Nhà tù khét tiếng nhất Sài Gòn xưa

Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh ( Q. 1 ) vốn là Khám Lớn TP HCM – nỗi lo ngại của tù nhân và cả người dân với những vụ tử hình công khai minh bạch, chiếc máy chém có lưỡi dao nặng 50 kg …Sau khi đánh bại quân Nguyễn chiếm được Nam Kỳ, người Pháp nhanh gọn thiết lập cỗ máy quản lý trên vùng đất mới. Một trong những khu công trình không hề thiếu là mạng lưới hệ thống nhà tù giam giữ tổng thể những ai chống đối chính quyền sở tại thực dân cũng như những loại tội phạm khác .Khám Lớn TP HCM được xây trong 4 năm, khởi đầu từ năm 1886. Mặt chính ở đường Lagran Dière ( nay là đường Lý Tự Trọng ), được rào bằng những tuy nhiên sắt ; mặt sau giáp đường Espagne ( Lê Thánh Tôn ) ; hai bên là đường Mac Mahon ( nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa ) và Filippini ( Nguyễn Trung Trực ) .

Khám Lớn Sài Gòn trên đường Lagran Dière (nay là đường Lý Tự Trọng) do người Pháp cho xây dựng. Ảnh tư liệu.

Bạn đang đọc: Nhà tù khét tiếng nhất Sài Gòn xưa

Công trình tọa lạc trên nền đất mà xưa kia là chợ Cây Da Còm. Theo học giả Trương Vĩnh Ký, sở dĩ chợ có tên này vì nó được họp dưới gốc cây da có nhánh khẳng khiu, lá khòm xuống mặt đất. Chợ chuyên bán trống, lọng, yên ngựa và mão tú tài .Khám đường dài 30 m, rộng 15 m, ở giữa có lối đi rộng 2 m chạy dọc giữa hai dãy khám. Nhà ngục có vẻ ngoài u ám và sầm uất và rùng rợn với 4 mặt tường ngoài được sơn đen, mặt chính được rào kín bằng tuy nhiên sắt. Mỗi phòng giam chỉ có một ô hành lang cửa số rất nhỏ, trên cao .Thiết kế như vậy là để thông hơi, cũng để lính canh bên ngoài hoàn toàn có thể quan sát trong phòng giam. Tuy nhiên vì thiếu ánh sáng, vệ sinh kém và lượng tù nhân ngày càng tăng nên phòng giam rất ngột ngạt, luôn phát sinh dịch bệnh. Nền phòng giam tô bằng xi-măng, những tù nhân nằm một chân bị cùm vào xà lim .Khám còn có xà lim dành riêng cho những người bị phán quyết tử hình. Đó là đường hầm kín, dài 5 m, rộng 3 m, ba mặt là tường, còn lại là một cửa sắt dày, chỉ đục vài lỗ nhỏ để thông hơi, tối tăm, u uất không khác gì âm ti .Khám Lớn cùng với Tòa án và Dinh Thống đốc Nam Kỳ nằm ba góc ở TT Hồ Chí Minh là ” hình tượng ” cho cỗ máy thống trị của chính sách thực dân Pháp ở Nam Kỳ nên được ca tụng là ” Tam giác quỷ ” – nỗi lúng túng của cả tù nhân và người dân .Thực dân Pháp đặt một máy chém cao 4,5 m, lưỡi dao nặng 50 kg được đưa từ Pháp sang năm 1917. Theo một số ít tài liệu, khoảng chừng năm 1925, tử tù thường bị hành hình giữa đêm với chiếc máy chém khổng lồ đặt giữa đường Lagran Dière ( nay là Lý Tự Trọng ) .

Khám Lớn TP HCM từng là trại giam lớn nhất Nam Kỳ. Ảnh tư liệu .

Khi tù nhân quá đông, nhà cầm quyền Pháp phải xây thêm nhiều phòng mới, gồm hai dãy nhà một tầng và hai dãy nhà trệt, chia thành nhiều khu vực. Khám Lớn Sài Gòn trở thành nhà tù lớn nhất Nam Kỳ lục tỉnh bấy giờ, có lúc lên tới 2.000 người.

Xem thêm: Top 10 tủ lạnh bán chạy nhất tháng 05/2022 tại Điện máy XANH

Đây cũng là nơi giam giữ những nhà yêu nước nổi tiếng của Nước Ta như Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm, Trần Phú, Lê Hồng phong, Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Phan Đăng Lưu, Phạm Văn Đồng, Phạm Hùng, Nguyễn Thị Minh Khai, Lý Tự Trọng …Hai chiến sỹ cách mạng Lý Tự Trọng và Nguyễn Thị Minh Khai đã bị đưa lên máy chém tại đây. Đây được cho là nguyên do đường Lagran Dière – mặt chính của Khám Lớn Hồ Chí Minh sau ngày 30/4 mang tên người anh hùng trẻ tuổi Lý Tự Trọng .Ngày 23/11/1940, cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ thất bại, rất nhiều quân dân Việt kháng Pháp bị bắt. Khám Lớn TP HCM, bót Catinat và những đồn khác không đủ chỗ giam giữ ; khám lại nằm ở TT thành phố, nơi những cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp diễn ra tiếp tục nên Thống đốc Nam Kỳ phê duyệt kế hoạch xây Khám Chí Hòa tại ấp Chí Hòa ( Q. 10 ) .Năm 1943, nhà tù mới được thi công. Tuy nhiên, lúc này xảy ra sự kiện Nhật thay máu chính quyền Pháp khiến việc xây đắp bị gián đoạn, mãi đến ngày 8/3/1953 mới triển khai xong. Thủ tướng Quốc gia Nước Ta lúc bấy giờ là Nguyễn Văn Tâm ( cầm quyền từ 23/6/1952 đến 7/12/1953 ) đã cho phóng thích một số ít tù nhân ở Khám Lớn TP HCM, số còn lại khoảng chừng 1.600 người cùng với chiếc máy chém được chuyển về khám mới Chí Hòa .

Thư viện Khoa học Tổng hợp lúc bấy giờ. Ảnh : Wikipedia
Kể từ đó, Khám Lớn TP HCM chỉ còn là nơi giam giữ phụ và sau đó bị chính quyền sở tại Nước Ta Cộng Hòa tàn phá để xây Trường Đại học Văn Khoa ( xây dựng năm 1957, thường trực Viện Đại học TP HCM ), sau đó thành Thư viện Quốc gia và hiện là Thư viện Khoa học Tổng hợp TP TP HCM .Khám lớn được kiến thiết xây dựng thành Thư viện Quốc Gia dựa vào đồ án phong cách thiết kế của hai kiến trúc sư Bùi Quang Hạnh và Nguyễn Hữu Thiện với sự cộng tác của cố vấn kỹ thuật là Kiến trúc sư Lê văn Lắm. Thủ tướng chính quyền sở tại VNCH Trần Văn Hương đã đặt viên đá tiên phong khai công và khu công trình được triển khai xong năm 1971 .

Thư viện rộng hơn 7.000 m2, kinh phí xây dựng lên đến 177 triệu đồng thời giá bấy giờ. Nhà thầu phải dùng tới 100.000 công thợ, 500 tấn sắt và 27.000 bao xi măng ròng rã 3 năm mới hoàn thành. Công trình bao gồm hai khối: khối thứ nhất là một dãy nhà dài 71 m, ngang 23 m gồm một hầm, một tầng trệt và hai lầu, một sân thượng ở lầu hai; khối thứ hai nằm ở trung tâm, hình vuông và vươn lên cao như ngọn tháp với 14 tầng, cao 43 m, chứa tài liệu.

Xem thêm: Điều khoản sử dụng https://suanha.org

Đây là thư viện lớn nhất Nước Ta, có 53 nhân viên cấp dưới Giao hàng với khoảng chừng 100.000 bản tài liệu .Hiện, không tính báo, tạp chí, tài liệu cổ in trên da, ấn bản phim, sách nói cho người kiếm thị … chỉ riêng sách thì thư viện có hơn nửa triệu ấn phẩm. Trong đó có nhiều tài liệu quý như bộ sưu tập khá vừa đủ xuất bản phẩm in ở Đông Dương cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 ; những tài liệu xuất bản trong vùng tạm chiếm, những năm kháng chiến chống Pháp và Mỹ, có những cuốn in bằng chữ Nho và Pháp ngữ đã gần 300 năm cực kỳ giá trị vì nó là độc bản .

Trung Sơn

Source: https://suanha.org
Category : Điện Máy