hộp 2****. Quan niệm của P. Samuelson
về nền kinh tế thị trường
Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế trong đó các cá nhân và các hãng tư
nhân đưa ra các quyết định chủ yếu về sản xuất và tiêu dùng. Các hãng sản xuất
hàng tiêu dùng thu được lợi nhuận cao nhất bằng các kỹ thuật sản xuất có chi phí
thấp nhất.
Nguồn : P Samuelson: Kinh tế học Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội 1997 t 1
Source: https://suanha.org
Category : Thị Trường
Lỗi E-45 Máy Giặt Electrolux Hỏng Toàn Bộ Nếu Không Sửa! Tại sao máy giặt Electrolux hiện lỗi E-45? Nguyên...
Đọc tiếp
Cách Khắc Phục Ẩm Mốc Trên Giấy Dán Tường Trệt Để Từng Bước Giấy dán tường không chỉ giúp không...
Đọc tiếp
1. Dùng giấy dán tường chống ẩm mốc có hiệu quả không? Tường bị ẩm mốc phải làm thế nào...
Đọc tiếp
Giấy dán tường là cách tốt nhất để biến đổi một căn phòng, vì nó không chiếm bất kỳ không...
Đọc tiếp
Dùng giấy dán tường hay sơn nhà là câu hỏi được rất nhiều người mua chăm sóc khi trang trí...
Đọc tiếp
Tại Việt Nam, tình trạng tường nhà bị ẩm mốc đã không còn quá xa lạ, nhất là vào mùa...
Đọc tiếp
