Các tổ chức độc quyền sử dụng giá cả độc quyền để:

Tích tụ và tập trung sản xuất cao dẫn đến hình thành các tổ chức độc quyền là đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa đế quốc.

Trong những năm 1900, ở Mỹ, Đức, Anh, Pháp đều có tình hình là các nhà máy sản xuất lớn chỉ chiếm khoảng chừng 1 % tổng số nhà máy sản xuất nhưng chiếm hơn 3/4 tổng số máy hơi nước và điện lực, cần 50% tổng số công nhân và sản xuất ra gần 50% tổng số loại sản phẩm. Sự tích tụ và tập trung chuyên sâu sản xuất đến mức cao như vậy đã trực tiếp dẫn đến hình thành các tổ chức độc quyền. Bởi vì, một mặt, do có 1 số ít ít các nhà máy sản xuất lớn nên hoàn toàn có thể thuận tiện thỏa thuận hợp tác với nhau : mặt khác, các nhà máy sản xuất có quy mô lớn, kỹ thuật cao nên cạnh tranh đối đầu sẽ rất nóng bức, kinh khủng, khó vượt mặt nhau, do đó đã dẫn đến khuynh hướng thỏa hiệp với nhau để nắm độc quyền. Tổ chức độc quyền là tổ chức liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung chuyên sâu vào trong tay phần đông việc sản xuất và tiêu thụ 1 số ít loại sản phẩm & hàng hóa nào đó nhằm mục đích mục tiêu thu được doanh thu độc quyền cao. Khi mới mở màn quy trình độc quyền hóa, các liên minh độc quyền hình thành theo link ngang, nghĩa là mới chỉ link những doanh nghiệp trong cùng một ngành, nhưng về sau theo mổi liên hệ dây chuyền sản xuất, các tổ chức độc quyền đã tăng trưởng theo link dọc, lan rộng ra ra nhiều ngành khác nhau. Những hình thức độc quyền cơ bản là cácten, xanhđica, tơnrớt, côngxoỏcxiom, cônggơlômêrát. – Cácten ( Cartel ) là hình thức tổ chức độc quyền giữa các nhà tư bản ký hiệp nghị thỏa thuận hợp tác với nhau về giá cả, quy mô sản lượng, thị trường tiêu thụ, kỳ hạn giao dịch thanh toán, V.V.. Các nhà tư bản tham gia cácten vần độc lập về sản xuẩt và thương nghiệp. Họ chỉ cam kết làm đúng hiệp nghị, nếu làm sai sẽ bị phạt tiền theo pháp luật của hiệp nghị. Vì vậy, cácten là liên minh độc quyền không vững chãi. Trong nhiều trường hợp, những thành viên thấy ở vào vị trí bất lợi đã rút ra khỏi cácten, làm cho cácten thường tan vỡ trước kỳ hạn. – Xanhđica ( Syndicate ) là hình thức tổ chức độc quyền cao hơn, không thay đổi hơn cácten. Các nhà máy sản xuất tham gia xanhđica vẫn giữ độc lập về sản xuất, chỉ mất độc lập về lưu thông : mọi việc mua – bán do một ban quản trị chung của xanhđica tiếp đón. Mục đích của xanhđica là thống nhất đầu mối mua và bán đề mua nguyên vật liệu với giá rẻ, bán sản phẩm & hàng hóa với giá đắt nhằm mục đích thu doanh thu độc quyền cao. – Tơrớt ( Trust ) là một hình thức độc quyền cao hơn cácten và xanhđica, nhằm mục đích thống nhất cả việc sản xuất, tiêu thụ, tài vụ đều do một ban quản trị quản trị. Các nhà tư bản tham gia tơrớt trở thành những cổ đông thu doanh thu theo số lượng CP. – Côngxoócxiom ( Consortium ) là một hình thức độc quyền có trình độ và quy mô lớn hơn các hình thức độc quyền trên. Tham gia côngxoócxiom không chỉ có các nhà tư bản lớn mà còn cả các xanhđica, tơrớt, thuộc các ngành khác nhau nhưng tương quan với nhau về kinh tế tài chính, kỹ thuật. Với kiểu link dọc như vậy, một côngxoócxiom hoàn toàn có thể có hàng trăm xí nghiệp sản xuất link trên cơ sở trọn vẹn phụ thuộc vào về tài hình vào một nhóm tư bản kếch sù. b ) Tư bản kinh tế tài chính và bọn đầu sỏ kinh tế tài chính Cùng với quy trình tích tụ và tập trung chuyên sâu sản xuất trong công nghiệp cũng diễn ra quy trình tích tụ, tập trung chuyên sâu tư bản trong ; ngân hàng nhà nước dẫn đến hình thành các tổchức độc quyền trong ngân hàng nhà nước. Quy luật tích tụ, tập trung chuyên sâu tư bản trong ngân hàng nhà nước cũng giống như trong công nghiệp, do quy trình cạnh tranh đối đầu các ngân hàng nhà nước vừa và nhỏ bị thôn tính, dẫn đến hình thành những ngân hàng nhà nước lớn. Khi sản xuất trong ngành công nghiệp tích tụ ở mức độ cao, thì các ngân hàng nhà nước nhỏ không đủ tiềm lực và uy tín phục vụ cho việc làm kinh doanh thương mại của các nhà máy sản xuất công nehiệp lớn. Các tổ chức độc quyền này tìm kiếm các ngân hàng nhà nước lớn hơn, thích hợp với các điều kiện kèm theo kinh tế tài chính và tín dụng thanh toán của mình. Trong điều kiện kèm theo đó, các ngân hàng nhà nước nhỏ phải tự sáp nhập vào các ngân hàng nhà nước mạnh hơn, hoặc phải chấm hết sự sống sót của mình trước quy luật quyết liệt của cạnh tranh đối đầu. Quá trình này đã thôi thúc các tổ chức độc quyền ngân hàng nhà nước sinh ra. – Sự Open, tăng trưởng của các tổ chức độc quyền trong ngân hàng nhà nước đã làm biến hóa quan hệ giữa tư bản ngân hàng nhà nước và tư bản công nghiệp, làm cho ngân hàng nhà nước mở màn có vai trò mới. Ngân hàng từ chỗ chỉ là trung gian trong việc thanh toán giao dịch và tín dụng thanh toán, nay đã nắm được hầu hết tư bản tiền tệ của xã hội nên có quyền lực tối cao vạn năng, khống chế mọi hoạt động giải trí của nền kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa. Dựa trên vị thế người chủ cho vay, độc quyền ngân hàng nhà nước cử đại diện thay mặt của mình vào các cơ quan quản trị của độc quyền công nghiệp để theo dõi việc sử dụng tiền vay, hoặc trực tiếp góp vốn đầu tư vào công nghiệp. Trước sự khốngchế và chi phối ngày càng xiết chặt của ngân hàng nhà nước, một quy trình xâm nhập tương ứng trở lại của các độc quyền công nghiệp vào ngân hàng nhà nước cũng diễn ra. Các tổ chức độc quyền công nghiệp cùng tham gia vào việc làm của ngân hàng nhà nước bằng cách mua CP của ngân hàng nhà nước lớn để chi phối hoạt động giải trí của ngân hàng nhà nước, hoặc lập ngân hàng nhà nước riêng Giao hàng cho mình. Quá trình độc quyền hóa trong công nghiệp và trong ngân hàng nhà nước xoắn xuýt với nhau và thôi thúc lẫn nhau làm phát sinh một thứ tư bản mới, gọi là tư bản kinh tế tài chính. V.I.Lênin nói : “ Tư bản kinh tế tài chính là két quá của sự hợp nhất giữa tư bản ngân hàng nhà nước của 1 số ít ít ngân hàng nhà nước độc quyền lớn nhất, với tư bản của những liên minh độc quyền các nhà công nghiệp “. Sự tăng trưởng của tư bản kinh tế tài chính dẫn đến sự hình thành một nhóm nhỏ độc quyền, chi phối hàng loạt đời sống kinh tế tài chính và chính trị của toàn xã hội tư bản gọi là các đầu sỏ kinh tế tài chính. – Các đầu sỏ kinh tế tài chính thiết lập sự thống trị của mình trải qua chính sách tham gia. Thực chất của chính sách tham gia là một nhà kinh tế tài chính lớn, hoặc một tập đoàn lớn kinh tế tài chính nhờ có số CP khống chế mà nắm được một công ty lớn nhất với tư cách là công ty gốc ( hay là “ công ty mẹ ” ) ; công ty này lại mua được CP khống chế, thống trị được công ty khác, gọi là “ công ty con ” ; “ công ty con ” đến lượt nó lại chi phối các “ công ty cháu ” cũng bằng cách như vậy … Nhờ có chính sách tham gia và giải pháp tổ chức tập đoàn lớn theo kiểu móc xích như vậy, bằng một lượng tư bản góp vốn đầu tư nhỏ, các nhà tư bản độc quyền kinh tế tài chính hoàn toàn có thể khống chế và điều tiết được một lượng tư bản lớn gấp nhiều lần.

Ngoài “Chế độ tham dự”, các đầu sỏ tài chính còn sử dụng những thủ đoạn như: lập công ty mới, phát hành trái khoán, kinh doanh công trái, đầu cơ chứng khoán ở sở giao dịch, đầu cơ ruộng đất,… để thu được lợi nhuận độc quyền cao.

– Thống trị về kinh tế tài chính là cơ sở để các đầu sỏ kinh tế tài chính thống trị về chính trị và các mặt khác, về mặt chính trị, các đầu sỏ kinh tế tài chính chi phối mọi hoạt động giải trí của các cơ quan nhà nước, biến nhà nước tư sản thành công xuất sắc cụ Giao hàng quyền lợi cho chúng. Sự thống trị của bọn tài phiệt đã làm phát sinh chủ nghĩa phátxít, chủ nghĩa quân phiệt và nhiều thứ chủ nghĩa phản động khác, cùng chạy đua vũ trang gây cuộc chiến tranh xâm lược để áp bức, bóc lột các nước đang tăng trưởng và chậm tăng trưởng. c ) Xuất khẩu tư bản V.I.Lênin vạch ra rằng, xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa là đặc thù của quy trình tiến độ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh đối đầu, còn xuất khẩu tư bản là đặc thù của chủ nghĩa tư bản độc quyền. – Xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa là mang hàng hóa ra quốc tế để thực thi giá trị và giá trị thặng dư. Còn xuất khẩu tư bản là mang tư bản góp vốn đầu tư ở quốc tế để sản xuất giá trị thặng dư tại nước thường trực. – Xuất khẩu tư bản trở thành tất yếu, vì trong những nước tư bản tăng trưởng đã tích góp được một khối lượng tư bản lớn và phát sinh thực trạng 1 số ít “ tư bản thừa ” tương đối cần tìm nơi góp vốn đầu tư có nhiều doanh thu so với góp vốn đầu tư ở trong nước. Tiến bộ kỹ thuật ở các nước này đã dẫn đến tăng cấu trúc hữu cơ của tư bản và hạ thấp tỷ suất lợi nhuận : trong khi đó ở nhiều nước lỗi thời về kinh tế tài chính, giá ruộng đất tương đối hạ, tiền lương thấp, nguyên vật liệu rẻ, nhưng lại rất thiếu tư bản nên tỷ suất lợi nhuận cao, rất hấp dẫn đầu tư tư bản. – Xuất khẩu tư bản xét về hình thức góp vốn đầu tư, hoàn toàn có thể phân loại thành xuất khẩu tư bản hoạt động giải trí ( góp vốn đầu tư trực tiếp ) và xuất khẩu tư bản cho vay ( góp vốn đầu tư gián tiếp ). Xuất khẩu tư bản trực tiếp là đưa tư bản ra quốc tế để trực tiếp kinh doanh thu doanh thu cao. Xuất khẩu tư bản gián tiếp là cho vay để thu cống phẩm. Xét về chủ sở hữu tư bản, hoàn toàn có thể phân loại thành xuất khẩu tư bản nhà nước và xuất khẩu tư bản tư nhân. Việc xuất khẩu tư bản là sự lan rộng ra quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra quốc tế, là công cụ đa phần để bành trướng sự thống trị, bóc lột, nô dịch của tư bản kinh tế tài chính trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế. Tuy nhiên, việc xuất khẩu tư bản, về khách quan cũng có những ảnh hưởng tác động tích cực đến nền kinh tế tài chính các nước nhập khẩu, như thôi thúc quy trình chuyển biến từ cư cấu kinh tế tài chính thuần nông thành cơ cấu tổ chức kinh tế nông – công nghiệp, mặc dầu cơ cấu tổ chức này còn què quặt, chịu ràng buộc vào kinh tế tài chính của chính quốc. d ) Sự phân loại quốc tế về kinh tế tài chính giữa các tổ chức độc quyền Quá trình tích tụ và tập trung chuyên sâu tư bản tăng trưởng, việc xuất khẩu tư bản tăng lên cả về quy mô và khoanh vùng phạm vi tất yếu dẫn tới sự phân loại quốc tế về mặt kinh tế tài chính giữa các tập đoàn lớn tư bản độc quyền và hình thành các tổ chức độc quyền quốc tế. Lịch sử tăng trưởng của chủ nghĩa tư bản đã chứng tỏ thị trường trong nước luôn luôn gắn với thị trường ngoài nước. Đặc biệt trong tiến trình chủ nghĩa tư bản độc quyền, thị trường ngoài nước còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng quan trọng so với các nước đế quốc. Một mặt, do lực lượng sản xuất tăng trưởng cao yên cầu ngày càng phải có nhiều nguồn nguyên vật liệu và nơi tiêu thụ : mặt khác, do thèm khát doanh thu siêu ngạch thôi thúc tư bản độc quyền tăng cường bành trướng ra quốc tế, cần có thị trường không thay đổi tiếp tục. V.I.Lênin nhận xét : “ Bọn tư sản chia nhau quốc tế, không phải do tính gian ác đặc biệt quan trọng của chúng, mà do sự tập trung chuyên sâu đã tới mức độ buộc chúng phải đi vào con đường ấy để kiếm lời ‘ ’. Sự dụng độ trên trường quốc tế giữa các tổ chức độc quyền vương quốc có sức mạnh kinh tế tài chính hùng hậu lại được sự ủng hộ của nhà nước “ của mình ” và các cuộc cạnh tranh đối đầu quyết liệt giữa chúng tất yếu dẫn đến khuynh hướng thỏa hiệp, ký kết các hiệp định, để củng cố vị thế độc quyền của chúng trong những nghành và những thị trường nhất định. Từ đó hình thành các liên minh độc quyền quốc tế dưới dạng cácten, xanhđica, tơrớt quốc tế … đ ) Sự phân loại quốc tế về chủ quyền lãnh thổ giữa các cường quốc đế quốc. Sự phân loại quốc tế về kinh tế tài chính được củng cố và tăng cường bằng việc phân loại quốc tế về chủ quyền lãnh thổ. V.I.Lênin đã chỉ ra rằng : “ Chủ nghĩa tư bản tăng trưởng càng cao, nguyên vật liệu càng thiếu thốn, sự cạnh tranh đối đầu càng nóng bức và việc tìm kiếm các nguồn nguyên liêu trên toàn quốc tế càng ráo riết, thì cuộc đấu tranh để chiếm thuộc địa càng kinh khủng hơn “. Các cường quốc đế quốc ra sức xâm lăng thuộc địa, chính bới thuộc địa là nơi bảo vệ nguồn nguyên vật liệu và thị trường liên tục ; là nơi tương đối bảo đảm an toàn trong cạnh tranh đối đầu, bảo vệ thực thi đồng thời những mục tiêu về kinh tế tài chính, quân sự chiến lược và chính trị. Từ sau năm 1880, những cuộc lấn chiếm thuộc địa khởi đầu tăng trưởng mạnh. Đến cuối thể kỷ XIX đầu thế kỷ XX. các nước đế quốc đã triển khai xong việc phân loại chủ quyền lãnh thổ quốc tế. Đế quốc Anh chiếm được nhiều thuộc địa nhất, sau đó đến Nga ( Nga Hoàng ) và Pháp, số dân thuộc địa của Pháp lại nhiều hơn số dân thuộc địa của ba nước Đức, Mỹ, Nhật cộng lại. Sự phân loại chủ quyền lãnh thổ và tăng trưởng không đều của chủ nghĩa tư bản tất yếu dẫn đến cuộc đấu tranh đòi chia lại quốc tế. Đó là nguyên do chính dẫn đến cuộc Chiến tranh quốc tế thứ nhất 1914 – 1918 và cuộc Chiến tranh quốc tế thứ hai 1939 – 1945.

V.I.Lênin viết: “Khi nói đến chính sách thực dân trọng thời đại chủ nghĩa đế quốc tư bản, thì cần chú ý rằng tư bản tài chính và chính sách quốc tế thích ứng với nó,… đã tạo nên hàng loạt hình thức lệ thuộc có tính chất quá độ của các nước. Tiêu biểu cho thời đại đó, không những chỉ có hai loại chủ yếu: Những nước chiếm thuộc địa và những thuộc địa, mà còn có nhiều nước phụ thuộc với những hình thức khác nhau, những nước này trên hình thức thì được độc lập về chính trị, nhưng thực tế lại mắc vào cái lưới phụ thuộc về tài chính và ngoại giao”.

Năm đặc thù kinh tế tài chính cơ bản của chủ nghĩa đế quốc có tương quan ngặt nghèo với nhau, nói lên thực chất của chủ nghĩa đế quốc vè mặt kinh tế tài chính là sự thống trị của chủ nghĩa tư bản độc quyền, về mặt chính trị là hiếu chiến, xâm lược.

Loigiaihay.com