Lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất – Giáo trình kinh tế chính trị
a ) Chi tiêu sản xuất tư bản chủ nghĩa
Nếu gọi giá trị sản phẩm & hàng hóa là W, thì W = c + v + m. Đó chính là những ngân sách lao động trong thực tiễn của xã hội để sản xuất sản phẩm & hàng hóa. Nhưng so với nhà tư bản, để sản xuất sản phẩm & hàng hóa, họ chỉ cần ngân sách một lượng tư bản để mua tư liệu sản xuất ( c ) và mua sức lao động ( v ). Ngân sách chi tiêu đó gọi là chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, được ký hiệu là k. k = c + v
Nếu dùng k để chỉ chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa thì công thức W = c + v + m sẽ chuyển hóa thành :
W = k + m.
Bạn đang đọc: Lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất – Giáo trình kinh tế chính trị – Cộng đồng học tập 24h, học,học mọi lúc, học mọi nơi.
Giữa chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa và giá trị sản phẩm & hàng hóa có sự khác nhau cả về chất và về lượng .
giá thành trong thực tiễn là ngân sách về lao động xã hội thiết yếu để sản xuất ra sản phẩm & hàng hóa .
Về lượng, chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa luôn nhỏ hơn ngân sách thực tiễn, tức là giá trị của sản phẩm & hàng hóa, vì rằng W = k + m thì k = W – m .
Đối với nhà tư bản, chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa là số lượng giới hạn trong thực tiễn của lỗ lãi kinh doanh thương mại nên họ ra sức “ tiết kiệm ngân sách và chi phí ” chi phí sản xuất này bằng mọi cách .
Do có sự chênh lệch giữa giá trị sản phẩm & hàng hóa và chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, nên sau khi bán sản phẩm & hàng hóa theo đúng giá trị, nhà tư bản không riêng gì bù lại đủ số tiền đã ứng ra, mà còn thu được một số tiền lời ngang bằng m. Số tiền lời này gọi là lợi nhuận, ký hiệu là p. Lợi nhuận là giá trị thặng dư khi được ý niệm là con đẻ của hàng loạt tư bản ứng ra, là tác dụng hoạt động giải trí của hàng loạt tư bản góp vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh thương mại .
Lợi nhuận là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư, nó phản ánh rơi lệch thực chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản. Cái khác nhau giữa bỏ m và p ở chỗ, khi nói m là hàm ý so sánh nó với v, còn khi nói p lại hàm ý so sánh với ( c + v ) ; p và m thường không bằng nhau, p hoàn toàn có thể cao hơn hoặc thấp hơn m, nhờ vào vào giá cả bán sản phẩm & hàng hóa do quan hệ cung – cầu pháp luật. Nhưng xét trên khoanh vùng phạm vi toàn xã hội, tổng số lợi nhuận luôn ngang bằng tổng số giá trị thặng dư .
Khi giá trị thặng dư chuyển hóa thành lợi nhuận thì tỷ suất giá trị thặng dư chuyển hóa thành tỷ suất lợi nhuận .
Về chất, tỷ suất giá trị thặng dư bộc lộ đúng mức độ bóc lột của nhà tư bản so với lao động. Còn tỷ suất lợi nhuận chỉ nói lên mức doanh lợi của việc góp vốn đầu tư tư bản .
Tỷ suất lợi nhuận cao hay thấp tùy thuộc vào nhiều tác nhân như : tỷ suất giá trị thặng dư, cấu trúc hữu cơ của tư bản, vận tốc chu chuyển tư bản, sự tiết kiệm chi phí tư bản không bao giờ thay đổi …
Cạnh tranh trong nội bộ ngành là cạnh tranh đối đầu giữa những nhà máy sản xuất trong cùng một ngành, sản xuất cùng một loại sản phẩm & hàng hóa, nhằm mục đích mục tiêu giành lợi thế trong sản xuất và trong tiêu thụ sản phẩm & hàng hóa để thu được lợi nhuận siêu ngạch .
Cạnh tranh trong nội bộ ngành được triển khai trải qua những giải pháp : nâng cấp cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm & hàng hóa, nâng cấp cải tiến mẫu mã … làm cho giá trị riêng biệt của sản phẩm & hàng hóa do xí nghiệp sản xuất sản xuất ra thấp hơn giá trị xã hội để thu được lợi nhuận siêu ngạch .
Kết quả cạnh tranh đối đầu trong nội bộ ngành dẫn đến hình thành giá trị xã hội của sản phẩm & hàng hóa, tức là giá trị thị trường của sản phẩm & hàng hóa, làm cho điều kiện kèm theo sản xuất trung bình của một ngành đổi khác, giá trị xã hội của sản phẩm & hàng hóa giảm xuống, chất lượng sản phẩm & hàng hóa được nâng cao, chủng loại sản phẩm & hàng hóa phong phú và đa dạng …
Cạnh tranh giữa những ngành là cạnh tranh đối đầu giữa những xí nghiệp sản xuất tư bản kinh doanh thương mại trong những ngành sản xuất khác nhau, nhằm mục đích mục tiêu tìm nơi góp vốn đầu tư có lợi hơn .
Ví dụ : Trong xã hội có ba ngành sản xuất công nghiệp khác nhau : cơ khí, dệt, da ; tư bản góp vốn đầu tư đều là 100 ; tỷ suất giá trị thặng dư đều là 100 %. Tư bản ứng trước đều chu chuyển hết giá trị vào mẫu sản phẩm. Nhưng do đặc thù kinh tế tài chính, kỹ thuật mỗi ngành khác nhau nên cấu trúc hữu cơ của những xí nghiệp sản xuất cũng rất khác nhau. Nếu số lượng giá trị thặng dư của xí nghiệp sản xuất nào tạo ra cũng bằng lợi nhuận nó thu được thì tỷ suất lợi nhuận sẽ rất khác nhau. Xem bảng dưới đây :
Ngành sản xuất | giá thành sản xuất TBCN |
M ( m ’ = 100 % ) |
Giá trị sản phẩm & hàng hóa | P ’ ngành ( % ) | p ’ ( % ) | Giá cả sản xuất |
Cơ khí |
80 c + 20 v | 20 | 120 | 20 | 30 | 130 |
Dệt | 70 c + 30 v | 30 | 130 | 30 | 30 | 130 |
Da | 60 c + 40 v | 40 | 140 | 40 | 30 | 130 |
Trong trường hợp trên, ngành da là ngành có tỷ suất lợi nhuận cao nhất, tư bản ở những ngành khác sẽ chuyển sang làm cho quy mô sản xuất của ngành da lan rộng ra, mẫu sản phẩm của ngành da nhiều lên, cung loại sản phẩm của ngành da lớn hơn cầu, giá cả sẽ hạ xuống, tỷ suất lợi nhuận giảm .
Như vậy, sự tự do chuyển dời tư bản từ ngành này sang ngành khác làm biến hóa tỷ suất lợi nhuận của ngành và dẫn đến hình thành tỷ suất lợi nhuận ngang nhau, mỗi ngành đều nhận được tỷ suất lợi nhuận 30 %. Đó là tỷ suất lợi nhuận chung hay tỷ suất lợi nhuận bình quân, ký hiệu là p ‘ .
Sự hình thành lợi nhuận bình quân đã làm cho quy luật giá trị thặng dư, quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản, bị biến dạng đi. Quy luật giá trị thặng dư hoạt động trong giai đoạn chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh thể hiện thành quy luật lợi nhuận bình quân.
Trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa, khi hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân thì giá trị sản phẩm & hàng hóa chuyển hóa thành giá cả sản xuất. Giá cả sản xuất là giá cả bằng chi phí sản xuất cộng với lợi nhuận bình quân .
Giá trị là cơ sở của giá cả sản xuất. Giá cả sản xuất là phạm trù kinh tế tài chính tương tự với phạm trù giá cả. Nó cũng là cơ sở của giá cả trên thị trường. Giá cả sản xuất điều tiết giá cả thị trường, giá cả thị trường xoay quanh giá cả sản xuất. Khi giá trị sản phẩm & hàng hóa chuyển hóa thành giá cả sản xuất thì quy luật giá trị có hình thức bộc lộ thành quy luật giá cả sản xuất .
Source: https://suanha.org
Category : Thị Trường