Trang trí những hình cơ bản

Trang trí các hình cơ bản

1. Mục đích và yêu cầu:

Bạn đang đọc: Trang trí các hình cơ bản

Những bài học kinh nghiệm về trang trí cơ bản có tính năng giáo dục thị hiếu nghệ thuật và thẩm mỹ, giúp những bạn làm quen những thể loại trang trí nằm trong một khuôn khổ nhất định ( hình vuông vắn, hình tròn trụ, hình chữ nhật và đường diềm ) với những nguyên tắc chung. Biết vận dụng những nguyên tắc và biến hóa trên nền nguyên tắc chung đó là một cách linh động, có sự tìm tòi và phát minh sáng tạo nhất. Nắm và hiểu được chiêu thức sắp xếp, bố cục tổng quan những họa tiết trang trí trong khuôn khổ những hình vuông vắn, hình tròn trụ, hình chữ nhật và đường diềm. Nắm vững và biết cách phân bổ những mảng họa tiết lớn, nhỏ để tạo thành một toàn diện và tổng thể hòa giải, cân đối và thích mắt, bố cục tổng quan có trọng tâm, phân bổ màu hài hòa và hợp lý, biết tạo một gam màu chung một cách có chủ định. Thể hiện đượckỹ năng trong cách trình diễn một bài trang trí với hình thức sạch sẽ và đẹp mắt, khôn khéo, chuẩn xác về hình và màu. Nắm bắt và biết vận dụng những họa tiết trang trí đẹp, tương thích với nội dung, phát minh sáng tạo được những mẫu họa tiết vừa mang tính dân tộc bản địa vừa mang tính tân tiến .
Trong trong thực tiễn, tất cả chúng ta gặp rất nhiều thể loại trang trí, những hình trang trí đó được sắp xếp trong nhiều loại dạng hình khác nhau : vuông, tròn, dài, tam giác, ovan, v.v … Nhưng xét cho cùng, toàn bộ những mô hình đó đều nằm trong 3 dạng hình cơ bản là hình vuông vắn, hình tròn trụ, hình chữ nhật. Những hình khác chẳng qua chỉ là một biến thể của một trong ba hình trên, được cắt đi một hoặc hai phần .

Rất nhiều hình cơ bản và hình biến dạng được sắp đặt tạo nên một tổng thể thống nhất và hài hòa.

Trang trí trong các đình chùa Việt Nam được sắp xếp trong các hình cơ bản đã được biến hóa

Trên trần điện nhà thờ Xích-xtin (từng vùng): Rất nhiều hình cơ bản và hình biến dạng được sắp xếp tạo nên một tổng thể thống nhất và hài hòa

2. Đặc tính: Dựa vào tính chất chung của các hình cơ bản, ta thấy:

– Hình vuông : có 4 cạnh bằng nhau ;
– Hình chữ nhật : có 2 cạnh song song và bằng nhau từng đôi một ;
– Hình tròn : toàn bộ những điểm trên hình tròn trụ cách tâm bằng nhau ( nửa đường kính ) .
Trên cơ sở đó để tất cả chúng ta sắp xếp những họa tiết trang trí sao cho cân đối bốn xung quanh và tạo được điểm trung tâm của hình, từ đó dẫn đến những họa tiết phụ nhằm mục đích tôn họa tiết chính, phối hợp những họa tiết để tạo thành một toàn diện và tổng thể thống nhất, ngặt nghèo, hài hòa và hợp lý và thích mắt .
Vậy, trang trí hình cơ bản là chiêu thức sắp xếp những hình, mảng, đường nét và sắc tố để tạo dựng nên một hình trang trí thống nhất, hài hòa và hợp lý về mọi mặt : mảng nét và màu trong khuôn khổ một hình cố định và thắt chặt ( vuông, tròn, chữ nhật ) .

3. Các nguyên tắc:

Bất kỳ một thể loại trang trí nào cũng phải dựa vào những nguyên tắc chung ( hay gọi là luật trang trí ) để vận dụng một cách có phát minh sáng tạo trong những điều kiện kèm theo và những trường hợp sao cho đúng và tương thích với nội dung chủ đề. Đã gọi là thẩm mỹ và nghệ thuật, nhất là thẩm mỹ và nghệ thuật trang trí yên cầu người vẽ phải có tính phát minh sáng tạo cao để sáng tác ra những hình tượng trang trí mê hoặc. Bất kỳ một dân tộc bản địa nào cũng có những họa tiết trang trí và cái nhìn riêng để trang hoàng và tô điểm cho đời sống của mình. Đối với người châu Á nói chung và người Nước Ta nói riêng ý thức trang trí trong đời sống rất cao. Người Nước Ta nhìn sự vật thiên về mặt tổng hợp, khái quát. Xem những bức tranh cổ hoặc những khu công trình kiến trúc, văn hóa truyền thống từ những thế kỷ trước đều toát lên tính ước lệ rất rõ nét, từ con người đến cây cối, nhà cửa, động vật hoang dã, hoa lá, mây, nước, lửa .
Tuy nhiên, tổng thể mọi khu công trình và tác phẩm trang trí của những dân tộc bản địa đều có những nguyên tắc chung của luật trang trí. Có bốn nguyên tắc thông dụng mà tất cả chúng ta cần chớp lấy :
a. Nguyên tắc cân đối và đăng đối :
* Cân đối : Cân đối là tạo sự cân đối trong một hình. Các họa tiết được lặp lại một cách đều đặn, đúng mực qua trục đối xứng, tạo sự cân đối và đúng chuẩn .

Qua một trục giữa, hai bên chia đều các loại họa tiết giống nhau để tạo sự cân bằng không bị xô lệch hoặc méo mó

Xem thêm: 80 mẫu thiết kế nội thất biệt thự hiện đại, đẹp, cao cấp & thi công

Cân đối có 2 loại : cân đối tuyệt đối và cân đối tương đối .
Xem hình trước ta nhận thấy : Hình tròn có sự cân đối trong hàng loạt cân đối về góc nhìn. Nếu ta chia đôi hình qua trục AB sẽ được hai nửa cân đối tương đối. Nếu chia thêm qua trục CD, sự tương đối càng ít hơn nữa. Nhưng nhìn tổng thể và toàn diện vẫn giữ được sự cân đối chung vừa mắt .
Ở hình vuông vắn trên : Nếu chia trục AB, 2 hình vẫn giống nhau và khi cắt trục CD được 4 hình giống nhau. Đó là sự cân đối tuyệt đối. Thường được dùng trong hình trang trí cơ bản tuyệt đối trên nguyên tắc chung. Còn khi đã được sử dụng một cách có phát minh sáng tạo, vận dụng luật cân đối trong những mảng hình, nét và màu để tạo sự cân đối, không nhất thiết phải cân đối theo 2 trục AB và CD. Có thể chỉ cân đối hoặc tạo cảm xúc cân bằng như hình sau .
* Đăng đối ( đối xứng ) : Chính là sự cân đối qua trục ngang hoặc trục dọc. Họa tiết hai bên hoặc bên trên và bên dưới giống nhau về hình và họa tiết .
Cân đối và đăng đối nói chung giống nhau về cách phân loại họa tiết. Tuy nhiên, đăng đối nhất thiết phải có sự cân đối thì còn sự cân đối không nhất thiết phải cần đăng đối .

b. Nguyên tắc nhắc lại : Là những họa tiết được nhắc đi nhắc lại trong một hình trang trí, hoàn toàn có thể là một hình hoặc một nhóm hình. Nhắc lại cùng chiều hoặc đổi chiều .
Nguyên tắc nhắc lại này tạo sự vững chãi của một hình trang trí qua trục dọc hoặc trục ngang, tạo được cảm xúc về sự triển khai xong của hình, bộc lộ sự ngặt nghèo và hoàn hảo của một bố cục tổng quan trong một hình trang trí .

c. Nguyên tắc xen kẽ : Dùng một họa tiết này xếp xen kẽ với một hoặc một nhóm họa tiết khác để bố cục tổng quan thêm đa dạng và phong phú và sinh động. Nếu chỉ dùng một họa tiết se gây cảm xúc đơn điệu, nhàm chán. Xen kẽ họa tiết phụ bên cạnh họa tiết chính để tạo sự uyển chuyển, cân đối và mê hoặc là hình thức nhằm mục đích tôn họa tiết chính lên, gây cảm xúc cân đối và hoàn hảo cho một tổng thể thống nhất .

d. Nguyên tắc phá thể : Là giải pháp nhằm mục đích giảm bớt đi những mảng hình đậm nhạt có xu thế ép chế bố cục tổng quan chung. Ví dụ : Khi có quá nhiều đường thẳng, nhất thiết phải đưa vào những đường cong. Bên những mảng hình lớn phải có những mảng nhỏ. Cạnh cái đậm phải có cái nhạt, bên cái cứng phải có cái mềm, bên cái tươi phải có êm dịu v.v … Nguyên tắc phá thể là những biến hóa bất thần nhưng vẫn gây được cảm xúc hòa giải và thướt tha. Nguyên tắc phá thể bộc lộ :
* Phá thể về đường nét : Bên cạnh đường thẳng có những đường cong hoặc những đường xiên chếch làm cân đối bố cục tổng quan .

* Phá thể về hình mảng : Bên cạnh những hình lớn đều có những hình nhỏ làm cho bố cục tổng quan thêm sinh động. Hình tròn có những hình bầu dục hoặc vuông phối hợp .

* Phá thể về độ đậm nhạt : Bên cạnh những màu giống nhau có những màu thật đậm hoặc thật sáng để nhấn mạnh vấn đề trọng tâm hoặc gây sự chú ý quan tâm về độ màu .
Khi làm trang trí cần nắm vững 4 nguyên tắc trang trí trên để vận dụng một cách có sự phát minh sáng tạo. Tuy nhiên không nên vận dụng cứng ngắc tổng thể 4 nguyên tắc trên mà phải vận dụng linh động, phát minh sáng tạo .
Điểm chú ý quan tâm duy nhất là sáng tác được một màu trang trí thích mắt về hình thức, về giá trị nội dung, về cách cấu trúc của những mảng hình và phân chia sắc tố để tạo nên một tổng thể và toàn diện hòa giải, hài hòa và hợp lý nhất qua cách bộc lộ của người vẽ .

Xem thêm: 35+ Mẫu Nội Thất Nhà Cấp 4 Đẹp Và Tiết Kiệm

>> > Tính trang trí trong tranh lụa
>> > Hoa văn trang trí của người HMông