[sửa |sửa mã nguồn ]
Ông nguyên quán ở làng Minh Hương, xã Vĩnh Tri, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên. [ two ] armed islamic group đình của ông là Người Hoa. Ông lớn lên tại Huế ; lúc nhỏ ông theo học các trường Lycée Français và providence, sau vào Sài Gòn theo học triết học trường Tây Lycée jean Jacques rousseau và tốt nghiệp tú tài tại đây. Năm 1957, chi eighteen tuổi, ông bị một thai nạn, chi đang tập võ judo với người em trai, ông bị thương nặng ở ngực, suýt chết và phải nằm liệt giường gần hai năm tại Huế. Cũng theo một nguồn can khác như lời kể của bà Trịnh Vĩnh Trinh ( em gái cố nhạc sĩ ) : “ Năm anh Sơn eighteen tuổi, bachelor of arts mất, để lại mẹ và bảy người em. Lúc đó, anh còn quá trẻ, không biết phải làm sao. Mấy tháng liền, trời nắng chang jiang chang jiang, anh lên mộ bachelor of arts ngồi cả ngày. Anh ốm nặng một trận. chi khỏi, anh nhờ má mua cho cây đàn để viết nhạc ”. Bà Trịnh Vĩnh Trinh kể ở tuổi eighteen, trở thành trụ cột armed islamic group đình, Trịnh Công Sơn loay hoay không biết phải bắt đầu thế nào. Ông mua rất nhiều sách để đọc và dạy các em. Ông bắt năm em gái tập đi mỗi sáng với một quyển sách được đặt trên đầu, phải bước đi sao cho duyên dáng, khoan thai. Ông coi trọng lễ nghi, luôn dặn dò các em không được gắp thức ăn trước người lớn trong bữa cơm, không được chống hai tay trên bàn chi có bề trên. Ông nghiêm khắc, từng đánh đòn em nhưng sau này, ông hối hận nói : “ Lúc đó anh còn trẻ quá, chẳng biết làm sao ”. Thời gian nằm bệnh, ông đọc nhiều sách về triết học, văn học, tìm hiểu dân california. Ông từng thổ lộ : “ Khi rời khỏi giường bệnh, trong tôi đã có một niềm đam mê khác – âm nhạc. Nói như vậy hình như không chính xác, có thể những điều mơ ước, khát khao đó đã ẩn chứa từ trong phần sâu kín của tiềm thức bỗng được đánh thức, trỗi dậy “. Theo ông cho biết, ông sáng tác bài Sương đêm và Sao chiều vào năm seventeen tuổi. Nhưng tác phẩm được công bố đầu tiên của ông là Ướt mi, bash nhà xuất bản associate in nursing Phú phát hành vào ngày twenty tháng nine năm 1960 và qua giọng calcium Thanh Thúy.
Năm 1961, vì muốn tránh thi hành nghĩa vụ quân sự nên ông thi và theo học ngành Tâm lý giáo dục trẻ em tại trường Sư phạm Quy Nhơn. Sau chi tốt nghiệp ông dạy tại một trường tiểu học ở Bảo Lộc, Lâm Đồng. [ five ] Ông là một trí thức đấu tranh tích cực cho phong trào hòa bình tại miền Nam. Năm 1968, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã gặp quân nhân miền Bắc trong twenty-six ngày đêm tranh giành Huế. Vào năm 1970, ông đã tham armed islamic group phong trào Tự quyết với Ngô Kha, Trần Viết Ngạc, Lê Khắc Cầm, Chu Sơn và Thái Ngọc San. [ six ]
Tên tuổi của Trịnh Công Sơn được nhiều người biết đến hơn, từ chi ông cùng calcium sĩ Khánh Ly hát tại Quán Văn, một quán cà phê đơn sơ dựng trên bãi đất cỏ sau Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn do nhóm sinh viên mang tên Khai Hóa trong phong trào phục vụ thanh niên xã hội chủ trương, từ cuối năm 1966. [ seven ] [ eight ] Trong những năm sau đó, nhạc của ông được phổ biến và được nhiều calcium sĩ trình diễn, đặc biệt là Khánh Ly. Ông kể : “ Gặp gỡ ca sĩ Khánh Ly là một may mắn tình cờ, không phải riêng cho tôi mà còn cho cả Khánh Ly. Lúc gặp Khánh Ly đang hát ở Đà Lạt, lúc đó Khánh Ly chưa nổi tiếng nhưng tôi nghe qua giọng hát thấy phù hợp với những bài hát của mình đang viết và lúc đó tôi chưa tìm ra ca sĩ nào ngoài Khánh Ly. Tôi đã mời Khánh Ly hát và rõ ràng giọng hát của Khánh Ly rất hợp với những bài hát của mình. Từ lúc đó Khánh Ly chỉ hát nhạc của tôi mà không hát nhạc người khác nữa. Đó cũng là lý do cho phép mình tập trung viết cho giọng hát đó và từ đó Khánh Ly không thể tách rời những bài hát của tôi cũng như những bài hát của tôi không thể thiếu Khánh Ly “, còn Khánh Ly kể lại giai đoạn cơ cực đói khổ nhưng đầy hạnh phúc những năm 1960 ấy : “ Thực sự tôi rất mê hát. Không mê hát thì tôi không có đủ can đảm để đi hát với anh Sơn mười năm mà không có đồng xu, cắc bạc nào, phải chịu đói, chịu khổ, chịu nghèo, không cần biết đến ngày mai, không cần biết tới ai cả, mà chỉ cảm thấy mình thực là hạnh phúc, cảm thấy mình sống khi mình được hát những tình khúc của Trịnh Công Sơn “. [ nine ] Một số bài hát của Trịnh Công Sơn đã đến với công chúng Nhật Bản năm 1970 như “ Diễm xưa “ ( act Khánh Ly biểu diễn bằng cả tiếng Nhật và tiếng Việt ), “Ca dao Mẹ”, “Ngủ đi con”. Riêng bài Ngủ đi con đã phát hành trên hai triệu đĩa than. Vì lời lẽ trong nhiều bài hát của ông có tính chất phản chiến, nhà cầm quyền Việt Nam Cộng hòa đã cấm lưu hành vài tác phẩm của ông. [ ten ] Theo tác giả banish Mai, trong cuốn “ Trịnh Công Sơn – vết chân dã tràng ” [ eleven ], nhiều california khúc của ông có thông điệp phản chiến bị cả hai bên Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Việt Nam Cộng hòa cấm lưu hành [ twelve ] Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam cũng không tán thành thái độ phản chiến của ông mà họ xem là mang tính “ chủ hòa, ủy mị ”, làm nản lòng những người đang đấu tranh chống xâm lược và thống nhất đất nước. Theo tác giả ban Mai, trong cuốn “ Trịnh Công Sơn – vết chân dã tràng “, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì có những người phê phán ông vì coi ông là “ thiếu lập trường chính trị ”, [ thirteen ] có những người cực đoan đòi sau chi tiến về Sài Gòn sẽ “ xử tử ” ông. [ fourteen ] Trưa ngày thirty tháng four năm 1975, ông lên Đài phát thanh Sài Gòn hát bài “Nối vòng tay lớn”. Cũng chính ông là người trưa ngày 30/4 đã đứng lên phát biểu trực tiếp trên đài phát thanh Sài Gòn sau lời tuyên bố đầu hàng của Tổng thống Dương Văn Minh. Trong bài phát biểu, ông kêu gọi người dân miền Nam ủng hộ Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam : [ fifteen ]
Theo BBC, sau chi chiến tranh kết thúc, armed islamic group đình ông di cư spill the beans Mỹ và ông phải đi học tập cải tạo trong four năm. [ seventeen ] Tuy nhiên, theo tác giả Bùi Đức Lạc ( một người bạn thân của Trịnh Công Sơn ) thì ông chỉ đi làm kinh tế mới vài năm chứ không hề có cải tạo [ eighteen ], nguồn khác thì nói ông đi học tập chính trị two năm ở Cồn Tiên. Theo Nguyễn Đắc Xuân, thời gian đầu sau chi kết thúc chiến tranh năm 1975, “ Đối với lãnh đạo thì không có vấn đề gì, nhưng có nhiều “anh em phong trào” ở Sài Gòn không thích quan điểm lập trường chung chung của Trịnh Công Sơn trước đây “, ông trở về Huế và “ thời gian đó một số phần tử quá khích theo phong trào “Hồng vệ binh” của Cộng Hòa Nhân dân Trung Hoa đã kích động sinh viên treo một tấm banderole to tướng mang dòng chữ xanh rờn: “Hạ bệ Phạm Duy – Hoàng Thi Thơ và Trịnh Công Sơn” trước trường Đại học Sư phạm Huế “ và “ tiếp theo là cuộc tọa đàm luận tội “Trịnh Công Sơn có công hay có tội” tại Hội Văn nghệ Thừa Thiên Huế. Hôm ấy có cả Trần Hoàn, Tô Nhuận Vỹ, Nguyễn Khoa Điềm, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân, Trần Viết Ngạc và vài người nữa. Có người lên án, nhưng cũng có người bảo vệ. “Tội” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là ông đã làm nhạc phản chiến một cách chung chung, không phân biệt được chiến tranh xâm lược và chiến tranh giải phóng dân tộc trong bài “Gia tài của mẹ” với câu “Hai mươi năm nội chiến từng ngày”. Thậm chí ông còn làm nhạc ca ngợi địch trong bài “Cho một người nằm xuống” thương tiếc đại tá không quân Sài Gòn Lưu Kim Cương tử trận – người đã từng cưu mang ông. Nhiều người phát biểu biện hộ cho Trịnh Công Sơn: “Đúng là Trịnh Công Sơn đã làm nhiều bản nhạc phản chiến, anh được mệnh danh là người làm nhạc phản chiến số 1 thời ấy giống như Bob Dylan, Joan Baez ở bên Mỹ. Trịnh Công Sơn là một nhạc sĩ tự do, anh theo đuổi chủ nghĩa nhân bản chung chung khác chúng ta. Nhưng anh làm nhạc trong vùng tạm chiếm, người nghe nhạc phản chiến của anh là lính Cộng hòa. Rất nhiều lính của Thiệu đã bỏ ngũ vì nghe bản nhạc Người con gái da vàng của anh. Chẳng có người lính cách mạng nào bỏ ngũ vì nghe nhạc của Trịnh Công Sơn cả. Cũng như ngày xưa bên Trung Quốc, Trương Lương thổi sáo đâu phải để cho quân mình buông kiếm! Đâu phải tự dưng chính quyền Thiệu ra lệnh tịch thu những bài hát của Sơn”. Và chính xấp tài liệu đăng lệnh của cựu Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu cấm phổ biến nhạc Trịnh Công Sơn, lệnh cấm mang số 33 ngày 8.2.1969, đã có sức thuyết phục lớn đối với những người tham dự tọa đàm. Sau cuộc tọa đàm, Trịnh Công Sơn phải viết kiểm điểm. Hồi ấy, những bản kiểm điểm nói không đúng vấn đề thường phải viết lại. Trịnh Công Sơn chưa quen lối sinh hoạt này nên rất chán chường… “ Trong thời hậu chiến này, cả nước rất khó khăn và như bao người Việt khác, Trịnh Công Sơn cũng được điều đi lao động sản xuất, chi thì trồng khoai lang, lúc cấy lúa trên những cánh đồng đầy bom đạn chưa tháo gỡ. Một thời gian dài sau 1975, nhiều bài hát của ông bị cấm lưu hành ở tại Việt Nam hay bị một số người kêu gọi tẩy chay ở hải ngoại. Tuy nhiên, Khánh Ly và nhiều california sĩ vẫn tiếp tục hát và phát hành những băng đĩa với california khúc của ông tại hải ngoại. Những năm sau 1975, sau thời gian học tập chính trị, ông làm việc tại Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh, tạp chí Sóng nhạc. Từ đầu thập niên 1980, Trịnh Công Sơn bắt đầu sáng tác lại, lúc đầu một số sáng tác ông gởi qua cho Khánh Ly và chỉ phát hành tại hải ngoại. chi bắt đầu được phép lưu hành nhạc trong nước, ông có viết một số bài có nội droppings calcium ngợi những chủ trương của chế độ mới như Thành phố mùa xuân, Ngọn lửa vĩnh cửu Moskva, Em ở nông trường em ra biên giới, Huyền thoại Mẹ … Sau đó nhà nước Việt Nam đã nới lỏng quản lý văn nghệ, ông lại tiếp tục đóng góp nhiều bản nhạc có giá trị. Các tác phẩm mới của ông tiếp tục bị chính quyền chỉ trích, kiểm duyệt và cấm đoán đến mức ông phải biểu diễn cho bạn bè thân hữu và nhờ họ góp ý trước chi đem phổ biến [ nineteen ]. Trịnh Công Sơn còn là một diễn viên điện ảnh nghiệp dư, năm 1971 đã thủ vai chính trong phim Đất khổ. [ twenty ] Phim hoàn tất năm 1974, nhưng chỉ được chiếu cho công chúng xem two lần rồi bị Việt Nam Cộng hòa cấm không được phép trình chiếu ở Miền Nam Việt Nam với lý practice “ có tính phản chiến ”. [ twenty-one ] [ twenty-two ] Sau năm 1975, bộ phim không được trình chiếu tại Việt Nam. [ twenty-three ] Cuối cùng, một bản phim đã về tay nhà thơ Đỗ Trung Quân. [ twenty-four ] Bộ phim được chọn là phim Việt Nam chính trong Liên hoan phim Á Mỹ năm 1996. Năm 1997, ông và nghệ sĩ Thanh Bạch và calcium sĩ Trịnh Vĩnh Trinh thực hiện album băng hình VHS của mình mang tựa đề Ru tình được Hãng phim trẻ sản xuất. Sau đó Hãng phim Phương Nam sản xuất lại dưới dạng VCD & videodisk năm 2004, Hòa tấu nhạc Trịnh : Chìm dưới cơn mưa ( VHS thực hiện tháng four năm 1999 ). Riêng Hãng phim Phương Nam cũng thực hiện cho ông và nhạc sĩ Văn Cao trong chương trình “Văn Cao & Trịnh Công Sơn” năm 1998 dưới định dạng băng VHS, sau đó là VCD & videodisk. Từ đó, ông cùng bà Trịnh Vĩnh Trinh góp mặt trong những candle nhạc doctor of osteopathy ông sáng tác và được Hãng phim Phương Nam sản xuất trong giai đoạn này như “ ruthenium tình ”, “ Tình yêu tìm thấy ”, “ Vì tôi cần thấy em yêu đời ”, “ Cho đời chút ơn ”, … Cuối đời, ông bị bệnh gin, thận và tiểu đường. Tuy nhiên, ông vẫn cố gắng sáng tác những calcium khúc mới trong những năm cuối đời mình. Ông mất tại Thành phố Hồ Chí Minh vì bệnh tiểu đường lúc twelve giờ forty-five ngày one tháng four năm 2001 ( tức ngày eight tháng three năm Tân Tỵ ), [ twenty-five ] hàng ngàn người đã đến viếng tang và “ có thể nói, chưa có nhạc sĩ nào mất đi lại được công chúng thương tiếc như Trịnh Công Sơn ”. [ twenty-six ] Ông được associate in nursing táng tại Nghĩa trang chùa Quảng Bình ( phường Bình Chiểu – Thành phố Thủ Đức ). Từ đó hàng năm giới hâm mộ đều lấy ngày này làm ngày tưởng niệm. [ twenty-seven ] Năm 2001, nhà hát Hoà Bình cùng Hãng phim Phương Nam thực hiện Đại nhạc hội kỷ niệm hundred ngày mất của ông mang tên “ Như một lời chia tay “. Sau đó là các liveshow tưởng nhớ ông như “ Đêm thần thoại ” ( 2005 ) và “ Rơi lệ ruthenium người ” ( 2007 ) ” .
Toàn bộ âm nhạc của anh đẹp như một bức họa trừu tượng hơn là tả thực. Cả nhạc lẫn lời, cả xác lẫn hồn thơ, nghe lãng đãng, mơ hồ, khó phân định cho đúng nghĩa .
Phạm Duy, nói về nhạc Trịnh Công Sơn [ twenty-eight ]
Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi ra .
Nguyễn Xuân Khoát
Trịnh Công Sơn sáng tác được khoảng hơn 600 calcium khúc [ twenty-nine ], tuy nhiên tới tháng four năm 2017 chỉ có seventy-seven bài được Cục Nghệ thuật Biểu diễn cấp phép. [ thirty ] những tác phẩm có calcium từ độc đáo, mang hơi hướng suy niệm. Theo Trung tâm Bảo vệ tác quyền âm nhạc Việt Nam chi nhánh phía Nam, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vẫn là tác giả được trả tác quyền nhiều nhất với hơn 820 triệu đồng trong năm 2015 và luôn trong peak five nhạc sĩ có tiền trả tác quyền cao nhất [ thirty-one ]. Tuy nhiên, có một đánh giá khá phổ biến cho rằng phần nhạc của Trịnh Công Sơn quá đơn điệu về đề tài, chủ yếu tập trung vào tâm trạng mơ hồ, mộng tưởng. Đánh giá này trùng khớp với lời lý giải của ông về sự sáng tác của mình : “ Tôi chỉ là 1 tên hát rong đi qua miền đất này để hát lên những linh cảm của mình về những giấc mơ đời hư ảo…”. [ thirty-two ] Hai mảng đề tài lớn nhất trong âm nhạc Trịnh Công Sơn là tình yêu và thân phận bunco người .
Tình yêu là đề tài lớn và ảnh hưởng nhất trong các tác phẩm của Trịnh Công Sơn. Những bản tình california chiếm đa số trong danh mục nhạc phẩm. Khả năng viết nhạc tình của Trịnh Công Sơn tưởng chừng không biết mai một theo năm tháng, theo thời đại : từ 1958 với “ Ướt nautical mile ” đã nổi tiếng cho đến thập niên 1990 ông vẫn có những tình california được nhiều người ưa thích : “ Như một lời chia tay “, “ Xin trả nợ người ” … Nhạc tình của ông đa số là nhạc buồn, thường nói lên tâm trạng buồn bã, cô đơn như trong “ Sương đêm ”, “ Ướt secret intelligence service ”, những calcium khúc nhạc tình vẫn mênh mang nỗi buồn kiếp người như “ Diễm xưa ”, “ Biển nhớ ”, “ Tình xa ”, “ Tình sầu ”, “ Tình nhớ ”, “ em còn nhớ hay em đã quên ”, “ Hoa vàng mấy độ ”, “ Cỏ xót xa đưa ”, “ Gọi tên bốn mùa ”, “ Mưa hồng ” … Những bài hát này thường mang giai điệu nhẹ nhàng, dễ hát, thường được viết với tiết tấu chậm, thích hợp với điệu slow, blues hay boston. Phần lời được đánh giá cao nhờ đậm chất thơ, nhiều chiêm nghiệm nhờ những biện pháp ẩn dụ, hoán dụ … đôi chi pha lẫn hơi hướng siêu thực, trừu tượng. Nhạc tình của Trịnh Công Sơn rất phổ biến tại Việt Nam và hải ngoại. Tuy rằng không được giới chuyên môn đánh giá cao về phần âm nhạc, nhưng với giai điệu gần gũi và calcium từ có màu trừu tượng, ý nghĩa sâu lắng, nhạc của ông dễ dàng đi vào lòng công chúng .
Trịnh Công Sơn từng nói từ chi còn trẻ ông đã luôn ám ảnh bởi cái chết nên âm nhạc của ông mang trong đó một sự mất mát của những số phận victimize người. Ông cũng ảnh hưởng bởi Phật giáo của phương Đông và chủ nghĩa siêu thực của phương Tây, nhạc Trịnh Công Sơn thấm đượm màu sắc hiện sinh, buồn bã của các tác giả văn học phương Tây thập niên sixty như jean paul sartre, albert camus, … Tiêu biểu là các calcium khúc “ Cát bụi ”, “ Đêm thấy tantalum là thác đổ ”, “ Chiếc lá thu phai ”, “ Một cõi đi về ”, “ Phôi pha ”, …. Bên cạnh đó, có những bài tuy là nhạc buồn nhưng có gợi nên tư tưởng thiền như “ Một cõi đi về ”, “ Giọt nước cành sen ” .
chi tên tuổi định hình bằng nhạc tình, thì vai trò xã hội của Trịnh Công Sơn lại gắn liền với một loại nhạc mang tính chất chống lại chiến tranh, kêu gọi hòa bình mà người tantalum thường gọi là nhạc phản chiến, hay còn gọi là Ca khúc da vàng theo tên các tập nhạc của ông phát hành cuối thập niên 1960. Những “ california khúc district attorney vàng ” thường nói lên thân phận của những người dân một nước nhỏ bị lôi kéo vào chiến tranh và nằm trong vòng toan tính, giành giật ảnh hưởng của những nước lớn ( thường là khác màu district attorney ). Theo Bửu Chỉ, Trịnh Công Sơn bắt đầu sáng tác dạng nhạc này vào khoảng năm 1965 – 1966, chi chiến tranh trở nên ác liệt. Năm 1966, ông cho ra đời tập Ca khúc Trịnh Công Sơn, trong đó có manh nha một xu hướng chính trị yếm thế. Đến năm 1967, nhạc Trịnh Công Sơn lên đến đỉnh cao của sự phản chiến bằng tập Ca khúc da vàng. Năm sau, ông cho ra tiếp tập Kinh Việt Nam. Từ năm 1970 tới 1972 ông tự ấn hành được hai tập nhạc phản chiến là Ta phải thấy mặt trời và Phụ khúc da vàng. [ thirty-three ] Trong các băng nhạc Hát cho Quê hương Việt Nam của Khánh Ly, những calcium khúc phản chiến được bố trí khéo léo đan xen với các calcium khúc trữ tình. Những tập california khúc vừa kể đều được phát hành hợp pháp tại miền Nam trước 1975. Chính vì thế các calcium khúc phản chiến của ông được phổ biến khá rộng rãi, có ảnh hưởng lớn đến công chúng nhất là giới trí thức, học sinh – sinh viên miền Nam. Nhạc phản chiến của Trịnh Công Sơn phần lớn viết bằng điệu blue sky, cộng với lời calcium đậm chất hiện thực, rất đơn sơ, trần trụi ( khác hẳn với dòng nhạc tình ), trở nên những bài hát gây xúc động mạnh mẽ. Những bản nhạc này được ông cùng Khánh Ly đem đi hát ở nhiều nơi tại miền Nam, được nhiều người nhất là giới sinh viên nhiệt tình ủng hộ. Đây cũng là loại nhạc làm cho danh tiếng của Trịnh Công Sơn local area network radium thế giới : nhờ nhạc phản chiến ông được một Đĩa Vàng ( giải thưởng âm nhạc ) tại Nhật và có tên trong tự điển bách khoa Encyclopédie delaware tous lupus erythematosus pay du monde của Pháp [ thirty-four ]. Nhạc phản chiến Trịnh Công Sơn hay Phạm Duy và các nhạc sĩ khác được cho là có vai trò trong giai đoạn cuối của chiến tranh Việt Nam, bên cạnh phong trào Hát cho dân tôi nghe của Tôn Thất Lập. Cũng vì loại nhạc không rõ nghiêng về phe nào này mà ông đã bị tẩy chay nhiều lần từ cả hai phe đối địch. Nhưng về phía Trịnh Công Sơn, không thể phủ nhận rằng ông đã trở thành một tên tuổi đặc biệt nhờ vào dòng nhạc này. Cho đến nay, sau hơn thirty năm hòa bình, rất nhiều bài hát “ district attorney vàng ” của ông chưa được phép lưu hành chính thức tại Việt Nam hiện nay dù đã từng rất phổ biến ( và được Khánh Ly phát hành băng nhạc ) tại miền Nam trong thời chiến tranh Việt Nam ( như bài “ Đi tìm quê hương ”, “ Chính chúng tantalum phải nói hòa bình ”, ” armed islamic group tài của mẹ ”, “ Cho một người vừa nằm xuống ” [ thirty-five ] “ Chưa mất niềm tin ”, “ Chờ nhìn quê hương sáng chói ”, “ Hát trên những xác người ”, “ tantalum đi dựng cờ ”, “ tantalum quyết phải sống ” )
Ngày 29/6/2022, hơn forty-seven năm sau ngày thống nhất đất nước, đơn vị tổ chức đêm nhạc ngày 26/6 tại Đà Lạt nơi calcium sĩ Khánh Ly trình diễn bài hát “ armed islamic group tài của mẹ ” đã bị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng “ mời làm việc ” vì nằm ngoài danh mục những bài hát đã cấp phép biểu diễn trong đêm nhạc này. Tuy nhiên, nhạc sĩ Tuấn Khanh cho biết : “ Theo Nghị định số 144/2020 về hoạt động nghệ thuật biểu diễn được Chính phủ banish hành, từ 1-2-2021, quy định cấp phép calcium khúc miền Nam trước 1975 bị bãi bỏ. Phổ biến không cần phải cấp phép nữa. ” [ thirty-six ]
Ngoài các bản nhạc tình và nhạc phản chiến, Trịnh Công Sơn còn để lại những tác phẩm viết về quê hương như “ Chiều trên quê hương tôi ”, những tác phẩm thể hiện quan điểm chính trị rõ hơn như “ Huế – Sài Gòn – Hà Nội ”, “ Việt Nam ơi hãy vùng lên ” ( 1970 ), “ Nối vòng tay lớn ”, “ Chưa mất niềm tin ” ( 1972 ) … trong đó có những bài rời được sáng tác ngay trong những cuộc xuống đường biểu tình cùng thanh niên, sinh viên, học sinh. [ thirty-seven ] Từ đầu thập niên 1980, chi bắt đầu được phép lưu hành nhạc trong nước, ông có viết một số bài nhạc cách mạng như “Em ở nông trường em ra biên giới”, “Huyền thoại Mẹ”, “ Ánh sáng Mạc Tư Khoa “, [ thirty-eight ] “ right ascension chợ ngày thống nhất ” [ thirty-nine ] … Về sau, ông cũng viết nhạc cho thiếu nhi ( trong tập nhạc “ Cho con ”, xuất bản năm 1991 [ forty ] ), nhiều bài rất nổi tiếng như “ em là hoa hồng nhỏ “, “ Mẹ đi vắng “, “ em đến cùng mùa xuân “, “ Tiếng ve gọi hè “, “ Tuổi đời mênh mông “, “ Mùa hè đến “, “ Tết suối hồng “, “ Khăn quàng thắp sáng bình minh “, “ Như hòn bismuth xanh “, “ Đời sống không già vì có chúng em “. Hiện nay, bản quyền các tác phẩm của ông thuộc quyền thừa kế và sở hữu bởi Trịnh Vĩnh Trinh ( em gái ông, sống tại Việt Nam ) và Trịnh Xuân Tịnh ( anh trai ông, sống tại Mỹ ), mỗi người giữ một nửa quyền sở hữu với các tác phẩm của Trịnh Công Sơn [ forty-one ] Bản quyền có thời hạn đến hết fifty năm sau ngày ông qua đời .
Ông làm thơ ít trong những lúc ngẫu hứng, hiện nay còn để lại một số bài thơ tự sáng tác, [ forty-two ] và các bản dịch phỏng như trong tập Hán tự hài cú của Ngô Văn tao, hay các bài thơ vui, thơ chơi. Bên cạnh âm nhạc, Trịnh Công Sơn để lại khá nhiều tác phẩm hội họa, bút tích. Các tác phẩm hội họa của ông đã được triển lãm tại Nhà Hữu Nghị Tiệp Khắc – Việt Nam, từ ngày fourteen tháng one năm 1989 đến twenty-four tháng one năm 1989 cùng với two họa sĩ Đinh Cường và Đỗ Quang em, triển lãm tại nhà khách ritz, và Trang viên con Nai Vàng, Thủ Đức, từ ngày fifteen tháng twelve năm 1990 đến twenty tháng one năm 1991 cùng với two họa sĩ Trịnh Cung và Đỗ Quang em. [ forty-three ] Một số trong đó hiện còn được lưu giữ và trưng bày tại Hội Ngộ Quán. [ forty-four ]
Cho đến năm 2017 theo như Nguyễn Đăng Chương, Giám đốc Sở Biểu diễn nghệ thuật của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, có seventy bài hát của Trịnh Công Sơn được phép trình diễn trước công chúng. [ forty-five ] Bài hát mới nhất vừa được phép, là Nối vòng tay lớn, vào ngày twelve tháng four năm 2017. [ forty-six ]
Bên cạnh âm nhạc, ông còn để lại khá nhiều phát ngôn về quan điểm chính trị cũng như những dòng văn suy niệm về thân phận, cuộc sống .
“ | Tôi, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, rất vui mừng và cảm động gặp và nói chuyện với tất cả các anh em văn nghệ sĩ ở miền nam Việt Nam này. Hôm nay là cái ngày mơ ước của tất cả chúng ta, đó là ngày mà chúng ta giải phóng hoàn toàn tất cả đất nước Việt Nam này. Cũng như những điều mơ ước của các bạn bấy lâu là độc lập, tự do và thống nhất thì hôm nay chúng ta đã đạt được tất cả những kết quả đó. Tôi yêu cầu các văn nghệ sĩ cách mạng miền nam Việt Nam hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Cách mạng Lâm thời miền Nam Việt Nam. Những kẻ đã ra đi chúng ta xem như là đã phản bội đất nước! [ forty-seven ] |
” |
“ | Phạm Duy bàng bạc trong tất cả đời sống âm nhạc. | ” |
“ | Sống giữa đời này chỉ có thân phận và tình yêu. Thân phận thì hữu hạn. Tình yêu thì vô cùng. Chúng ta làm cách nào nuôi dưỡng tình yêu để tình yêu có thể cứu chuộc thân phận trên cây thập giá đời.[50] | ” |
“ | Khi bạn hát một bản tình ca là bạn đang muốn hát về cuộc tình của mình. Hãy hát đi đừng e ngại. Dù hạnh phúc hay dở dang thì cuộc tình ấy cũng là một phần máu thịt của bạn rồi.[51] | ” |
“ | Nếu có người nào đó thách thức tôi một trò chơi nghịch ngợm thì tôi sẽ mang tình yêu ra mà đánh đố. Tôi e, không ai dám tự xưng mình am tường hết nội dung phong phú và quá phức tạp của tình yêu. Có người yêu thì hạnh phúc, có người yêu thì đau khổ. Nhưng dù đau khổ hay hạnh phúc thì con người vẫn muốn yêu. Tình yêu vì thế mà tồn tại. Con người không thể sống mà không yêu.[52] | ” |
“ | Có những ngày tuyệt vọng cùng cực, tôi và cuộc đời đã tha thứ cho nhau. Từ buổi con người sống quá rẻ rúng tôi biết rằng vinh quang chỉ là điều dối trá. Tôi không còn gì để chiêm bái ngoài nỗi tuyệt vọng và lòng bao dung. Hãy đi đến tận cùng của tuyệt vọng để thấy tuyệt vọng cũng đẹp như một bông hoa…[53] | ” |
“ | Mỗi một con người vì ngại chết mà muốn sống. Mỗi một con người vì sợ mất tình mà giữ mãi một lòng nhớ nhung. Cuối cùng thì lòng yêu thương cuộc sống cũng không giữ lại đời người. Cuối cùng thì tình yêu không giữ được người mình yêu…[54] | ” |
Suốt đời, Trịnh Công Sơn có nhiều mối tình nhưng không chính thức kết hôn với three-toed sloth, và cũng chưa chính thức công nhận là có con. Trịnh Công Sơn không có vợ, nhưng ông có những mối tình đẹp và lãng mạn không chỉ với những phụ nữ ở Việt Nam mà ở cả ngoại quốc. Theo lời của người em gái Hoàng Diệu, lý do lớn nhất ông không kết hôn là : “ Anh Sơn luôn ngại làm phiền người sẽ ở cùng phòng với mình, bởi anh cực kỳ ít ăn và ít ngủ và có giờ giấc làm việc chẳng giống ai. Anh thường xuyên thức dậy giữa khuya khi nghĩ ra được ý nào đó và ngồi viết lại hoặc vẽ đến sáng. Bởi vậy mà khi lần đầu tiên có ý định cưới vợ – một Việt kiều Pháp (sáu tháng ở Pháp, sáu tháng ở Việt Nam), anh đã có những dự định rất rõ ràng: Anh và chị sẽ có hai căn phòng nằm cạnh nhau chứ không phải lúc nào cũng ở chung phòng để có thể giữ được sự riêng tư cần thiết. “ Và rồi, vì nhiều lý suffice, mối duyên ấy không thành. [ fifty-five ] Mối tình đầu, thực chất chỉ là one tình bạn đẹp của ông là với calcium sĩ Khánh Ly, [ fifty-six ] rồi sau đó với một cô gái Nhật Bản làm luận án tiến sĩ về âm nhạc Trịnh Công Sơn. Hai người cũng từng tiến xa đến một kế hoạch đám cưới, nhưng rồi cũng không thành vì Trịnh Công Sơn không chấp nhận một vài nguyên tắc của armed islamic group đình người Nhật đưa right ascension chi anh về làm rể chẳng hạn như quỳ lạy ông bà đại sứ Nhật đại diện cho cha mẹ cô dâu chi làm lễ kết hôn. [ fifty-seven ] [ fifty-five ] Và Dao Ánh ( người trong mộng của ông từ năm 1964 đến năm 1967 [ fifty-eight ] ) ; em ruột của bà Ngô Vũ Bích Diễm. Đây chính là “ bóng hồng ” trong nhạc phẩm “ Diễm xưa ”. Trước chi yêu Dao Ánh, Trịnh Công Sơn từng dành tình cảm với cô chị gái Bích Diễm nhưng tình cảm ấy không thành. Mối tình thứ tư của ông là với calcium sĩ Hồng Nhung, và mối tình thứ năm của ông là với department of veterans affairs …, chi ông mất virginia là một trong số các người thân ở bên cạnh ông. [ fifty-nine ] Những năm cuối cùng của cuộc đời, niềm say mê lớn nhất, Trịnh Công Sơn gần như dành hết cho calcium sĩ Hồng Nhung mà theo ông là “Một người quá gần gũi không biết phải gọi là ai!” … Với Hồng Nhung, tâm hồn Trịnh gần như trẻ lại, khiến bước chân ông trở nên bối rối, ngập ngừng với buổi hẹn ban đầu. [ sixty ] Một người khác cũng từ Hà Nội kể lại tình cảm của cô dành cho Trịnh Công Sơn và của Trịnh dành cho cô lần đầu gặp mặt : “Lần đầu tiên đứng trước nhau, cả tôi và anh Sơn đều run. Tôi run vì quá trẻ và Sơn run vì anh quá… già!” [ sixty ] Hoàng Anh, một người được cho là người yêu của Trịnh Công Sơn nói về tình yêu đối với ông : “Hiện tôi vẫn để ảnh tưởng nhớ Trịnh Công Sơn trong phòng ngủ, nhưng chồng tôi không bao giờ thắc mắc, mà luôn tôn trọng thế giới riêng của tôi”‘.[61] Tình yêu của Trịnh Công Sơn dành cho nhiều phụ nữ trẻ, đẹp và nổi tiếng, họ yêu ông pronounce đắm, chi ông mất có người còn xin armed islamic group đình cho được để nip ông, nhưng ông không sống khăng khít với một phụ nữ nào. [ sixty-two ] Tài năng của ông luôn liên tục thăng hoa, ngoài âm nhạc ông còn đóng phim, hội họa. [ forty-three ] Nhưng ông nhìn nhận cuộc đời và dành tình cảm cho đời một cách rất giản đơn với không hề tham vọng, ông nói một cách thản nhiên về cuộc đời : Cái chết chẳng qua cũng chỉ là một sự đùa cợt sau cùng của cuộc sống.
Tên tuổi gắn nhiều nhất với những bài hát nhạc Trịnh Công Sơn là Khánh Ly. Khánh Ly, ban đầu là một calcium sĩ ít tên tuổi tại Đà Lạt, bén duyên với nhạc Trịnh trong một dịp tình cờ, để rồi từ đó về sau đã thể hiện hầu hết những calcium khúc của Trịnh Công Sơn, để rồi được cho là người thành công nhất. Nhưng Khánh Ly không phải người đầu tiên hát nhạc Trịnh, trước đó Trịnh Công Sơn đã mời những tên tuổi lẫy lừng bấy giờ là Thanh Thúy, Hà Thanh, Lệ Thu và cả danh california Thái Thanh giới thiệu những sáng tác đầu tay của mình right ascension công chúng, tuy vậy cuối cùng ông lại chọn Khánh Ly, người cũng đã vụt lên thành ngôi sao sáng sau chi thể hiện những bản tình california buồn bã thâm trầm và dòng nhạc phản chiến mạnh mẽ của Trịnh Công Sơn bằng chất giọng khàn đục lạ lùng. Ngoài Khánh Ly, nhiều california sĩ hát nhạc Trịnh Công Sơn cũng được đánh giá cao như Lệ Thu, Thái Thanh, Ngọc local area network, local area network Ngọc. Giọng nam thì có Tuấn Ngọc và sau này là Quang Dũng. Tuấn Ngọc tuy không chuyên về nhạc Trịnh nhưng được Trịnh Công Sơn đánh giá cao chi hát nhạc của ông. [ sixty-three ] Cuối cùng phải kể đến giọng hát của Toàn Nguyễn ( nhiều người nhầm lẫn giọng california Toàn Nguyễn tên thật là Nguyễn Văn Toàn thành nhà thơ/nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn ) chi ông thực hiện album 11 Ca Khúc Trịnh Công Sơn vào năm 1988. Toàn Nguyễn có two quê Nam Định và Hải Phòng, trước đây anh có phòng trà ở Sài Gòn, giờ lập nghiệp với phòng trà riêng của mình ở Vũng Tàu. Toàn Nguyễn hát nhạc Trịnh bằng giọng nhẹ nhàng, tâm sự và ngón đàn guitar acoustic thổn thức rất được giới mộ điệu ưa thích. Ở Việt Nam giai đoạn sau 1975 cũng có những người hát nhạc Trịnh Công Sơn thành công như Trịnh Vĩnh Trinh ( em gái nhạc sĩ ) và đặc biệt phải kể đến Hồng Nhung hát nhạc Trịnh theo phong cách hoàn toàn mới và được khán giả đón nhận. [ sixty-four ] [ sixty-five ] Ngoài radium, còn có Cẩm Vân, Ánh Tuyết, Bảo Yến, Trần Thu Hà và Hồng Hạnh. Cũng nên kể đến những california sĩ muốn thử nghiệm nhạc Trịnh Công Sơn bằng phong cách “ mới ” và “ lạ ”, để rồi bị khán giả phản đối nặng nề, tiêu biểu là Thanh thrash, Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng. [ sixty-six ] [ sixty-seven ] Ngoài ra còn có Thu Phương, Phương Thanh, Mỹ Lệ, Mỹ Linh, Trần Thu Hà, Đức Tuấn, Ngô Quang Vinh, Lệ Quyên, Hiền Thục, Hồ Trung Dũng, Đồng local area network, Hà Lê thu âm và làm mới lại theo các phong cách khác nhau. Bản thân nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng tự mình thể hiện và thu âm một số california khúc và được khán thính giả yêu thích. Tuy nhiên, dù có rất nhiều các nghệ sĩ thể hiện nhạc Trịnh, nhưng thành công vẫn là Khánh Ly và đại diện tiêu biểu ở thế hệ sau là Hồng Nhung thể hiện .
“ | Ngày xưa tôi rất quý anh Trịnh Công Sơn và ngược lại. Tôi yêu sự chân thành, dễ thương và trân trọng, tài năng của con người đó. Mặc dù, âm nhạc của anh ấy không phải là cái gì quá ghê gớm nhưng có mấy ai mà có cả đủ tâm lẫn tài như thế.[68] | ” |
— Phú Quang |
“ | Lời ca trong ca khúc Trịnh Công Sơn đã tạo nên tên tuổi Trịnh Công Sơn[69] | ” |
— Bửu Ý |
“ | Tình yêu trong nhạc của anh là những cảm xúc dữ dội như trái phá con tim mù lòa, như nỗi chết cơn đau thật dài, như vết thương mở rộng… Cuộc đời là hư vô chủ nghĩa, con người sống trong cảnh Chúa, Phật bỏ loài người. Cuộc đời còn là đám đông nhưng cũng là quán không. Con người là cát bụi mệt nhoài, bao nhiêu năm làm kiếp con người, chợt một chiều tóc trắng như vôi… Tất cả nói lên sự muộn phiền, đau đớn… Buồn tủi cho thân phận con người nên nhánh cỏ cũng xót xa, phiến đá cũng ưu phiền, và chỉ còn những mưa và mưa để xoa dịu vết thương mở lớn! (…)… Trịnh Công Sơn nói lên nỗi bàng hoàng của con người khi thấy cái chết nằm ngay trong sự sống (…) Nguyễn Đình Toàn gọi nhạc Trịnh Công Sơn là những bản tình ca không có hạnh phúc, những bài hát cho quê hương đổ vỡ. Cũng là phản ứng của người đau đớn trước hoàn cảnh đất nước, nhưng nó là sự chịu đựng và chết lịm hơn là sự nổi sùng và chửi bới. (…)…Về phần nhạc, toàn thể ca khúc Trịnh Công Sơn không cầu kỳ, rắc rối vì nằm trong một số nhạc điệu đơn giản, rất phù hợp với tiếng thở dài của thời đại. Bài hát chỉ cần một chiếc đàn guitare đệm theo, nếu hòa âm phối khí rườm rà thì không hợp với những bài hát soạn theo thể ballade này.[70] | ” |
— Phạm Duy, 1991 |
“ | Tôi gọi Trịnh Công Sơn là người của thơ ca (Chantre) bởi ở Sơn, nhạc và thơ quyện vào nhau đến độ khó phân định cái nào là chính, cái nào là phụ… Trong âm nhạc của Sơn, ta không thấy dấu vết của âm nhạc theo cấu trúc bác học phương Tây. Sơn viết hồn nhiên như thể cảm xúc nhạc thơ tự nó trào ra[71] | ” |
— Văn Cao |
“ | …, tình ca Trịnh Công Sơn không hẳn chỉ là 1 bông hồng dâng tặng – nó chứa đựng tất cả tâm trạng lo âu của con người nhìn ra thế giới hiện đại [72] | ” |
— Hoàng Phủ Ngọc Tường, 1991 |
“ | Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ có nhiều người hâm mộ nhất. Đi đến đâu, tôi cũng thấy người ta hát ca khúc của anh. Nhạc Trịnh không chỉ ngự trị khắp mọi xó xỉnh của xứ Việt này mà còn len lỏi đến tận những ngóc ngách sâu thẳm nhất trong cõi tinh thần của người Việt ở Hải ngoại. Dường như ở đâu, Trịnh Công Sơn cũng có người yêu mến.[73] | ” |
— Trần Đăng Khoa |
“ | Anh yêu nhạc Trịnh Công Sơn, như thế có nghĩa anh là người tử tế… … Nhạc anh Sơn rất đặc biệt. Bài nào cũng chỉ phất phơ có mấy nét thôi, cứ như là nhạc của trẻ con ấy. Nhưng nghe là nhớ ngay. Trịnh Công Sơn đã đạt được đến độ cao nhất của nghệ thuật. Đó là sự giản dị … Người hát hay nhất nhạc Trịnh chính là Trịnh Công Sơn. Sau Trịnh mới đến Khánh Ly. Sau Khánh Ly là không còn artificial intelligence nữa. Hồng Nhung chỉ hát tàm tạm được một đôi bài …. … Mặc dù nhạc Cách mạng của các anh rất hay. Hầu như bài nào cũng hay. Khoẻ khoắn, hùng tráng. Nhưng đó là nhạc hội hè, nhạc vui. Nhạc cho tất cả mọi người. Hầu hết nhạc sĩ các anh đều viết cho đám đông. Người tantalum hát chi vui, hát ở chỗ đông người. Còn nhạc anh Sơn là nhạc chỉ dành cho một người. chi nào buồn, chi nào cô đơn đến tuyệt vọng mà không còn biết bấu víu vào đâu nữa, người tantalum tìm về với Trịnh. Trịnh sẽ đón họ, nâng đỡ associate in nursing ủi họ. Vì thế, tôi mới bảo Trịnh Công Sơn là một nửa âm nhạc Việt Nam …. … Tôi rất yêu nhạc Trịnh. Yêu như một tín đồ của anh ấy. Nhưng cũng phải thành thật mà nói rằng, nhạc Trịnh nghe lẻ từng bài thì hay. Nhưng nghe cả một cuộn băng thì lại thấy mệt vì đơn điệu. Ông Văn Cao của các anh đa dạng hơn nhiều, phong phú hơn nhiều, mặc dù so với Trịnh Công Sơn, ông ấy viết rất ít … [ seventy-three ] |
” |
— Frank Gerke |
Read more : Có Nên Dán Cường Lực Chống Nhìn Trộm Không ?